طبق داده‌های تازه یورواستات، قیمت برق و گاز طبیعی برای خانوارها در سراسر اروپا در سال ۲۰۲۵ به‌شدت از هم فاصله گرفته و در برخی کشورها قبوض چند برابر سایر کشورهاست.
با شدت گرفتن زمستان، تقاضا برای گرمایش در سراسر قاره اوج گرفته است. اما هزینه گرم نگه داشتن خانه‌ها هنوز هم یکسان نیست.
تهاجم روسیه به اوکراین همچنان سایه سنگینی بر بازارهای انرژی اروپا می‌اندازد و در عین حال، تفاوت‌ها در سیاست‌های ملی، ترکیب سبد انرژی و نظام‌های تعرفه‌ای شکاف میان ارزان‌ترین و گران‌ترین کشورها را عمیق‌تر کرده است.
برق در ترکیه ارزان‌تر و در آلمان گران‌تر است
به‌گزارش یورواستات، در نیمه نخست ۲۰۲۵ قیمت برق خانگی از ۶.۲ یورو به‌ازای هر ۱۰۰ کیلووات‌ساعت در ترکیه تا ۳۸.۴ یورو در آلمان در نوسان بود. میانگین در ۳۸ کشور اروپایی، شامل اعضای اتحادیه اروپا، کشورهای نامزد و اعضای انجمن تجارت آزاد اروپا (EFTA)، ۲۸.۷ یورو بود.
بالاترین قیمت‌های اسمی در اروپای غربی ثبت شد؛ بلژیک (۳۵.۷ یورو) و دانمارک (۳۴.۹ یورو) در تعقیب آلمان بودند. در ایتالیا، ایرلند و چک نیز قیمت‌ها از ۳۰ یورو فراتر رفت.
در مقابل، بیشتر کشورهای اروپای شرقی و کشورهای نامزد عضویت در اتحادیه اروپا نرخ‌هایی به‌مراتب پایین‌تر گزارش کردند.
در ترکیه، گرجستان، کوزوو، بوسنی و هرزگوین و مونته‌نگرو هزینه برق کمتر از ۱۰ یورو به‌ازای هر ۱۰۰ کیلووات‌ساعت بود.
در میان اعضای اتحادیه اروپا، مجارستان با ۱۰.۴ یورو کمترین قیمت برق را داشت و اسپانیا (۲۶.۱ یورو) و فرانسه (۲۶.۶ یورو) زیر میانگین اتحادیه ماندند.
کارشناسان شرکت مشاوره VaasaETT می‌گویند این تفاوت‌ها بازتاب عواملی چون ترکیب سبد انرژی در هر کشور، راهبردهای تأمین و قیمت‌گذاری تأمین‌کنندگان، یارانه متقاطع و ساختارهای تعرفه‌ای است.
کارشناسان VaasaETT توضیح داده‌اند که اختلاف در قیمت‌های اسمی برق خانگی از چند عامل ویژه هر بازار ناشی می‌شود؛ از جمله تفاوت در ترکیب تولید انرژی، راهبردهای تأمین و قیمت‌گذاری تأمین‌کنندگان، یارانه‌دهی متقاطع و ساختارهای تعرفه‌ای.
تعدیل بر اساس قدرت خرید شکاف قیمت‌ها را کمتر می‌کند
وقتی ارقام بر اساس استاندارد قدرت خرید (PPS)، معیاری که درآمدها و هزینه‌های زندگی محلی را در نظر می‌گیرد، تعدیل شود، شکاف میان کشورها کوچک‌تر می‌شود.
یک یورو در سراسر اروپا ارزش یکسانی ندارد؛ ۱۰۰۰ یورو شاید در آلمان اجاره یک ماه را پوشش دهد اما در بلغارستان دو یا حتی سه ماه را. بنابراین هرچند درآمدها بر حسب یورو کمتر به نظر برسند، تعدیل بر اساس قدرت خرید واقعی فاصله را کمتر می‌کند.
در شاخص قیمت برق و گاز، دامنه از ۱۲.۸ PPS در ایسلند تا ۳۹.۲ PPS در چک است و پس از آن لهستان با ۳۵ PPS قرار دارد. ایتالیا و آلمان نیز در میان پنج کشور نخست هستند و هر دو بیش از ۳۴ PPS ثبت کرده‌اند.
