دانشمندان هشدار می‌دهند: ابرهای رسوبی ناشی از معدن‌کاری در اعماق دریا می‌تواند ریزجانداران را گرسنه کند، شبکه‌های غذایی را مختل و شیلات را تهدید کند.
حفاری برای استخراج مواد معدنی در اعماق اقیانوس می‌تواند پیامدهای عظیمی برای جانداران ریزِ هسته شبکه عظیم غذاییِ دریا داشته باشد و در نهایت بر شیلات و غذایی که به بشقاب‌های ما می‌رسد تأثیر بگذارد؛ این نتیجه یک تحقیق تازه است.
معدن‌کاری در اعماق دریا یعنی حفاری بستر دریا برای دستیابی به «ندول‌های چندفلزی» سرشار از مواد معدنی حیاتی از جمله مس، آهن، روی و موارد دیگر.
هرچند هنوز تجاری نشده است، کشورها در بحبوحه افزایش تقاضا برای این مواد معدنی در خودروهای برقی و دیگر بخش‌های گذار انرژی، و نیز برای فناوری و کاربردهای نظامی، به‌دنبال اجرای عملیات در اعماق دریا هستند.
پژوهشگران آب و پسماند گردآوری‌شده از یک آزمایش معدن‌کاری در اعماق دریا در سال ۲۰۲۲ را بررسی کردند.
این مطالعه چه چیزی را نشان داد
پژوهشگران دانشگاه هاوایی منطقه‌ای از اقیانوس آرام موسوم به «منطقه گرگ‌ومیش» را که حدود ۲۰۰ تا ۱٬۵۰۰ متر زیر سطح دریاست مطالعه کردند. یافته‌های داوری‌شده آنان که پنجشنبه در نشریه علمی Nature Communications منتشر شد، می‌گوید پسماندهای معدن‌کاری می‌تواند از میگوهای بسیار ریزِ کوچک‌تر از ۲ میلی‌متر تا ماهی‌هایی به طول ۵ سانتی‌متر را تحت تأثیر قرار دهد.
دلیلش این است که شرکت‌های معدنی پس از بالا آوردن ندول‌های سرشار از مواد معدنی به سطح، ناچارند آبِ اضافی دریا، خاک و رسوباتِ بستر اقیانوس را دوباره به دریا بازگردانند. این کار توده‌ای کدر از ذراتی ایجاد می‌کند که تقریباً هم‌اندازه ذرات غذایی طبیعی است که زئوپلانکتون‌هایی که در آن عمق شنا می‌کنند معمولاً می‌خورند.
این جانداران کمی بیش از نیمی از زئوپلانکتون‌های اقیانوس را تشکیل می‌دهند. اگر آن‌ها ذرات پسماند را، که برایان پاپ نویسنده ارشد مطالعه آن را «غذای بی‌ارزش» نامید، بخورند، آنگاه ۶۰ درصدِ میکرونکتونی که از زئوپلانکتون‌ها تغذیه می‌کند تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
و این سوءتغذیه مشکل‌ساز است، چون این جانداران ریز خوراکِ حلقه‌های بالادست زنجیره غذایی‌اند و در نهایت بر ماهی‌های تجاری مهمی مانند ماهی دورادو (ماهی ماهی) یا تُن اثر می‌گذارد.
«ماهی‌های سطحی می‌توانند به عمق آب شیرجه بزنند؛ آن‌ها از جاندارانِ اعماق تغذیه می‌کنند.» مایکل داود، نویسنده اصلی مطالعه و دانشجوی تحصیلات تکمیلیِ اقیانوس‌شناسی، گفت.
«اگر این جاندارانِ اعماق دیگر حضور نداشته باشند چون شبکه غذایی‌شان فروپاشیده است، آن‌وقت می‌تواند بر شبکه‌های غذاییِ بالاتر و منافع تجاری بیشتری اثر بگذارد.»
تأثیر بر آب و منابع جایگزین
در حالی که پژوهش‌های دیگر بر تأثیرات منفی زیست‌محیطیِ استخراج ندول‌ها در اعماق دریا انگشت گذاشته‌اند، تمرکز معمولاً بر بستر دریاست. این مطالعه به لایه‌های میانی آب می‌پردازد.
پژوهشگران گفتند باید کار بیشتری انجام شود تا کیفیت و عمقِ مناسب برای بازگرداندن آبِ آلوده و رسوباتِ ناشی از معدن‌کاری دریایی به اقیانوس ارزیابی شود.
