پنج نکته کلیدی از نتایج انتخابات پارلمانی دانمارک؛ قدرت‌های اصلی عرصه سیاسی دانمارک چه احزابی هستند؟
نظرها
انتخابات پارلمانی روز سه‌شنبه اول نوامبر و رقابت سنتی بین دو بلوک قرمز و آبی در نهایت با پیشتازی سوسیال دموکرات‌ها به پایان رسید تا خانم مته فردریکسن البته با تشکیل یک دولت ائتلافی عمدتا متشکل از احزاب جناح چپ بتواند امورات این کشور حدودا شش میلیون نفری شمال اروپا که از نظر شاخص‌های توسعه و رفاه در جمع صدرنشینان کشورهای دنیا محسوب می‌شود را همچنان به پیش ببرد. اما نکات کلیدی این انتخابات چه بود؟
۱. سوسیال‌دموکرات‌ها هنوز هم «قدرت جادویی» دارند
شگفت‌زده ترین فرد در شب اعلام نتایج انتخابات را باید مته فردریکسن، نخست وزیر «چپ‌گرای» دانمارک دانست که ذوق‌زدگی خود را با چشمانی اشکباربا هوادارانش تقسیم کرد. نظرسنجی‌های پیش از انتخابات هیچ قطعیت و اطمینانی از پیروزی او نداشتند و بیشتر احتمال تشکیل دولت اجماع ملی با دغدغه‌های عمدتا اروپایی نظیر چالش‌های مواجهه با تغییرات اقلیمی، بحران انرژی، جنگ در اوکراین و هزینه‌های زندگی را می‌دادند.
در پایان این سوسیال دموکرات‌ها بودند که بهترین نتیجه انتخاباتی خود را دست‌کم طی ۲ دهه گذشته بدست آوردند. کسب ۵۰ کرسی از مجموع ۱۷۹ کرسی؛ آن‌ها علاوه بر اینکه نسبت به انتخابات ۲۰۱۹ موفق به کسب ۲ کرسی بیشتر شدند، حمایت دیگر احزاب جناح چپ را نیز برای تشکیل دولت بدست آوردند. بدین ترتیب راه خانم نخست‌وزیر برای تشکیل دولت فراگیر و گسترده‌ای که در کارزار انتخاباتی وعده آن‌را داده بود، فراهم شده است. ۵ حزب جناح چپ در مجموع ۸۷ کرسی پارلمانی را از آن خود کردند.
۲. درخشش «اعتدال‌گرایان»؛ نوظهورها همچنان با قله فاصله دارند
برای حزبی که تنها چند ماه از تاسیسش می‌گذرد، نتیجه انتخابات سه‌شنبه عالی بود. اعتدال‌گرایان موفق شدند با کسب ۱۶ کرسی پارلمانی خود را به‌عنوان سومین قدرت سیاسی دانمارک مطرح کنند. لارس لوکه راسموسن، نخست وزیر سابق لیبرال دانمارک این حزب را رهبری می‌کند و مترصد بود باردیگر مامور تشکیل کابینه شود. رویایی که با توجه به حمایت گسترده احزاب چپ از نخست‌وزیر فعلی با واقعیت فاصله زیادی دارد و خانم فردریکسن را قادر می‌سازد بدون نیاز به «اعتدال‌گرایان» دولت خود را تشکیل دهد.
۳. فراز و نشیب راست‌گرایان افراطی
راست‌افراطی دانمارک در طی دو دهه گذشته فراز و نشیب‌های زیادی را تجربه کرده‌است. از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۱ و سپس از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ «حزب مردم دانمارکی» که سیاست‌های ضدمهاجرتی‌اش مشهور است در دولت‌های ائتلافی وقت مشارکت و بنابراین در پروسه‌های تصمیم‌گیری سهم داشت و موفق شد اندیشه‌هایش را عمدتا در وضع قوانین سخت‌گیرانه مهاجرتی به‌ثمر بنشاند. این حزب در انتخابات پارلمان اروپا در سال ۲۰۱۴ با کسب نتیجه‌ای خیره‌کننده، ۲۷ درصد آرا را به خود آختصاص داده بود.
