ارتش میگوید با پایان یافتن وضعیت اضطراری زمینه برپایی یک انتخابات «آزاد و منصفانه» را در میانمار فراهم خواهد کرد.
آگهیمیانمار در نخستین روز از دومین ماه میلادی در میان بحران جهانی سلامت ناشی از همهگیری بیماری کووید۱۹ نگاه جهانیان را با یک موضوع سیاسی به خود جلب کرد.
کودتای نظامیان در روز نخست ماه فوریه که سبب بازداشت آنگ سان سوچی، رهبر میانمار و اعضای حزب او شد همچون بمبی در رسانههای جهان خبرساز شد.
این گزارش ترجمه مقالهای به قلم آلیس کادی، خبرنگار شبکه بی بی سی است که سعی دارد اطلاعاتی مختصر اما مفید در باره کشور میانمار و تحولات سیاسی سالهای اخیر این کشور ارائه دهد.
میانمار کجاست؟
میانمار که به آن برمه نیز گفته میشود در جنوب شرقی آسیا و در همسایگری کشورهایی چون تایلند، لائوس، بنگلادش، چین و هند واقع شده است.
این کشور ۵۴ میلیون نفر جمعیت دارد که اغلب آنها به زبان برمهای صحبت میکنند؛ گرچه برمهای زبان رسمی میانمار است اما شهروندان این کشور به زبانهای دیگری نیز صحبت میکنند.
میانمار از نظر مساحت سی و نهمین کشور بزرگ جهان و از نظر جمعیت بیست و ششمین کشور پرجمعیت جهان است.
دین اصلی مردم این کشور آئین بودا است به نحوی که بیش از ۸۷ درصد شهروندان میانمار را بوداییها تشکیل میدهند اگر چه پیروان سایر ادیان از جمله مسلمانان روهینگیا نیز بخشی از جمعیت این کشور به شمار میآیند.
میانمار در سال ۱۹۴۸ با خروج از استعمار بریتانیا به استقلال رسید. این کشور طی سالهای ۱۹۶۲ تا سال ۲۰۱۱ تحت کنترل ارتش و نیروهای مسلح اداره میشد اما از سال ۲۰۱۱ به بعد روند بازگشت به حکومت غیرنظامی را آغاز کرد.
چرا میانمار به برمه نیز شهرت دارد؟
میانمار بر اساس گروه قومی مسلط بر این کشور برای چندین نسل به عنوان برمه شناخته میشد؛ هم اکنون نیز ۶۸ درصد از مردم میانمار را برمهای تبارها تشکیل میدهند.
دولت نظامی حاکم در سال ۱۹۸۹، یکسال پس از وقایع مرتبط با شورش و خیزش مردمی که یک هزار کشته برجای گذاشت نام این کشور را به انگلیسی به میانمار تغییر داد.
معنای هر دو کلمه برمه و میانمار یکی است اما میانمار رسمیت بیشتری دارد.
برخی کشورها از جمله بریتانیا در ابتدا با خودداری از به کار بردن نام جدید از این شیوه به عنوان راهی برای انکار مشروعیت رژیم نظامی استفاده میکردند.
این در حالیست که با حرکت کشور به سمت دموکراسی، استفاده از نام «میانمار» به طور فزایندهای مشروعیت و رواج پیدا کرد.
آنگ سان سوچی سال ۲۰۱۶ گفته بود که مهم نیست کشورش با کدام نام خوانده شود؛ حال آنکه ایالات متحده آمریکا هنوز رسما از این کشور به عنوان «برمه» نام میبرد.
چه اتفاقی در میانمار افتاده و چرا شاهد این تحول هستیم؟
ارتش اکنون دوباره بر کشور مسلط شده و یک سال وضعیت اضطراری اعلام کرده است. نیروهای مسلح در حالی کنترل میانمار را در دست گرفتهاند که شهروندان این کشور در ادامه روند دموکراتیک در پیش گرفته شده پس از سال ۲۰۱۱ به تازگی پای صندوقهای رای رفته بودند.
آگهینتایج این انتخابات همچون زمین لرزهای پایههای نظام سیاسی حاکم را لرزاند و پس از گذشت دو ماه به انجام یک کودتای نظامی منجر شد.
