برخی مناطق یونان برای چهارمین سال متوالی با خشکسالی روبرو هستند. کمبود آب بر مصرف‌کنندگان و بخش‌های مختلف اقتصادی، به‌ویژه کشاورزی، تأثیر می‌گذارد. آیا مقامات ملی و اتحادیه اروپا به اندازه کافی برای کمک تلاش می‌کنند؟ برای بررسی این موضوع به شمال کشور سفر کردیم.
آگهی
سال گذشته برای درختان زیتون یانیس فاجعه‌بار بود. او می‌گوید زیتون‌ها آنقدر کوچک بودند که به بازار روغن فرستاده می‌شدند، که سودآوری بسیار کمتری دارد. امسال اوضاع فقط کمی بهتر به نظر می‌رسد. در روز فیلمبرداری ما، در آنجا طی دو ماه گذشته حتی یک قطره باران هم نباریده است.
یانیس توضیح می‌دهد: «به دلیل بحران آب و هوا، این گونه زیتون با مشکلات جدی زیادی روبرو شده است. دلیل این مشکلات عمدتاً کمبود آب و همچنین افزایش دمای زمستان است که باعث می‌شود به میزان ساعات کافی به درختان برای باردهی سرما نرسد. و این موضوع باعث می‌شود بیشتر درختان زیتون بار ندهند.»
دمای هوا امروز ۳۷ درجه سانتیگراد است. رطوبت خاک به سختی به ۵۰ درصد می‌رسد. یانیس مجبور شده است برای یک سیستم آبیاری گران‌قیمت هزینه کند که، به اذعان خودش، تعادل حساس سفره‌های آب زیرزمینی را نیز تغییر می‌دهد.
۲۰ کیلومتر آن طرف‌تر، کشاورز دیگری با همین مشکل... برای محصول دیگری مواجه است. دیمیتریس مالک مشترک ۶۳۰ درخت پسته است. او ادعا می‌کند که سال‌های خشکسالی از پس هم می‌گذرند و مقامات همچنان به موضوع بی‌توجه هستند.
او می‌گوید:«هیچ کاری برای آموزش کشاورزان در زمینه مدیریت صحیح آب انجام نشده است. ما حتی سیستم‌های کشاورزی دقیق هم نداریم. هر کسی هر کاری از دستش بربیاید انجام می‌دهد.» دیمیتریس معتقد است: «دولت باید قبلاً کاری انجام می‌داد تا ما می‌توانستیم از مشکلاتی که با آنها مواجه شده‌ایم، جلوگیری کنیم. در ۱۵ سال گذشته، زنگ‌های خطر به صدا درآمده است. ما یونانی‌ها همیشه یاد گرفته‌ایم که با امید زندگی کنیم، و آب همان امید است.»
در برخی مناطق، کشاورزی و دامداری تا ۹۰ درصد منابع آب را مصرف می‌کند و زیرساخت‌ها اغلب منسوخ و ناکارآمد هستند. بخش‌های دیگر مانند صنعت یا گردشگری نیز به همان اندازه تشنه هستند.
تحت فشار، دولت یونان به تازگی متعهد به سرمایه‌گذاری فوری و سازماندهی مجدد کامل سازمان‌های مختلف مدیریت آب خود شده است. استراتژی تاب‌آوری آبی که اخیراً توسط کمیسیون اروپا منتشر شده است، از نوسازی زیرساخت‌ها از طریق بودجه عمومی و خصوصی و راه‌حل‌های دیجیتال حمایت می‌کند.
اما آیا این کار کافی خواهد بود؟
ما این سؤال را از الپیدا کولوکیتا، مدیر یکی از مراکز یونسکو برای مدیریت یکپارچه و چندرشته‌ای منابع آب، می‌پرسیم. او همچنین استاد مهندسی عمران در دانشگاه ارسطو سالونیک است.
او می‌گوید: «این‌طور نیست که ما منابع آب نداشته باشیم. در حقیقت ما از آنها به شیوه درست استفاده نمی‌کنیم. باید کارهای بیشتری انجام دهیم چون در یک وضعیت عادی جدید زندگی می‌کنیم. وضعیت عادی جدید این است که به دلیل تغییرات اقلیمی، ما سیل و خشکسالی را بسیار زیاد تجربه می‌کنیم. بنابراین اول باید داده‌های خود را به‌روزرسانی کنیم.»
آیا دستورالعمل آب اتحادیه اروپا مصوب سال ۲۰۰۰ و قوانین بعدی یونان برای ارائه راه‌حل‌های مناسب کافی هستند؟
الپیدا کولوکیتا پاسخ می‌دهد: «ما پیشرفت زیادی کرده‌ایم. البته هنوز هم در حوزه مدیریت شهری با کاستی‌هایی مواجه هستیم. در یونان هم همینطور. راه حل این مشکل ترکیبی از پروژه‌های مهندسی هیدرولیک به همراه برخی اقدامات ساختاری نرم مانند صرفه‌جویی در مصرف آب یا پویش‌‌های آموزش در خصوص آب و همچنین کنترل نشت آن است.»
هدف استراتژی تاب‌آوری آب کمیسیون اروپا، کاهش مصرف و بهبود بهره‌وری آب در اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۳۰ به میزان ۱۰ درصد است.