کشف یک بندر غرق‌شده در سواحل مصر ممکن است قطعه‌ای از پازل جستجوی دیرینه برای مقبره گمشده کلئوپاترا و نگاهی اجمالی به فعالیت‌های دریایی باستانی این کشور باشد.
آگهی
تیمی از باستان‌شناسان از جمله کاتلین مارتینز و باب بالارد، کاوشگران ارشد نشنال جئوگرافیک، ردیف‌هایی از سازه‌های بلند با ارتفاعی بیش از ۶ متر را در اعماق مدیترانه کشف کردند که ممکن است در گذشته ستون بوده باشند.
محققان همچنین شواهدی از کف‌های سنگی صیقلی، بلوک‌های سیمانی، لنگرهای کشتی و کوزه‌های بلند انبار پیدا کردند که همگی مربوط به زمان کلئوپاترا هستند.
این تیم پس از جستجو در تونلی که قبلا کشف شده بود و ۱۳۰۵ متر طول داشت، به منطقه‌ای در حدود ۴۸ کیلومتری غرب اسکندریه رسیدند که به نظر می‌رسد محل معبد باستانی «تاپوسیریس مگنا» باشد و به این ترتیب این بندر پنهان شده در اعماق دریا را پیدا کردند.
کاتلین مارتینز معتقد است که معبد «تاپوسیریس مگنا» مکانی کلیدی در ارتباط با دفن کلئوپاترا است، اگرچه بسیاری از باستان‌شناسان با فرضیه او مخالفند.
وزارت گردشگری و آثار باستانی مصر خبر این کشف را روز ۱۸ سپتامبر اعلام کرد.
باب بالارد درباره سازه‌های زیر آب می‌گوید: «من ۵۰ سال است که در این کار هستم و هرگز چیزی شبیه به این ندیده‌ام. این به وضوح به نظر می‌رسد که ساخته دست بشر است.»
این اقیانوس‌شناس مشهور و دانشمند ارشد بازنشسته در رشته فیزیک و مهندسی کاربردی اقیانوس در موسسه اقیانوس‌شناسی وودز هول در ماساچوست، لاشه کشتی تایتانیک را نیز در سال ۱۹۸۵ پیدا کرده بود.
کاتلین مارتینز نیز معتقد است که این کشف، گام امیدوارکننده‌ای در جستجوی ۲۰ ساله اخیرش برای یافتن مقبره ملکه کلئوپاترای هفتم است.
او می‌گوید: «کشف مقبره کلئوپاترا یکی از بزرگترین اکتشافات قرن خواهد بود. از آنجایی که مصریان باستان از طریق مقبره‌هایشان با ما صحبت می‌کنند، من معتقدم که او باید اطلاعات مهمی را که می‌خواست ما درباره او، درباره زمانه‌اش و درباره نحوه تفکرش بدانیم، در آنجا حفظ کرده باشد.»
اسرار مرگ کلئوپاترا
کلئوپاترا با وجود زندگی کوتاهش که تنها ۳۹ سال بود، به عنوان یکی از معدود حاکمان زن و آخرین فرعون مصر، تأثیر زیادی بر جهان باستان گذاشت.
او در سال ۶۹ پیش از میلاد در اسکندریه متولد شد و در سن ۱۸ سالگی به عنوان ملکه تاجگذاری کرد و در سال ۳۰ پیش از میلاد پس از شکست از اکتاویان نبرد آکتیوم، درگذشت.
مارتینز می‌گوید: «رومی‌ها پس از این پیروزی، تصاویر کلئوپاترا را نابود کردند تا او فراموش شود و تنها هفت مجسمه باقی مانده است که به نظر می‌رسد ملکه را به تصویر می‌کشند. کلئوپاترا یک راز است و به یک اسطوره تبدیل شده است. سوالات زیادی در مورد او مطرح است. بنابراین کشف مقبره او، اگر سالم باشد، به همه این سوالات پاسخ خواهد داد.»
افسانه‌ها می‌گویند که کلئوپاترا به جای اینکه اجازه دهد توسط رومی‌ها اسیر شود، در اسکندریه اجازه داد که یک مار سمی او را نیش بزند و به این ترتیب به زندگیش پایان داد. اما برخی از محققان معتقدند که او با خوردن سم درگذشته است.