در انتخابات پارلمانی نوامبر ۲۰۲۰ حزب اتحادیه ملی برای دموکراسی به رهبری خانم آنگ سان سوچی که به صورت دوفکتو ریاست دولت را در دست داشت با کسب بیش از ۸۳ درصد آرا به پیروزی رسید؛ مسئلهای که به مذاق نظامیان خوش نیامد.
ارتش که همواره برای خود سهمی از کرسی پارلمان و سکان هدایت چند وزراتخانه را قائل است ادعای تقلب گسترده را مطرح کرد و به حمایت از اپوزیسیون پرداخت که خواهان برگزاری مجدد انتخابات شده بودند.
این در حالیست که کمیسیون انتخاباتی در پاسخ به ادعای تقلب آنرا رد کرد و گفت که هیچ مدرکی برای اثبات این ادعا وجود ندارد.
آگهیصبر کودتاچیان اما با تشکیل نخستین جلسه پارلمان میانمار که در آن نمایندگان جدید شرکت داشتند، به سر آمد. ارتش رسما به صحنه آمد و با دستگیری و بازداشت آنگ سان سوچی و شمار دیگری از رهبران حزب حاکم قدرت را در دست گرفت و برای یکسال وضعیت اضطراری اعلام کرد.
اخبار رسیده حکایت از آن دارد که خانم سوچی در حبس خانگی است؛ برای وی چندین پرنده اتهامی تشکیل شده که از جمله آنها میتوان به نقض قوانین واردات و صادرات و نیز در اختیار داشتن وسائل و ابزارهای ارتباطی غیرقانونی اشاره کرد.
مسئولیت اداره کشور به چه کسی واگذار شده است؟
اداره وضعیت اضطراری یکساله در میانمار که برخی از آن به عنوان حکومت نظامی تعبیر میکنند به دست فرمانده کل ارتش سپرده شده است.
مین آنگ هلینگ، فرمانده کل ارتش میانمار در واقع به جای خانم سوچی در طول یکسال آینده مسئولیت اداره کشور را بر عهده خواهد داشت.
آگهیفرمانده کل نیروهای مسلح میانمار از نفوذ سیاسی بالایی در کشورش برخوردار است؛ به نحوی که عملکرد وی پیشتر سبب شده بود تا حتی زمان به اجرا گذاشته شدن فرایند انتقال قدرت به سمت دموکراسی، اقتدار ارتش در این کشور همچنان حفظ شود.
از سوی دیگر وی به دلیل ایفای نقش کلیدی در حمله نیروهای مسلح میانمار به اقلیتهای قومی این کشور، تحت محکومیت و تحریمهای بینالمللی قرار گرفته است.
ارتش جایگزین سمتهای کلیدی وزرا و نمایندگان پارلمان شده و بویژه هدایت وزارتخانهها و نهادهای فعال در امور مالی، بهداشتی را برعهده گرفته است.
وزارت کشور و امور خارجه نیز از جمله نهادههای دولتی است که از حضور افراد نزدیک به حزب حاکم پاکسازی شده و به کل تحت کنترل ارتش قرار گرفته است.
آگهیارتش میگوید با پایان یافتن وضعیت اضطراری زمینه برپایی یک انتخابات «آزاد و منصفانه» را در میانمار فراهم خواهد کرد.
آنگ سان سوچی کیست؟
آنگ سان سوچی در دهه ۹۰ میلادی به دلیل فعالیت و مبارزات سیاسی جهت بازگرداندن کشورش به روند دموکراسی به شهرت جهانی رسید.
خانم سوچی به دلیل سازماندهی تجمعات و رهبری کارزار دموکراتیکی که با هدف اصلاحات سیاسی و برگزاری انتخابات آزاد به راه افتاده بود حدود پانزده سال از عمر خود را در بازداشت سپری کرد.
او سال ۱۹۹۱ در حالی که در کشورش در حصر خانگی قرار داشت به دلیل مبارزات دموکراسیخواهانه جایزه صلح نوبل را دریافت کرد.
آگهیآنگ سان سوچی سال ۲۰۱۵ حزب تحت رهبری خود موسوم به «اتحادیه ملی برای دموکراسی» را در نخستین انتخابات پرسر و صدای میانمار پس از ۲۵ سال به پیروزی رساند.
