بر اساس یک پژوهش جدید، مصرف تریاک ممکن است «بخشی از زندگی روزمره» مصریان باستان بوده باشد. دانشمندان میگویند این یافتهها «شفافترین شواهد تاکنون» از مصرف گسترده تریاک در جامعه مصر باستان است.
کارشناسان موزه ییل پس از آنکه به بقایای معطر قهوهای تیرهای که در یک ظرف تاریخی از جنس مرمر مصری (آلاباستر) دیده شده بود مشکوک شدند، به بررسی آن پرداختند و ردهایی از یک ماده مخدر اعتیادآور را کشف کردند.
نتایج این پژوهش وجود قطعی موادی مانند نوسکاپین، هیدروکوتارنین، مورفین، تبائین و پاپاورین را تhیید کرده است؛ موادی که همگی نشانگرهای زیستی شناختهشده برای تریاک به شمار میروند.
پژوهشگران میگویند این کشف «روشنترین مدرک تاکنون از مصرف گسترده تریاک در جامعه مصر باستان» است.
آنها همچنین افزودند که این یافته نشان میدهد ظروف مشابه دیگر، از جمله چند نمونه کشفشده در مقبره فرعون توتعنخآمون، نیز به احتمال زیاد حاوی بقایای مواد افیونی باستانی بودهاند.
دانشمندان، باقیمانده مواد داخل یک گلدان باستانی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.
اندرو جی. کوه، پژوهشگر اصلی و نویسنده اصلی این مطالعه گفت این تحقیق نشان میدهد مصرف تریاک در فرهنگ مصر باستان «تصادفی یا پراکنده» نبوده، بلکه «تا حدی بخشی ثابت از زندگی روزمره» مردم به شمار میآمده است.
او افزود: «ما فکر میکنیم این احتمال وجود دارد، و حتی بسیار محتمل است، که ظروف مرمری کشفشده در مقبره شاه توت نیز حاوی تریاک بودهاند. آن هم در چارچوب یک سنت باستانی مصرف مواد افیونی که ما تازه در حال شناخت آن هستیم.»
تیم پژوهشی دریافت که روی این ظرف مرمری، کتیبهای به چهار زبان باستانی اکدی، ایلامی، فارسی و مصری حک شده که به خشایارشا یکم، پادشاه هخامنشی که بین سالهای ۴۸۶ تا ۴۶۵ پیش از میلاد حکومت میکرد، اشاره دارد.
همچنین کتیبه دوم ظرفیت این ظرف را حدود ۱۲۰۰ میلیلیتر مشخص میکند؛ ویژگیای که به گفته کارشناسان «بسیار نادر» است.
آقای کوه در ادامه گفت: «پژوهشگران معمولا ظروف باستانی را بهخاطر زیبایی ظاهریشان بررسی و تحسین میکنند، اما برنامه پژوهشی ما بر این تمرکز دارد که این ظروف چگونه استفاده میشدند و چه مواد آلیای در آنها نگهداری میشده است. دانشی که اطلاعات بسیار ارزشمندی درباره زندگی روزمره مردمان باستان، از جمله خوراک، داروها و شیوه گذران اوقات فراغت آنها در اختیار ما میگذارد.»
این یافتهها با کشف قبلی بقایای مواد افیونی در مجموعهای دیگر از ظروف مرمری مصری و کوزههای پایهحلقهای قبرسی نیز همخوانی دارد.
این آثار که در یک مقبره معمولی، احتمالا متعلق به یک خانواده بازرگان، در منطقه سدمنت مصر کشف شده و به دوران پادشاهی نوین (قرن شانزدهم تا یازدهم پیش از میلاد) بازمیگردد.
به گفته اندرو کوه، این دو کشف که فاصلهای بیش از هزار سال و اختلاف طبقاتی اجتماعی را در بر میگیرند، این احتمال جدی را تقویت میکند که در میان تعداد زیاد ظروف مرمری یافتشده در مقبره توتعنخآمون در «دره پادشاهان» نیز تریاک وجود داشته است.
تریاک از شیره خشکشده کپسولهای بذر گیاه خشخاش به دست میآید و منبع اصلی بسیاری از مواد مخدر از جمله مورفین، کدئین و هروئین است.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
باور بر این است که تریاک هزاران سال بهعنوان دارو و کمک معنوی مورد استفاده قرار میگرفته است. نخستین اشاره به آن به سال ۳۴۰۰ پیش از میلاد بازمیگردد، زمانی که خشخاش در بینالنهرین سفلی (جنوبغرب آسیا) کشت و تریاک از آن استخراج میشد.
در ادامه، تقاضا برای این ماده اعتیادآور افزایش یافت و کشت و مصرف آن در امتداد جاده ابریشم گسترش پیدا کرد. ابتدا در منطقه مدیترانه رواج یافت، سپس به آسیا و بعدتر به چین راه پیدا کرد؛ جایی که در میانه قرن نوزدهم به محور اصلی جنگهای تریاک تبدیل شد.
نتایج مطالعه تازه در نشریه علمی «Journal of Eastern Mediterranean Archaeology» منتشر شده است.