باور رایجی در میان عموم وجود دارد مبنی بر این که مصرف غذا پس از ساعات ۸ یا ۹ شب به طور مستقیم موجب تبدیل انرژی دریافتی به چربی و در نتیجه افزایش وزن میشود.
با این حال، شواهد علمی نشان میدهد که زمان صرف غذا به تنهایی عامل تعیینکننده در بروز چاقی نیست. مکانیزم افزایش وزن بیش از هر چیز به تعادل انرژی در بدن وابسته است؛ به این معنا که اگر مجموع کالری دریافتی در طول شبانهروز بیش از میزان کالری مصرفی باشد، فارغ از زمان مصرف، مازاد انرژی در بدن به صورت چربی ذخیره میشود.
با این وجود، خوردن دیرهنگام به دلایل غیرمستقیم با اضافه وزن ارتباط پیدا کرده است. بسیاری از وعدههای شبانه معمولا شامل مواد غذایی پرکالری و کمارزش تغذیهای هستند؛ مانند غذاهای آماده، تنقلات پرچرب، یا شیرینیجات. این مواد نه تنها تراکم کالری بالایی دارند، بلکه معمولا پس از مصرف آنها فعالیت بدنی چندانی صورت نمیگیرد، و این امر موجب کاهش فرصت بدن برای استفاده از انرژی دریافتی و افزایش احتمال ذخیره آن به شکل چربی میشود.
از دیدگاه فیزیولوژیک، هضم و متابولیسم در ساعات پایانی شب کندتر نمیشود، اما به دلیل کاهش سطح فعالیت، توازن انرژی منفی کمتر رخ میدهد. بنابراین، مشکل اصلی نه زمان مصرف، بلکه کیفیت و کمیت غذایی است که در ساعات پایانی شب خورده میشود.
برای کاهش اثرات احتمالی وعدههای شبانه بر وزن و سلامت، رعایت نکات زیر توصیه میشود:
۱- انتخاب غذاهای سبک و زودهضم مانند سوپ سبزیجات یا سالاد همراه با منبع پروتئینی کمچرب
۲- گنجاندن ترکیبی از پروتئین و فیبر برای ایجاد احساس سیری پایدار و کنترل نوسانات قند خون
۳- مصرف غذا حداقل یک ساعت پیش از خواب برای فراهم کردن زمان کافی جهت هضم
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
در نتیجه، وعده غذایی شبانه به خودی خود عامل چاقی محسوب نمیشود. کلید پیشگیری از افزایش وزن در مدیریت مقدار و کیفیت غذا و حفظ تعادل انرژی روزانه نهفته است، نه صرفا محدود کردن زمان مصرف آن.