پیشداوری , بدرفتاری با افراد به خاطر رنگ پوست معضلی است که بسیاری از انسان ها در زندگی روزمره شان آن را لمس کرده اند. قوانین زیادی علیه نژادگرایی و تبعیض نژادی وضع شده اما تغییر دادن عادات و عقاید مردم آسان نیست.
اینکه تبعیض نژادی وجود دارد امری است که همگان به آن اذعان دارند اما به نظر می رسد از بین بردن آن در اولویت نیست و به صورت یک مشکل جدی دیده نمی شود.
فعالان مبارزه با نژادگرایی می گویند تنها وضع قانون کافی نیست بلکه اجرای آن است که مانع ادامه رفتارهای نژادپرستانه می شود و هر نوع فعالیت نژادپرستانه ای باید توسط مقامات محکوم شود.
یکی از جنایات نژادگرایان که اروپاییان را بشدت تحت تاثیر قرار داد، در شهر آنتورپ در بلژیک اتفاق افتاد. این شهر که یکی از قطب های مهم تجارت الماس است، تنوع نژادی گسترده ای دارد.
در روز دوازدهم ماه مه سال دو هزار و شش، یک زن باردار اهل کشور آفریقایی شمالی و دختر دو ساله اش به ضرب گلوله یک نوجوان بلژیکی به قتل رسیدند. در نتیجه اقدام این نوجوان که به داشتن عقاید نژادگرایانه مشهور بود، یک زن ترک نیز مجروح شد. در اعتراض به این اقدام، هزاران نفر از مردم شهر بندری آنتورپ به خیابان ها ریختند و علیه نژادگرایی اعتراض کردند اما فعالان در این زمینه می گویند پیشرفت چشمگیری برای متوقف کردن فعالیت های نژادپرستانه حاصل نشده است.
بتازگی شکایات زیادی علیه رفتارهای تبعیض آمیز بویژه در خصوص رفتار پلیس نسبت به رانندگانی رنگین پوست که اتومبیل های مدل بالا دارند مطرح شده است.
محمد اصالتا مراکشی است و یکی از این شاکیان است. وی می گوید: “به عنوان یک شهروند، به ویژه یک شهروند مهاجر، ما باید بیشتر از دیگران بر حقوق خودمان پافشاری کنیم و تلاش کنیم که صدایمان به گوش مقامات برسد. کسانی که قربانی تبعیض نژادی نبوده اند ممکن است این رفتار ما را بزرگنمایی بدانند اما می توانم اطمینان بدهم که زندگی قربانیان واقعا در نتیجه تبعیض نژادی ممکن است تغییر کند.”
این مهاجر مراکشی با وجود فعالیت خود علیه نژادپرستی خیلی به تغییرات زودهنگام امیدوار نیست.به گفته محمد، یک نوع توافق عمومی غیر رسمی در مورد عدم دسترسی اقلیت های قومی و نژادی به مسکن، آموزش و شغل وجود دارد و به نوعی پذیرفته شده است.
گروههای مبارز در این زمینه می گویند بالا بردن سطح آگاهی مردم در این زمینه بسیار مهم است اما قربانیان نیز نباید در مقابل تبعیض نژادی تسلیم شوند.
عمر با، یکی از اعضای جمعیت آفریقایی بلژیک می گوید: “سخن گفتن از این معضل حتی اگر راه حل مستقیمی نیز برایش وجود نداشته باشد به روشن دیدن ابعاد آن کمک می کند. این امر زمینه مقابله با ان را نیز امکانپذیر می سازد. فکر می کنم سیاستمداران در اروپا باید در این زمینه به وظایف خود عمل کنند و با کمک به ما به رفع تبعیض نژادی کمک کنند. این مبارزه تنها توسط فعالان مدنی بدون کمک و دخالت سیاستمداران به هدف نمی رسد.”
برخی دیگر از فعالان معتقدند یکی از چالش های واقعی در این زمینه مهار خشم معترضان به هنگام وقوع حرکات علیه مهاجران و اقدامات نژادگرایانه است. به نظر این فعالان کنترل این خشم و هدایت آن به سمت استفاده مثبت برای تغییرات اساسی به منظور بهبود رفتار در مقابل اقلیت های نژادی می تواند موثر باشد.
بسیاری از مردم شهر بندری آنتورپ در کنار مهاجران آن به وجود تبعیض نژادی معترضند و این اعتراض خود را با جملاتی نظیر “ خیابان عاری از نژاد پرستی” اعلام می کنند مسئولان مدارس بسیاری نیز این مدارس را اماکن عاری از نژادگرایی اعلام کرده اند.
در تمام کشورهای اروپایی برای اجرای قوانین ضدنژادپرستانه اعلام شده از سوی اتحادیه فشار روزافزون وجود دارد و این اتحادیه در حال بررسی تطبیق این قوانین در کشورهای عضو است.
در شرایط نامناسب اقتصادی کنونی، یکی از مسائلی که فعالان ضد تبعیض نژادی با آن مواجهند ممانعت از گسترش نفرت و ترس از مهاجران است. تفاوت فرهنگی نیز یکی دیگر از سرفصل های تبعیض نژادی است.
محمد می گوید: “وقتی به موضع گیری های دهه های هشتاد و نود (میلادی) علیه مهاجران نگاه می کنیم این موضع گیری ها علیه سیاهپوستان و یا اعراب مستقیم و با دلایل نژادی بود. امروزه این نوع رفتار نامحسوس ولی جدی تر شده است. مثلا مردم می گویند من هیچ مشکلی با اعراب یا سیاهپوستان ندارم اما تنها فرهنگ آنها است که برایم غیرقابل فهم است. آنها فکر می کنند که این نوع رفتار قابل قبول است و تنها نقد به فرهنگ دیگری است اما در واقع اینطور نیست چرا که به محرومیت گروه اقلیت منجر می شود. “
عمر با، عضو جمعیت آفریقایی بلژیک نیز می گوید: “نژادگرایی و خشونت علیه مهاجران وجود دارد اما معضل اصلی نیست. مشکل اصلی در این زمینه، نژادگرایی نهادینه شده در جامعه است و دولت ها باید مسئولیت خود را بپذیرند و واکنش نشان بدهند. در برنامه های تلویزیونی، در سخنرانی های عمومی و هر جای دیگر در این مورد سخن بگویند و گفتمان ضد نژادپرستانه و درک و شناخت دیگری را ترویج کنند.”
نتایج یک بررسی با موضوع نژاد گرایی در اروپا نشان می دهد که تبعیض به صورت گسترده در این قاره وجود دارد و با قاطعیت می توان گفت که مهاجران و اقلیت های قومی یکی از قربانیان نژادگرایی هستند. راه رسیدن به از بین بردن نژادگرایی که هدف فعالان و دولت ها نیز هست طولانی است اما فعالان ضد نژادپرستی می گویند به گام های کوچکی که می تواند این هدف را تحقق بخشد، امیدوارند.