دانشگاههای دانمارک ورود محققان خارجی به ویژه از روسیه، ایران و چین را به دلیل تهدیدات جاسوسی فزاینده‌ای محدود می‌کنند. دانشگاه «آرهوس» امسال تاکنون ۲۴ متقاضی را رد کرده است.
آگهی
با افزایش نگرانی‌ها درباره جاسوسی علمی، دانشگاههای دانمارک در حال رد پذیرش شمار فزاینده‌ای از پژوهشگران خارجی هستند. مقام‌های امنیتی این کشور سطح تهدیدات را «بالا» توصیف کرده‌اند.
دانشگاههای این کشور اسکاندیناویایی به‌ویژه نسبت به درخواست‌های پژوهشگران از ایران، روسیه و چین حساس‌تر شده‌اند، چرا که نگرانند تحقیقات حساس علمی به دست دولت‌های خارجی بیفتد.
در دانشگاه آرهوس، یکی از معتبرترین مؤسسات آموزش عالی دانمارک، دست‌کم ۲۴ پژوهشگر خارجی در سال جاری رد شده‌اند. به گفته دانشگاه، این رقم برابر با یک نفر از هر ۱۲ متقاضی از سه کشور ایران، روسیه و چین است.
براساس اظهارات برایان وینتر، معاون دانشکده مهندسی این دانشگاه، دلیل اصلی رد این افراد، دسترسی احتمالی آن‌ها به اطلاعات حساس و امکان انتقال این داده‌ها به «طرف ثالث» عنوان شده است.
دولت‌های خارجی چگونه پژوهشگران را برای جاسوسی تحت فشار می‌گذارند؟
سرویس امنیت و اطلاعات دانمارک (PET) چهار روش اصلی را که دولت‌های خارجی می‌توانند پژوهشگران را برای جاسوسی تحت فشار قرار دهند، معرفی کرده است و آن شامل رشوه دادن، باج‌گیری، تهدید و اجبار، کمپین‌های نفوذ دیجیتال و اقدامات فیزیکی چون سرقت، شنود و نفوذ به مراکز دانشگاهی عنوان شده است.
در دانشگاه جنوب دانمارک نیز، آندره کن یاکوبسن، استاد مرکز مطالعات جنگ هشدار داده که با توجه به پیشرفت فناوری، بسیاری از کشورها به دنبال بهره‌برداری از تحقیقات پیشرفته به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند فناوری کوانتومی و گذار به انرژی‌های سبز هستند.
او گفت: «همین مسئله باعث شده رقابت، شدت و در نتیجه تهدید افزایش یابد. به همین دلیل باید محتاط بود.»
ارتباط با برنامه امنیتی و دفاعی اتحادیه اروپا
این اقدامات امنیتی سخت‌گیرانه در حالی اجرا می‌شوند که دانمارک از ابتدای ماه ژوئیه ریاست دوره‌ای شورای اتحادیه اروپا را برعهده گرفته و اولویت‌هایی چون امنیت سایبری و بازدارندگی دفاعی را در دستور کار دارد.
در حالی که تحلیلگران بر این باورند که این دستور کار عمدتاً بر تلاش‌های تسلیحاتی مجدد اتحادیه اروپا متمرکز است و دانمارک به طور سنتی اولویت را به مسائل دفاعی می‌دهد، به گفته آژانس مدیریت اضطراری دانمارک، سطح تهدید جاسوسی سایبری و جرائم سایبری علیه دانشگاههای این کشور بسیار بالا ارزیابی شده است. به همین دلیل، غربالگری متقاضیان همکاری علمی به یک الزام بدل شده است.
با این حال برخی مقام‌های دانشگاهی هشدار می‌دهند که این محدودیت‌ها می‌تواند به جذب استعدادهای بین‌المللی لطمه بزند.
برایان وینتر از دانشگاه آرهوس گفت: «طبیعتاً این موضوع ناراحت‌کننده است، چون ما می‌خواهیم بهترین افراد را به کار بگیریم... اما بدون شک برخی از متقاضیان را رد می‌کنیم، حتی اگر احتمال کمی وجود داشته باشد که هیچ خطری متوجه ما نشود.»
چندین دانشگاه دیگر دانمارک نیز اعلام کرده‌اند که پژوهشگران خارجی را به دلایل مشابه رد کرده‌اند، اما آمار دقیقی از تعداد موارد ارائه نکرده‌اند.
دانشگاه کپنهاگ گفته برای غربالگری، دو کارمند ویژه استخدام کرده و از یک شرکت مشاور شخص ثالث نیز کمک گرفته است. این بررسی‌ها بیشتر در حوزه‌های علوم طبیعی و علوم بهداشتی انجام می‌شود، با این حال آمار رسمی از میزان رد صلاحیت‌ها در دست نیست.