کشورهای اروپایی، از جمله اعضای اتحادیه اروپا، معمولاً در رتبه‌بندی‌های دموکراسی جایگاه برتری دارند، حتی در حالی که دموکراسی در سطح جهانی با تهدیداتی روبروست.
آگهی
ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت خودروسازی تسلا، بار دیگر ادعاهایی مشکوک درباره اتحادیه اروپا، میزان محبوبیت آن و کیفیت دموکراسی این نهاد مطرح کرده است.
این میلیاردر در فرسته‌ای در شبکه اجتماعی ایکس گفت که ایرلند و تمامی اعضای دیگر اتحادیه اروپا باید از این اتحادیه خارج شوند، چرا که به ادعای او، این نهاد باعث از بین رفتن دموکراسی در اروپا شده است.
او این اظهارات را در پاسخ به پستی بیان کرد که در آن، حکم اخیر دیوان دادگستری اتحادیه اروپا مورد انتقاد قرار گرفته بود. این دیوان، ادعای دولت ایرلند مبنی بر ناتوانی در تأمین نیازهای اولیه پناهجویان به دلیل افزایش بی‌رویه متقاضیان را رد کرده بود.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
ادعاها درباره فقدان دموکراسی در اتحادیه اروپا اغلب زمانی مطرح می‌شوند که دیوان دادگستری اتحادیه اروپا حکمی صادر کند که با منافع یک جناح سیاسی خاص یا چهره‌ای سیاسی سازگار نباشد. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که کشورهای اتحادیه اروپا، و اروپا به طور کلی، از دموکراتیک‌ترین کشورها در جهان هستند.
بنا بر شاخص امسال دموکراسی که توسط واحد اطلاعات اکونومیست (EIU) منتشر شده، ۲۵ کشور در جهان «دموکراسی کامل» هستند که ۱۳ کشور از آن‌ها عضو اتحادیه اروپا هستند.
این ارزیابی بر اساس پنج شاخص: فرآیند انتخاباتی و تکثرگرایی، آزادی‌های مدنی، کارکرد دولت، مشارکت سیاسی، و فرهنگ سیاسی انجام می‌شود و به هر کشور از ۱۰ نمره می‌دهد.
سوئد، فنلاند، دانمارک و البته ایرلند از جمله کشورهایی هستند که بالاترین نمرات دموکراسی را کسب کرده‌اند.
برخی کشورهای اروپایی به عنوان «دموکراسی ناقص» دسته‌بندی شده‌اند؛ اما با این وجود باز هم دومین جایگاه بالای فهرست به حساب می‌آید.
فرانسه، مالت، اسلوونی و لتونی از جمله کشورهای عضو هستند که در این دسته قرار دارند. در خارج از اروپا، کشور محل اقامت ایلان ماسک یعنی آمریکا و همچنین زادگاه او، آفریقای جنوبی، نیز به عنوان دموکراسی‌های ناقص طبقه‌بندی شده‌اند.
تفاوت بین اروپای غربی و شرقی
این شاخص خاطرنشان می‌کند که کشورهای اروپایی در رتبه‌های برتر ۱۰ و ۲۰ جهان، به‌ویژه کشورهای اسکاندیناوی و اروپای غربی، غالب هستند.
اروپای غربی با امتیاز ۸.۳۸ بالاترین میانگین دموکراسی را دارد و تنها منطقه‌ای است که در سال ۲۰۲۴ اندکی بهبود نشان داده است. در حالی که در سایر نقاط دنیا دموکراسی رو به افول و خودکامگی در حال رشد است.
با وجود عملکرد خوب اروپا در مجموع، دموکراسی در برخی کشورهای عضو مانند بلغارستان، مجارستان و رومانی تضعیف شده است. بر اساس این مطالعه، رومانی به عنوان یک «نظام ترکیبی» یعنی ترکیبی از دموکراسی و اقتدارگرایی؛ طبقه‌بندی شده است.
طبق این شاخص، در مجارستان اعتماد عمومی به دولت کاهش یافته و فساد گسترده‌تر شده است. همچنین، شاخص فساد در بلغارستان نیز بدتر شده است.
اگرچه هنوز شکاف آشکاری میان کشورهای شرقی و غربی اتحادیه اروپا از لحاظ دموکراسی وجود دارد، اما این فاصله به‌تدریج در حال کاهش است: جمهوری چک و استونی امسال وارد فهرست «دموکراسی‌های کامل» شدند؛ این نخستین‌بار در یک دهه گذشته است که کشورهای اروپای شرقی در این سطح قرار می‌گیرند.