تخریب چهره سوچی پس از سرکوب روهینگیا
شهرت بینالمللی آنگ سان سوچی پس از انتشار اخباری ناگوار از نحوه رفتار مقامات میانمار با اقلیت مسلمان روهینگیا به شدت تخریب شد.
میانمار مسلمانان روهینگیایی را که مهاجران غیرقانونی میداند و از دادن تابعیت به آنها سرباز میزند؛ این اقلیت ساکن در میانمار طی سالهای گذشته هدف سرکوبهای شدید و اقدامات مرگبار قرار گرفتند تا جایی که بسیاری از فعالان حقوق بشر به دفاع از آنها به عنوان قربانیان نسل کشی برخاستند.
سرکوب این اقلیت سبب شده تا بسیاری از مسلمانان روهینگیا برای فرار از آزار و اذیت از میانمار بگریزند و هم سختیهای آوارگی را به جان بخرند.
آگهیدر پی سرکوب مسلمانان روهینگیا توسط ارتش در سال ۲۰۱۷ هزاران نفر از اعضای این اقلیت قومی کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر نیز از خانه و کاشانه خود آواره شدند و به بنگلادش گریختند.
خانم سوچی سال ۲۰۱۹ برای دفاع از خود و دولت تحت هدایت وی در برابر اتهام نسل کشی مسلمانان روهینگیا در دادگاه بینالمللی دادگستری در لاهه هلند حضور یافت اما هرگز حاضر نشد اتهام نسل کشی را که ارتش میانمار مسئول آن شناخته شده بپذیرد.
واکنش جامعه بینالمللی چه بود؟
بریتانیا، اتحادیه اروپا و استرالیا از جمله کشورهایی هستند که به قدرت رسیدن مجدد ارتش توسط کودتا در میانمار را محکوم کردند.
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد اقدام ارتش میانمار را محکوم کرد و آنرا ضربهای جدی به اصلاحات دموکراتیک در این کشور خواند.
آگهیجو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا نیز تهدید کرد که در صورت تداوم یافتن سلطه نظامیان بر میانمار این کشور را بار دیگر تحت تحریم قرار خواهد داد.
این نوع واکنشها اما هنوز از سوی همه کشورها و نهادهای بینالمللی دیده نشده است.
چین در اقدامی قابل پیشبینی جلوی تصویب بیانیه شورای امنیت سازمان ملل متحد در محکومیت کودتا را گرفت. پکن که پیش از این نیز با مداخله بینالمللی در میانمار مخالفت کرده بود از همه طرفها خواسته است که اختلافات را از راه گفتگو حل کنند.
نکته جالب ماجرا اما این است که شینهوا، خبرگزاری رسمی چین از تحولات صورت گرفته در میانمار به عنوان «ترمیم کابینه وزرا» یاد کرده است.
آگهیبرخی دیگر از کشورهای همسایه نظیر کامبوج، تایلند و فیلیپین نیز تحولات اخیر در میانمار را یک مسئله داخلی در این کشور دانستهاند.
کودتا با اعتراض و تظاهرات همراه خواهد شد؟
آنگ سان سوچی از هواداران خود خواسته است که ساکت ننشینند و علیه کودتای صورت گرفته در میانمار اعتراض کنند.
برغم آنکه صدای اعتراضها طی شبهای گذشته از قابلمهها بلند شد و برخی از شهروندان با حضور در بالکن منازل به ایجاد سر و صدا پرداختند اما بواسطه حضور پررنگ ارتش در طول ساعات روز خیابانها همچنان ساکت است.
یک سیاستمدار عضو حزب اتحادیه ملی برای دموکراسی به آسوشیتدپرس گفت که این حزب قصد برپایی اعتراض و تظاهرات ندارد و برای حل مشکل به دنبال راههای مسالمت آمیز است
آگهیاز سوی دیگر از شهروندان خواسته شده تا با اعتراضهایی به دور خشونت از جمله دست زدن به نافرمانی مدنی مخالفت خود را نسبت به اقدام ارتش در انجام کودتا نشان دهند.