فرضیه مارتینز این است که پس از مرگ، جسد کلئوپاترا به «تاپوسیریس مگنا» برده شده و از طریق تونل به بندر ساحلی منتقل شده تا در مکانی مخفی به خاک سپرده شود.
کلئوپاترا در زندگی با الهه ایزیس ارتباط نزدیکی داشت و مارتینز تمام معابد نزدیک اسکندریه، جایی که گزارش‌ها ادعا کرده بودند که کلئوپاترا در آنجا درگذشته را بررسی کرده است و می‌گوید هیچکدام از آنها نمی‌توانند محل دفن او باشند.
مارتینز سپس بر ویرانه‌های معبد بزرگ «تاپوسیریس مگنا» در جایی که اکنون شهر برج العرب قرار دارد، تمرکز کرد.
او پس از دریافت مجوز حفاری در این معبد در سال ۲۰۰۴ میلادی، سرانجام در سال ۲۰۰۵ به همراه تیمش قطعه‌ای از یک شیشه آبی را در این مکان کشف کردند که روی آن توضیحاتی به زبان یونانی و هیروگلیف حکاکی شده بود که می‌گفت معبد به الهه ایزیس تقدیم شده است.
ادامه جستجوها باعث شد که تیم او بتواند حتی صدها سکه برنزی با چهره و نام کلئوپاترا را در این محل پیدا کنند.
از دیگر کشف‌های آنها در این منطقه می‌توان به تونل طولانی واقع در ۱۳ متری زیر تپه «تاپوسیریس مگنا» اشاره کرد که در سال ۲۰۲۲ پیدا شد.
وقتی مارتینز متوجه شد که تونل احتمالا به اعماق دریا منتهی می‌شود، با باب بالارد برای همکاری تماس گرفت.
در طول غواصی‌های باستان‌شناسی، تیم جستجوگر چیزی را پیدا کرد که به نظر می‌رسید یک بندر غرق شده باشد که اکنون پوشیده از مرجان است.
دکتر محمد اسماعیل خالد، دبیرکل شورای عالی آثار باستانی مصر نیز می‌گوید که کشف بندر غرق شده به طور قابل توجهی به اطلاعات باستان‌شناسی دریایی مصر می‌افزاید، زیرا این مکان در منابع باستانی ذکر نشده است.
شریف فتحی، وزیر گردشگری و آثار باستانی نیز می‌گوید که این یافته‌ها نشان می‌دهد که در گذشته سواحل مصر، قطب‌های استراتژیک برای ارتباطات تجاری و فرهنگی با سایر نقاط جهان باستان بودند.
فتحی خاطرنشان کرد که این وزارتخانه به حمایت از پروژه‌های تحقیقاتی مارتینز ادامه خواهد داد.
جستجوی مقبره کلئوپاترا
کاوشگران همچنین در محل معبد، یک مجسمه کوچک از زنی که تاجی بر سر دارد و یک نیم‌تنه سنگ آهکی از یک پادشاه کشف کردند و مارتینز معتقد بود که مجسمه زن، کلئوپاترا را به تصویر می‌کشد.
با این وجود بسیاری از باستان‌شناسان این ادعا را رد می‌کنند؛ زیرا معتقدند ویژگی‌های صورت این مجسمه با تصاویر شناخته شده از کلئوپاترای هفتم متفاوت است و به احتمال زیاد این مجسمه، متعلق به یک زن سلطنتی یا شاهزاده خانم دیگری است.
مارتینز و تیمش اکنون مشغول تحقیق روی نمونه‌ها از مکان کشف شده در زیر آب هستند. او می‌گوید که احساس می‌کند هر کاوش او را یک قدم به مقبره کلوپاترا و احتمالا به مقبره متحد سیاسی و معشوقه‌اش مارک آنتونی، ژنرال رومی، نزدیک‌تر کند زیرا متون تاریخی می‌گویند که آنها با هم دفن شده‌اند.
او می‌گوید: «کشف مقبره او به کمک فناوریهای مدرن، به ما این امکان را می‌دهد که دقیقا بدانیم او چگونه مرده است. ما حتی می‌توانیم صورت او را بازسازی کنیم.»
با این وجود کارشناسان همچنان با تردید به نظریه او می‌نگرند.