اما افزودند که بازگرداندن مازاد مستقیماً به کف اقیانوس یا به عمق‌های دیگر نیز می‌تواند به اندازه «منطقه گرگ‌ومیش» مخرب باشد، فقط به شیوه‌هایی متفاوت.
پاپ گفت شاید اصلاً نیازی به کندوکاوِ اعماق دریا نباشد و در عوض به منابع جایگزینِ فلزات مانند بازیافت باتری‌ها و تجهیزات الکترونیکی یا غربال پسماندها و باطله‌های معدنی اشاره کرد.
«اگر فقط یک شرکت در یک نقطه مشغول استخراج باشد، قرار نیست یک شیلات عظیم را تحت تأثیر قرار دهد. قرار نیست حجم عظیمی از آب را تحت تأثیر قرار دهد. اما اگر شرکت‌های زیادی سال‌ها استخراج کنند و مواد زیادی بیرون بدهند، این در سراسر منطقه پخش خواهد شد»، داود گفت.
«و هرچه استخراج بیشتر شود، می‌تواند به مشکلی بزرگ‌تر بدل شود.»
معدن‌کاریِ اعماق دریا اکنون در چه وضعیتی است
شاید توقفِ سادهِ معدن‌کاری در دریا عملی نباشد. مرجع بین‌المللی بستر دریا که فعالیت‌های معدنی در ورای صلاحیت ملی را تنظیم می‌کند، پیش‌تر چندین قرارداد اکتشاف اعطا کرده است.
در ایالات متحده، رئیس‌جمهور دونالد ترامپ در بحبوحه مذاکرات تجاری پرتنش با چین که دسترسی آمریکا به طیف وسیعی از مواد معدنی حیاتیِ چین را محدود کرده است، به عملیات معدن‌کاری در اعماق دریا ابراز علاقه کرده است.
در ماه آوریل، ترامپ یک دستور اجرایی امضا کرد که اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا را موظف می‌کرد روند صدور مجوز برای شرکت‌ها به‌منظور استخراج از کف اقیانوس را تسریع کند و در ماه مه، دولت اعلام کرد که فروش اجاره‌نامه‌هایی برای استخراج مواد معدنی در آب‌های پیرامون جزیره ساموآی آمریکایی در جنوب اقیانوس آرام را بررسی خواهد کرد. ماه گذشته، NOAA پیش‌نویس یک مقرره را برای تسهیل عملیات به کاخ سفید ارسال کرد.
گروه‌های محیط‌زیستی علیه معدن‌کاری در اعماق دریا موضع گرفته‌اند؛ نه فقط به دلیل آسیب مستقیم به حیات‌وحش و بخش‌هایی از دریا، بلکه به خاطر برهم‌زدن دی‌اکسیدکربنی که موجب گرمایش سیاره می‌شود و اکنون در اقیانوس و بستر آن محبوس است.
«در این مطالعه به‌خوبی روشن شده بود که آثار، لزوماً محدود به همان عمقی نیست که توده ذرات در آن رها می‌شود»، شریل مرداک، پژوهشگر پسادکتریِ اعماق دریا در دانشگاه ایالتی آریزونا که در این مطالعه دخیل نبود، گفت.
«سؤال این است: آیا چند ماده معدنی ارزش آن را دارد که احتمالاً شیوه کارکرد اقیانوس‌ها را از میان ببریم؟»
دیوا آمون، زیست‌شناس دریایی و پژوهشگر پسادکتری در دانشگاه کالیفرنیا، سانتاباربارا، این پژوهش را به‌خاطر بررسی پیامدهای بالقوه ستود.
«تمام این‌ها می‌تواند به بیماری گونه‌ها، جابه‌جایی گونه‌ها و مرگ گونه‌ها منجر شود. و بسته به مقیاس آن، می‌تواند پیامدهای جدی‌تری مانند انقراض گونه‌ها داشته باشد»، آمون گفت که در این مطالعه دخیل نبود اما پیش‌تر با برخی از پژوهشگران همکاری داشته است.
«برای اینکه بتوان تصمیمی آگاهانه درباره چگونگی مدیریت این صنعت، اگر آغاز شود، به شکلی که اساساً از آسیب جدی به اقیانوس و زیست‌بوم آن جلوگیری کند، گرفت، هنوز پژوهش‌های بسیار بیشتری لازم است.»