در حالی که نیروهای مسلح در سراسر اروپا تحت فشار قرار دارند و بودجه‌های دفاعی محدود شده‌اند، کشورهای اروپایی عضو ناتو در حال بررسی طرح سربازی اجباری هستند.
آگهی
پس از جنگ سرد، کشورهای اروپایی به طور نظام‌مند ارتش‌های خود را کوچک کردند. در این میان کشورهای مهم اروپا مانند فرانسه خدمت سربازی اجباری را به حالت تعلیق درآوردند و شاهد کاهش متناسب در اندازه نیروهای مسلح خود بودند به نحوی که تعداد پرسنل نظامی این کشور در مقایسه با دهه ۹۰ میلادی ۳۸ درصد کاهش نشان می‌دهد.
در میان دیگر کشورهای اروپایی تنها اتریش، قبرس، دانمارک، استونی، فنلاند، یونان، نروژ، سوئیس و ترکیه بودند که هرگز خدمت سربازی اجباری را به حالت تعلیق در نیاوردند.
دکتر الکساندر بوریلکوف، محقق در دانشگاه لوفانا لونبورگ آلمان، در این باره به یورونیوز می‌گوید: «در حال حاضر مسئله فوری‌تر اساساً داشتن نیروهای کافی برای حفظ مرزهای کنونی است، نه لزوماً برای جنگیدن با روس‌ها، بلکه برای ارسال یک پیام بازدارندگی قوی.»
آقای بوریلکوف با اشاره به تاریخ حمله تمام‌عیار روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ می‌گوید که پیام به کرملین باید این باشد که «اگر خواستید آنچه را که در فوریه ۲۰۲۲ انجام دادید بار دیگر امتحان کنید، موفق نخواهید شد.»
این پژوهشگر در اندیشکده بروگل تخمین می‌زند که اروپا علاوه بر ۱.۴۷میلیون پرسنل نظامی فعال فعلی، از جمله افراد در بریتانیا، به ۳۰۰ هزار نیروی اضافی برای دفاع از خود نیاز دارد.
الکساندر بوریلکوف در این خصوص می‌افزاید: «در دو سال گذشته روس‌ها اقتصاد و جامعه خود را عمدتاً در حالت جنگی قرار داده‌اند. وقتی این کار به طور جمعی انجام شود، تقویت توانایی‌های دفاعی هزینه‌ای است که کشوهای عضو می‌توانند آن را تحمل کنند به ویژه با توجه به عواقب آن.»
یک مقام ناتو به یورونیوز گفت که متحدان پیمان آتلانتیک شمالی در حال حاضر در مورد چگونگی انجام این کار، هم از نظر تجهیزات و هم پرسنل نظامی، در حال بحث هستند و سربازی اجباری بخشی از این موارد گفتگو است.
وی افزود برای اطمینان از دفاع مؤثر جمعی در محیط فعلی، نیروهای بیشتری برای اجرای برنامه‌های دفاعی ائتلاف مورد نیاز است.
این مقام سازمان ناتو همچنین گفت: «چگونگی ایجاد این نیروها، چه استفاده از سیستم سربازی اجباری، نیروهای ذخیره یا مدل‌های دیگر، یک تصمیم ملی مستقل است که توسط متحدان گرفته می‌شود.»
ناتو سیاست‌های نظامی را در کشورهای عضو اجباری نمی‌کند، اما می‌تواند در تعریف سیگنال تقاضا و تسهیل تبادل بین متحدان نقش داشته باشد. این مقام افزود که بحث‌ها در مورد بهترین شیوه‌ها، درس‌های آموخته شده و نقش بالقوه ناتو در پرداختن به چالش‌های استخدام و حفظ نیروها در ماه‌های آینده در دستور کار ائتلاف قرار خواهد گرفت.
پس از تجاوز نظامی روسیه به اوکراین، کشورهای بالتیک مانند لتونی و لیتوانی مدل‌های مختلف سربازی اجباری را برای گسترش نیروهای مسلح خود اجرا کرده‌اند.
کرواسی نیز قصد دارد امسال خدمت سربازی اجباری را دوباره برقرار کند. انتظار می‌رود کشورهای بیشتر دیگری به دنبال آن باشند، زیرا سرویس‌های اطلاعاتی در مورد حمله احتمالی روسیه به یک کشور عضو ناتو در عرض پنج سال هشدار می‌دهند.
آقای بوریلکوف با اشاره به ضرورت تصویب طرح سربازی اجباری همچنین نیروهای ذخیره آموزش‌دیده و کارآمد، می‌گوید: «برای داشتن ارتش‌های مقاوم که نه تنها در مراحل اولیه درگیری دوام بیاورند، بلکه در صورت لزوم به جنگیدن ادامه دهند؛ بسیار ضروری است که بتوان سیستمی را معرفی کرد که هم کمیت پرسنل موجود را افزایش دهد و هم مقاومت آن سیستم را افزایش دهد.»
درس‌هایی از مدل بالتیک
فنلاند و استونی خدمت سربازی اجباری دارند. دانمارک، لیتوانی و لتونی از سیستم سربازی اجباری مبتنی بر قرعه‌کشی استفاده می‌کنند، در حالی که نروژ و سوئد خدمت سربازی اجباری انتخابی دارند.
هیچ راه حل یکسانی وجود ندارد، اما محققان در موسسه کارنگی در یک مقاله در سال ۲۰۲۴ استدلال کردند که می‌توان از کشورهای نوردیک و بالتیک درس‌هایی گرفت. این کشورها مشوق‌های مختلفی را برای جذاب‌تر کردن خدمت سربازی معرفی کرده‌اند؛ از جمله مزایای مالی و فرصت‌های شغلی.
به عنوان مثال لیتوانی به کسانی که به طور داوطلبانه به خدمت می‌پیوندند، حمایت مالی همچنین کمک‌های شغلی و آموزشی در طول و بعد از خدمت نظامی ارائه می‌دهد.
لیندا اسلاپاکووا، محقق بخش اروپا در موسسه رند، خاطرنشان کرد: «بسیاری از ارتش‌ها در حال گذراندن فرآیند بازنگری در مورد نقش‌هایی هستند که باید نظامی باشند و نقش‌هایی که باید غیرنظامی باشند؛ زیرا ماهیت جنگ و امنیت ملی در حال تغییر است.»
با این حال، همه در مورد نیاز به بازگرداندن خدمت سربازی اجباری توافق ندارند، گزینه‌ای که از نظر قانونی در برخی کشورها غیرممکن است و از نظر سیاسی غیرقابل قبول یا عملاً غیرمحتمل است.
خانم اسلاپاکووا به یورونیوز گفت: «فقط با نگاهی به ارتش، می‌توان متوجه شد که نیازهای زیادی از نظر زیرساخت‌های آموزشی، گذراندن معاینات پزشکی و ثبت‌نام افراد برای انجام آموزش و خدمت آنها وجود دارد. چنین زیرساختی در بسیاری از کشورها وجود ندارد.»
یک نظرسنجی گالوپ که سال گذشته انجام شد، نشان داد که تنها ۳۲ درصد از شهروندان اتحادیه اروپا مایل به دفاع از کشور خود در صورت جنگ هستند.
در اقتصادهای بزرگ اتحادیه اروپا مانند ایتالیا، آلمان و اسپانیا، این اعداد حتی کمتر بود: تنها ۱۴ درصد از ایتالیایی‌ها، ۲۳ درصد از آلمانی‌ها و ۲۹ درصد از اسپانیایی‌ها گفتند که در زمان جنگ مایل به جنگیدن برای کشور خود هستند.