ابتدا خرید واکسن و سوخت بود و اکنون اتحادیه‌ی اروپا قصد دارد تجهیزات دفاعی را نیز به‌صورت مشترک خریداری کند. بحران اخیر، ناشی از جنگ روسیه در اوکراین و احتمال کاهش سرمایه‌گذاری آمریکا در زمینه‌ی حفاظت از اروپاست. آیا ابزار مالی جدیدِ «اقدام امنیتی برای اروپا» می‌تواند از پس این چالش برآید؟
آگهی
اتحادیه‌ی اروپا قصد دارد برای اجرای ابزار مالی جدید خود با عنوان «اقدام امنیتی برای اروپا» (SAFE)، مبلغ ۱۵۰میلیارد یورو از بازارهای مالی قرض کند. این ابزار، یکی از ارکان برنامه‌ی «آمادگی ۲۰۳۰» است؛ طرحی که هدف آن تأمین ۸۰۰میلیارد یورو برای سرمایه‌گذاری در بخش دفاعی تا پایان این دهه است.
به‌گفته‌ی آلیس تایدی، خبرنگار یورونیوز که این گزارش را پوشش داده است: «جنگ روسیه در اوکراین و تلاش اتحادیه‌ی اروپا برای حمایت از کی‌یف، به‌خوبی نشان داد که زیرساخت دفاعی این قاره تا چه حد وابسته و ناکارآمد است و اینکه در برابر یک جنگ متعارف، آمادگی لازم را نداشتیم.»
«برنامه‌ی اقدام امنیتی برای اروپا با هدف فعال‌سازی خطوط تولید تسلیحات در اروپا طراحی شده است؛ این‌گونه که کشورهای عضو به‌صورت هماهنگ و هدفمند خرید کنند تا این صنعت از حالت پراکندگی خارج شود، روند تولید سرعت بگیرد و از همه مهم‌تر، ارتش‌های کشورهای اروپایی بتوانند هماهنگ‌تر و مؤثرتر با یکدیگر عمل کنند.» او در ادامه افزود: «و البته، هدف دیگر این طرح کاهش هزینه‌هاست.»
این سرمایه‌گذاری‌ها قرار است به افزایش تولید و تأمین سامانه‌های پدافند هوایی و موشکی، توپخانه، موشک و مهمات کمک کند؛ همچنین شامل دیگرِ تجهیزات مهم نظامی می‌شود که برای مقابله با تهدیدهای امنیتی لازم است، از جمله حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی، جنگ سایبری، هوش مصنوعی و جنگ الکترونیک.
«این طرح به کشورها امکان می‌دهد منابع مالی لازم برای خرید تجهیزات نظامی را تأمین کنند.» ماری اَگنِس اِستراک زیمِرمن، نماینده‌ی پارلمان اروپا از گروه رینیو، گفت: «این آغاز راه است و به‌نظرم نشانه بسیار خوبی است.»
نماینده‌ای که ریاست کمیته‌ی امنیت و دفاع پارلمان اروپا را بر عهده دارد، همچنین تأکید کرد که برخی از این فناوری‌ها دارای کاربرد دوگانه‌اند و می‌توان از آن‌ها در حوزه‌های غیرنظامی نیز بهره گرفت.
یورونیوز با شماری از ساکنان رم گفت‌وگو کرد و دیدگاه‌ها در این زمینه متفاوت بود. یکی از آن‌ها گفت: «ما باید از خودمان دفاع کنیم؛ تهدید درست پشت در خانه‌مان است.» «نباید هزینه‌ها را برای جنگی که قرار نیست اتفاق بیفتد افزایش دهند.» یکی دیگر از ساکنان پایتخت ایتالیا با اشاره به تهاجم روسیه به اوکراین گفت: «این جنگ، جنگ ما نیست.»
در برلین نیز همین اختلاف‌نظرها به‌وضوح دیده می‌شد. یکی از ساکنان این شهر آلمانی گفت: «اگر هدف شروع یک رقابت تسلیحاتی دیگر باشد، من موافق نیستم.» یکی دیگر گفت: «من کاملاً طرف‌دار دفاع مشترک اروپایی هستم، اما نه به قیمت بدهکارشدن کشورها.»
همکاری با کشورهای هم‌فکر
دولت‌ها باید این بدهی را ظرف مدت ۴۵ سال بازپرداخت کنند. همچنین می‌توانند بند معافیت ملی از پیمان ثبات و رشد را فعال کنند؛ بندی که اجازه نمی‌دهد کسری بودجه دولت‌ها بیش از ۳درصد تولید ناخالص داخلی شود.
بر اساس طرح «اقدام امنیتی برای اروپا»، دولت‌ها می‌توانند سالانه تا ۱.۵درصد بیش از این سقف، کسری بودجه داشته باشند، به‌شرط آن‌که این مبلغ صرفاً برای امور دفاعی هزینه شود. بیش از نیمی از کشورهای عضو، خواستار فعال‌سازی این سازوکار از سوی کمیسیون اروپا شده‌اند.
برای دریافت وام، دولت‌ها باید شرایط خاصی را رعایت کنند: ۶۵درصد از ارزش هر قطعه از تجهیزات نظامی باید در یکی از ۲۷ کشور عضو اتحادیه‌ی اروپا، اوکراین یا کشورهای عضو انجمن تجارت آزاد اروپا، یعنی ایسلند، لیختن‌اشتاین و نروژ تولید شده باشد.
۳۵درصد باقی‌مانده نیز می‌تواند از هر کشور ثالثی در جهان تأمین شود. این تدارکات مشترک می‌تواند شامل کشورهای نامزد عضویت در اتحادیه‌ی اروپا، مانند کشورهای بالکان غربی و کشورهای ثالث با مشارکت‌های امنیتی و دفاعی دوجانبه، مانند ژاپن، کره جنوبی و بریتانیا باشد.
بااین‌حال، اتحادیه‌ی اروپا همچنان به‌شدت به تسلیحات خریداری‌شده از ایالات متحده وابسته است و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند نشانه‌ای آشکار از تعهد این اتحادیه به کسب استقلال بیشتر باشد؛ موضوعی که دونالد ترامپ در چارچوب ناتو بر آن تأکید کرده است.
اِستراک زیمِرمن گفت: «خوشبینم که رئیس‌جمهور آمریکا درک خواهد کرد که ما چه مسیری را آغاز کرده‌ایم.»
اتحادیه‌ی اروپا قصد دارد منابع مالی بیشتری تأمین کند و کمیسیون اروپا پیشنهاد داده است بخشی از «صندوق‌های همبستگی» که برای توسعه‌ی مناطق کم‌برخوردار در نظر گرفته شده‌اند، برای این منظور استفاده شود. بانک سرمایه‌گذاری اروپا نیز برای نخستین بار تلاش خواهد کرد منابع مالی بخش خصوصی را در این حوزه جذب کند.
ویدیو را اینجا تماشا کنید!
روزنامه‌نگار: ایزابل مارکز دا سیلوا
تولید محتوا: پیلار مونترو لوپز
تولید ویدیو: زکریا ویگنرون
گرافیسم: لوردانا دومیترو
هماهنگی تحریریه: آنا لازارو بوش و جرمی فلمینگ جونز