در انتهای جدول مالت (۱۳.۷ PPS)، ترکیه (۱۴ PPS) و مجارستان (۱۵ PPS) قرار داشتند. کشورهای نوردیک، به‌ویژه نروژ (۱۶ PPS) و فنلاند (۱۸.۷ PPS)، از برقِ تعدیل‌شده ارزان‌تری برخوردارند و سوئد نیز زیر میانگین اتحادیه اروپا یعنی ۲۸.۶ PPS است.
قیمت برق در بسیاری از کشورها نسبتاً باثبات ماند و بین نیمه‌های نخست ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ کمتر از ۱۰ درصد تغییر کرد. با این حال، در برخی کشورها به ارزهای ملی تغییرات چشمگیری رخ داد؛ مولداوی و ترکیه با افزایش‌های بیش از ۵۰ درصد برجسته بودند.
در اتحادیه اروپا، لوکزامبورگ و ایرلند با افزایش‌های قابل توجهِ بیش از ۲۵ درصد مواجه شدند. در مقابل، اسلوونی، فنلاند و قبرس بیشترین کاهش‌ها را داشتند و هر یک بیش از ۹ درصد به‌صورت اسمی کاهش یافتند.
قیمت گاز: سوئد بالاترین، گرجستان پایین‌ترین
قیمت گاز طبیعی خانگی در نیمه نخست ۲۰۲۵ در سراسر اروپا دامنه وسیعی داشت. سوئد با ۲۱.۳۰ یورو به‌ازای هر ۱۰۰ کیلووات‌ساعت بالاترین قیمت را ثبت کرد و پس از آن هلند (۱۶.۲ یورو) و دانمارک (۱۳.۱ یورو) قرار گرفتند. میانگین اتحادیه اروپا ۱۱.۴ یورو بود.
در مقابل، مجارستان (۳.۰۷ یورو)، کرواسی (۴.۶۱ یورو) و رومانی (۵.۵۹ یورو) کمترین قیمت‌ها را در اتحادیه اروپا داشتند.
با احتساب دیگر کشورهایی که داده آن‌ها موجود است، گرجستان با فقط ۱.۷ یورو ارزان‌ترین گاز طبیعی را داشت و پس از آن ترکیه با ۲.۱ یورو قرار گرفت.
در میان اقتصادهای بزرگ اتحادیه اروپا، فرانسه با ۱۳ یورو گران‌ترین بود و پس از آن ایتالیا (۱۲.۴ یورو) و آلمان (۱۲.۲ یورو) قرار داشتند. اسپانیا با ۸.۶ یورو همچنان ارزان‌ترینِ این چهار کشور بود.
به‌گفته کارشناسان VaasaETT. تفاوت در راهبردهای تأمین و قیمت‌گذاری، سطح ذخایر، دما و شرایط جوی، اتصال به دیگر بازارها، یارانه متقاطع و ترکیب تعرفه‌ای نقش مهمی در نوسانات قیمت گاز دارد.
قیمت‌های گازِ تعدیل‌شده با PPS حکایت دیگری دارند
با تعدیل بر اساس قدرت خرید، سوئد همچنان با ۱۷.۶ PPS در صدر قرار دارد و مجارستان با ۴.۴ PPS پایین‌ترین نرخ را در اتحادیه اروپا دارد.
مقدونیه شمالی با وجود قیمت اسمی نسبتاً ملایمِ ۱۲.۲ یورو، با ۲۴.۱ PPS یک استثنا بود.
در نیمه نخست ۲۰۲۵، بیشترین افزایش سال‌به‌سال قیمت گاز خانگی به ارزهای ملی در ترکیه (۲۸.۲ درصد)، مقدونیه شمالی (۲۶ درصد)، استونی (۲۳.۹ درصد)، بلغارستان (۲۳.۶ درصد) و سوئد (۲۰.۹ درصد) ثبت شد.
در چند کشور کاهش چشمگیری رخ داد؛ اسلوونی (۱۲.۷ درصد)، اتریش (۱۱.۵ درصد) و چک (۱۰.۹ درصد) هر کدام بیش از ۱۰ درصد به‌صورت اسمی افت کردند.