اتحادیه اروپا روز پنج‌شنبه از دستیابی به توافقی اولیه با چین برای کاهش محدودیت‌های صادراتی بر مواد معدنی حیاتی خبر داد؛ محدودیت‌هایی که از آوریل گذشته آغاز شد و نگرانی‌هایی جدی را در میان کشورهای اروپایی درباره اختلال در صنایع کلیدی به‌وجود آورد.
آگهی
این محدودیت‌ها که همزمان با تنش تجاری چین و آمریکا وضع شده بودند، بر تأمین جهانی هفت عنصر نادر و آهنرباهای خاص که برای صنایع دفاعی، انرژی و خودروسازی حیاتی هستند، تأثیر شدیدی گذاشتند.
اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، در پایان این نشست یک‌روزه در پکن گفت: «این کنترل‌های صادراتی فشار زیادی بر شرکت‌های اروپایی وارد کرده‌اند. برای حفظ اعتماد در روابط تجاری‌مان، باید از چین مواد خام حیاتی را به‌صورت مطمئن و پایدار دریافت کنیم.»
او از تلاش چین برای تسریع صدور مجوزهای صادراتی عناصر نادر و ایجاد یک سیستم جدید برای رسیدگی به موانع و تأخیرهای زنجیره تأمین استقبال کرد.
فن در لاین افزود: «توافق کردیم که مکانیزم پیشرفته‌تری برای عرضه صادرات ایجاد شود. به عبارت دیگر، اگر گره یا مشکلی پیش بیاید، این سیستم بتواند بلافاصله آن را بررسی و برطرف کند.»
نگرانی اروپا از توازن تجاری و یارانه‌های چین
با این حال، رئیس کمیسیون اروپا تأکید کرد که برای ایجاد توازن واقعی در روابط تجاری اتحادیه اروپا و چین، پیشرفت بیشتری لازم است. در سال گذشته، کسری تجاری اتحادیه اروپا با چین از مرز ۳۰۰ میلیارد یورو عبور کرد و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۵ نیز به دلیل کاهش تقاضای داخلی چین و افزایش تعرفه‌های آمریکا، این شکاف عمیق‌تر شود.
او گفت: «ما به نقطه عطف روشنی رسیده‌ایم. رقابت برای اروپا پذیرفتنی است، اما باید منصفانه باشد.»
فن در لاین همچنین به دو حوزه‌ای اشاره کرد که به گفته او، پیشرفت در آن‌ها هم ضروری است و هم ممکن:
«نخست، دسترسی آزادتر و گسترده‌تر به بازار چین برای شرکت‌های اروپایی، مشابه امتیازاتی که شرکت‌های چینی در اروپا دارند و دوم، پدیده مازاد تولید در صنایع چین که ناشی از یارانه‌های دولتی به تولیدکنندگان داخلی است و باعث کاهش مصنوعی قیمت‌ها و آسیب به رقبای خارجی شده است.»
تنش‌ها در اکتبر گذشته، زمانی‌که اتحادیه اروپا تعرفه‌های سنگینی بر خودروهای برقی وارداتی از چین وضع کرد تا اثر یارانه‌های دولتی پکن را خنثی کند میان دو طرف بالا گرفت. چین در پاسخ، تحقیقاتی را علیه واردات براندی که یک نوع نوشیدنی الکلی است، گوشت خوک و محصولات لبنی از اروپا آغاز کرد. بروکسل این اقدامات پکن را «غیرمنصفانه و بی‌اساس» خوانده بود.
در عین حال فن در لاین هشدار داد که اگر چین برای کاهش مازاد تولید خود اقدامی نکند، «برای اتحادیه اروپا دشوار خواهد بود که سطح فعلی باز بودن بازار خود را حفظ کند.»
آنتونیو کاستا، رئیس شورای اروپا، نیز در کنفرانس خبری پایانی گفت: «روابط تجاری منصفانه و سودمند دوجانبه ممکن است و باید هدف مشترک ما باشد.» او بر آمادگی اتحادیه اروپا برای «گفت‌وگوی باز و سازنده» جهت یافتن راه‌حل‌های مشترک تأکید کرد و افزود: «اکنون وقت آن است که بحث‌های امروز را به اقدام تبدیل کنیم.»
واکنش چین و ادامه تنش‌ها
در مقابل، بیانیه‌های منتشرشده از سوی دولت چین لحنی خوش‌بینانه داشت و از «فرصت‌ها و ظرفیت‌های جدید در روابط چین و اتحادیه اروپا» سخن گفت. اما در همان حال، هشدارهایی نیز درباره استفاده اتحادیه از ابزارهای تجاری محدودکننده علیه کالاهای چینی مطرح شد.
شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، در جریان این نشست گفت: «امید است اتحادیه اروپا بازار تجارت و سرمایه‌گذاری خود را باز نگه دارد، از استفاده از ابزارهای محدودکننده اقتصادی و تجاری خودداری کند، و محیطی مناسب برای فعالیت شرکت‌های چینی در اروپا فراهم سازد.»
شی همچنین از سیاست «کاهش وابستگی به چین» که اتحادیه اروپا و گروه G7 آن را دنبال می‌کنند، انتقاد کرد و گفت: «افزایش رقابت نباید با ساختن دیوار و مانع انجام شود. قطع زنجیره‌های تأمین تنها به انزوا منجر خواهد شد.»
جنگ اوکراین، محور اختلاف دیگر
در موضوع جنگ روسیه و اوکراین نیز دو طرف به هیچ پیشرفتی نرسیدند. اتحادیه اروپا بارها چین را به حمایت غیرمستقیم از جنگ کرملین متهم کرده؛ به‌ویژه با استناد به اینکه ۸۰ درصد قطعات مورد استفاده روسیه برای ساخت سلاح‌ها، از چین تأمین می‌شود.
پکن این اتهامات را رد کرده و بار دیگر بر «شراکت بدون مرز» خود با مسکو تأکید کرده است. آنتونیو کاستا در این‌باره گفت: «به‌عنوان عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل، چین نقش و مسئولیتی کلیدی دارد. جنگ اوکراین فقط یک بحران اروپایی نیست؛ یک بحران جهانی است که نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین را تهدید می‌کند.»
فن در لاین نیز از چین خواست که از نفوذ خود برای وادار کردن روسیه به پذیرش آتش‌بس استفاده کند، هدفی که غرب علیرغم تحریم‌های متعدد، تاکنون در رسیدن به آن ناکام مانده است.
او همچنین در ادامه گفت: «نحوه تعامل چین با جنگ پوتین، نقش تعیین‌کننده‌ای در روابط آینده ما خواهد داشت.»
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
نشست روز پنج‌شنبه در نهایت با صدور بیانیه‌ای مشترک درباره تغییرات اقلیمی در آستانه برگزاری نشست COP30 به پایان رسید؛ اما در زمینه‌های اقتصادی، تجاری و ژئوپلیتیک، اختلافات همچنان پابرجاست.