یک گزارش جدید از اندیشکده بریتانیایی مؤسسه خدمات سلطنتی متحد (روسی) هشدار می‌دهد تا زمانی که سیستم جهانی ثبت پرچم کشتی‌ها به‌طور ساختاری اصلاح نشود، تحریم‌ها علیه روسیه، ایران و کره شمالی همچنان شکست خواهند خورد.
طبق این گزارش، ادامه ثبت بی‌ضابطه کشتی‌ها به کشورها امکان می‌دهد تحریم‌های بین‌المللی را دور بزنند و برای مقابله با آن، حکمرانی دریایی باید «به‌طور ریشه‌ای بهبود یابد.»
این مطالعه نشان می‌دهد روسیه و ایران بیش‌ازپیش به تاکتیک‌های فریبکارانه متکی هستند؛ از جمله پنهان کردن مالکیت کشتی‌ها، خاموش کردن سیستم‌های شناسایی، ثبت در کشورهای دارای نظارت سست و استفاده از پرچم‌های جعلی برای گریز از شناسایی و اجرای تحریم‌ها.
نویسندگان در گزارش خود گفته‌اند: «سهولت دسترسی کشتی‌ها به پرچم‌ها بدون نظارت، اجتناب از شفافیت مالکیت و فرار از اقدامات اجرایی، شرایطی را ایجاد کرده که یک اکوسیستم موازی حمل‌ونقل دریایی شکل بگیرد.»
فقط در سال گذشته نزدیک به ۷۰۰ کشتی مشمول تحریم شدند، با این حال روند ثبت کشتی همچنان یک «نقطه‌ضعف حیاتی» در اجرای تحریم‌هاست.
در گزارش منتشره آمده است: «کشتی‌هایی که به دلیل نقض تحریم‌ها از یک فهرست حذف می‌شوند، اغلب ظرف چند روز پرچم جدید می‌گیرند.»
این گزارش می‌افزاید که تدابیر فعلی ناکافی بوده‌اند، زیرا بیشتر به تخلفات واکنشی نشان می‌دهند تا اینکه مانع از وقوع آنها شوند. هرچند «فشار دیپلماتیک، نظارت تقویت‌شده و اجرای ملی» بعضا نتایجی داشته‌اند، اما این نتایج همچنان پراکنده و واکنشی باقی مانده‌اند.
در مرکز این مشکل، ناوگان اشباح قرار دارد؛ کشتی‌هایی که کرملین از آنها برای دور زدن سقف قیمتی غرب بر نفت روسیه (منبع اصلی درآمد جنگ مسکو در اوکراین) استفاده می‌کند.
تحلیلگران تأکید می‌کنند که حکمرانی دریایی باید «به‌طور بنیادین بهبود یابد» و هشدار می‌دهند که سازمان بین‌المللی دریانوردی ابزار و اختیار کافی برای مقابله با تغییر پرچم ندارد. کشتی‌ها با تغییر مکرر پرچم ملی خود هویتشان را پنهان کرده و همچنان به جابه‌جایی نفت و کالاهای تحریمی ادامه می‌دهند.
اگرچه پرچم‌گذاری مجدد پدیده‌ای جدید نیست، اما پس از آغاز تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین بیش از سه سال پیش، شدت گرفته است. گزارش می‌گوید: «بسیاری از کشورهای صاحب پرچم ثبت را با حداقل بررسی انجام می‌دهند، بدون آنکه مالکیت واقعی را تأیید یا خطر تحریم‌ها را ارزیابی کنند.»
برخی مراکز ثبت بزرگ مثل پاناما و لیبریا تحت فشار دیپلماتیک نظارت خود را سخت‌تر کرده‌اند. از ۲۰۱۹ تاکنون پاناما بیش از ۶۵۰ کشتی را از ثبت خارج کرده است. اما این تلاش‌ها توسط کشورهای ثبت‌کننده کوچک‌تر مانند کامرون، گامبیا، هندوراس، سیرالئون و تانزانیا تضعیف شده، چرا که همچنان پرچم‌ها را با کمترین نظارت ارائه می‌دهند.
این سیستم همچنین با فعالیت شرکت‌های خصوصی ثبت، که غالبا خارج از قلمرو کشور صاحب پرچم و بدون نظارت کافی عمل می‌کنند، بیشتر تضعیف می‌شود.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
به گفته این اندیشکده، تنها اصلاحات ساختاری و سیستماتیک با حمایت کارگروه اقدام مالی (اف‌ای‌تی‌اف) ، نهاد بین‌المللی ضد پول‌شویی، می‌تواند مسیر معتبری برای اصلاح باشد.
این گزارش نتیجه می‌گیرد: «اگر پدیده‌ی ناوگان سایه به‌سرعت مهار نشود، همچنان گسترش خواهد یافت و کشتی‌ها، محموله‌ها و حوزه‌های قضایی بیشتری را وارد سیستمی خواهد کرد که شفافیت را مجازات کرده و پنهان‌کاری را پاداش می‌دهد.»
اتحادیه اروپا تاکنون در چند بسته تحریمی، در مجموع ۴۴۴ کشتی متعلق به ناوگان سایه را در فهرست سیاه قرار داده است. همه این کشتی‌ها از دسترسی به بنادر و خدمات اتحادیه اروپا محروم شده‌اند.