اما نتیجه انتخابات سه‌شنبه برای هواداران اندیشه‌های پوپولیستی جالب نبود. گویا «حزب مردم دانمارکی» از مُد افتاده. آن‌ها تنها موفق به کسب ۵ کرسی پارلمانی شدند و این یعنی ۱۱ کرسی کمتر از سال ۲۰۱۹. جالب آن جاست که در ۲۰۱۹ هم این حزب نسبت به دور قبل ۲۱ کرسی کمتر کسب کرده بود.
با این وجود افول حزب مردم دانمارکی را نباید مساوی با افول اندیشه‌های پوپولیستی و راست‌افراطی در دانمارک در نظر گرفت. حزب تازه تاسیس دموکرات‌های دانمارک به رهبری خانم اینگر استویبرگ، وزیر مهاجرت سابق این کشور که در ماه ژوئن سال جاری شکل گرفته موفق شده ۱۴ کرسی در انتخابات اول نوامبر بدست آورد. او که سیاست‌های مهاجرتی‌اش در سال ۲۰۱۷ جنجال رسانه‌ای زیادی به‌همراه داشت حالا رهبری پنجمین قدرت سیاسی دانمارک را برعهده دارد.
۴. بازنده‌ها می‌توانند برنده باشند
حتی وقتی به‌نظر می‌رسد در روز انتخابات یک حزب نتیجه بدی بدست آورده در انتها می‌تواند برعکسش ثابت شود چرا که «هر ابری یک آستر نقره‌ای دارد». حزب کوچک سوسیال لیبرال (انشعابی از حزب لیبرال دانمارک- Venstre) که میانه‌رو بشمار می‌آید در پارلمان جدید دانمارک تنها صاحب ۷ کرسی شده است، در حالیکه در سال ۲۰۱۹ آن‌ها ۱۶ صندلی را در اختیار داشتند.
آن‌ها که طرفدار ایده‌های حامی اتحادیه‌اروپا هستند در گذشته به دولت‌های دانمارک از هر دو جناح راست و چپ در گذشته یاری رسانده‌اند و با توجه به نیاز خانم فردریکسن برای حمایت احزاب کوچک‌تر در تشکیل دولت ائتلافی‌اش به‌نظر می‌رسد حساب کردن روی سوسیال لیبرال‌ها گزینه منطقی‌ای باشد. گمانه‌زنی‌ها حتی از احتمال وزارت رهبر این حزب سوفی کارستن نیلسن در امور مهاجرتی حکایت دارند.
۵. نقش پررنگ حوزه‌های کوچک
این فقط رای‌دهندگان در سرزمین اصلی دانمارک نبودند که در این انتخابات عمومی مشارکت کردند. مردم جزایر فارو روز دوشنبه ۳۱ اکتبر به پای صندوق‌های رای رفتند و گرینلندها هم یکم نوامبر رای دادند.
هر یک از مناطقی که روابط «نیمه خودمختار» با دانمارک دارند، دو نماینده پارلمان را به فُلکِتین (مجلس قانون‌گذاری ملی پادشاهی دانمارک ) در کپنهاگ می فرستند.
اگرچه بلوک جناح چپ به رهبری مته فردریکسن به‌لطف حوزه‌های انتخابیه سرزمین اصلی ۸۷ کرسی به‌دست آورد، اما این بدان معنا بود که او هنوز به ۳ کرسی برای رسیدن به اکثریت ۹۰ کرسی (از مجموع ۱۷۹ کرسی) نیاز دارد.
اما مانند انتخابات سراسری ۱۹۹۸، آرای آتلانتیک شمالی به نفع سوسیال دموکرات‌ها بود: گرینلند دو نماینده چپ را با نرخ مشارکت ۴۷.۸ درصد راهی کپنهاگ کرد در حالیکه از جزایر فارو هم با نرخ مشارکت ۷۱.۳ درصد، یک نماینده سوسیال دموکرات وارد فُلکِتین شد. ۳ کرسی این دو منطقه به خانم نخست وزیر اجازه می‌دهد تا تعداد کرسی‌های اکتسابی را به ۹۰ که لازمه کسب قدرت پارلمانی است افزایش دهد.