تشدید فشار آمریکا بر ونزوئلا؛ واشنگتن‌پست: مادورو از ایران، روسیه و چین کمک نظامی خواست

بنابر این گزارش که بر اساس اسناد داخلی آمریکا که به دست واشنگتن‌پست رسیده، تنظیم شده است، رامون سلستینو بلاسکز، وزیر حمل‌و‌نقل ونزوئلا اخیرا همزمان با برنامه‌ریزی برای سفر به تهران، هماهنگی ارسال محموله‌ تجهیزات نظامی و پهپاد‌ها از ایران را انجام داده است.

بنابر این اسناد، آقای بلاسکز به یک مقام ایرانی گفته است که ونزوئلا به «تجهیزات شناسایی غیرفعال»، «اخلالگر جی‌پی‌اس» و «پهپاد‌هایی با برد حدود هزار کیلومتر» نیاز دارد.

بنابر این گزارش، درخواست از مسکو در چارچوب نامه‌ای به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه مطرح شده و قرار بوده است که در ماه جاری در جریان سفر یک دستیار ارشد آقای مادورو به روسیه، به رئیس‌جمهوری این کشور تحویل داده شود.

براساس این اسناد، آقای مادورو همچنین در نامه‌ای به شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین خواستار «گسترش همکاری نظامی» میان دو کشور در جهت مقابله با «تشدید تنش‌ها میان آمریکا و ونزوئلا» شده است.

در اسناد آمریکا آمده است: «آقای مادورو در این نامه‌نگاری‌ها ضمن تاکید بر جدی بودن آن‌چه تجاوز آمریکا در کارائیب می‌داند، اقدامات نظامی آمریکا علیه ونزوئلا را، به دلیل اشتراک ایدئولوژیک کاراکاس و پکن، به عنوان تجاوز به چین جلوه داده است.»

به گزارش واشنگتن‌پست، مشخص نیست که ایران، روسیه و چین به درخواست‌های آقای مادورو چگونه پاسخ داده‌اند.

با این حال، روسیه همچنان مهم‌ترین شریان حیاتی دولت آقای مادورو است. بنابر داده‌های «فلایت‌رادار ۲۴» (Flightradar24)، یک فروند هواپیمای ایلیوشین ایل-۷۶ روسیه که از سال ۲۰۲۳ به علت انتقال تجهیزات و مزدوران تحت تحریم آمریکا قرار دارد، روز یکشنبه پس از طی مسیری پیچیده به علت اجتناب از حریم‌ هوایی کشورهای غربی و پرواز از فراز آفریقا در کاراکاس، پایتخت ونزوئلا فرود آمد.

اگرچه کرملین از اظهار نظر درباره نامه آقای مادورو خودداری کرده است، اما وزارت خارجه روسیه عصر جمعه اعلام کرد که مسکو از ونزوئلا در «دفاع از حاکمیت ملی خود» حمایت می‌کند و افزود: «ما آماده‌ایم با توجه به تهدید‌های نوظهور به درخواست شرکای خود پاسخ مقتضی ارائه کنیم.»

مسکو همچنین اخیرا یک پیمان راهبردی جدید با کاراکاس تصویب کرده است.

این تحرکات نشان می‌دهد سقوط رهبر بحران‌زده ونزوئلا تا چه اندازه می‌تواند برای مسکو هزینه‌زا باشد. پروژه‌های بزرگ دو کشور از جمله کارخانه مهمات‌سازی کلاشنیکف که حدود ۲۰ سال پس از وعده اولیه، در ژوئیه در ایالت آراگوا افتتاح شد، همچنان در حال اجرا هستند.

مسکو همچنین حق اکتشاف ذخایر گاز طبیعی و نفت بکر ونزوئلا را با ارزش احتمالی میلیاردها دلار در اختیار دارد.

با این حال، به‌گفته ناظران، توان و علاقه مسکو برای حمایت از مادورو نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته است. رویارویی واشنگتن و کاراکاس حتی می‌تواند برای روسیه منافعی غیرمنتظره داشته باشد، چون توجه آمریکا را از اروپا منحرف می‌کند.

روسیه که در جنگ اوکراین درگیر است و به همکاری نزدیک‌تر با دیگر شرکای آمریکای لاتین می‌اندیشد، طی سال‌های اخیر به‌تدریج از ونزوئلا فاصله گرفته و نشانه‌ای از تمایل مسکو به افزایش حمایت از کاراکاس دیده نمی‌شود.

جیمز استوری، سفیر پیشین آمریکا در ونزوئلا و از بنیان‌گذاران شرکت مشاوره ژئوپلیتیک Global Frontier Advisors، گفت: «این‌که بیش از ۱۰ درصد از دارایی‌های دریایی‌مان را به کارائیب منتقل کرده‌ایم، از برخی جهات خودش یک پیروزی برای ولادیمیر پوتین است. علاقه تازه ما به امور نیمکره غربی، تمرکزمان بر اوکراین را کاهش داده و این برای آقای پوتین خوب است.»

افزایش حضور نیروهای آمریکایی در کارائیب شاید بزرگ‌ترین چالش مادورو از زمان در دست گرفتن قدرت در سال ۲۰۱۳ باشد. نیروهای آمریکایی از ماه سپتامبر تاکنون بیش از دوازده بار به قایق‌های مظنون به حمل مواد مخدر، عمدتا در سواحل ونزوئلا حمله کردند و دست‌کم ۶۱ نفر در این حملات کشته شدند.

دولت آمریکا تاکنون مدرکی ارائه نکرده که نشان دهد این شناورها در قاچاق دخیل بوده‌اند و آقای مادورو هم این ادعا را رد کرده است. همچنین، ناو هواپیمابر «یو‌اس‌اس جرالد فورد»، سنگین‌ترین و مدرن‌ترین ناو نیروی دریایی آمریکا به منطقه اعزام شده است.

با این همه، لحن رسمی مسکو درباره اقدامات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا علیه ونزوئلا نسبتا محتاط بوده است.

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه اوایل ماه اکتبر در تماس با همتای ونزوئلایی خود «نگرانی جدی» نسبت به «تشدید فعالیت‌های آمریکا در دریای کارائیب» ابراز کرد. روز چهارشنبه نیز دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت که مسکو «به حاکمیت ونزوئلا احترام می‌گذارد» و معتقد است موضوع باید طبق «حقوق بین‌الملل» حل شود، عبارتی که کرملین معمولا برای پرهیز از پاسخ مستقیم به پرسش‌های حساس ژئوپلیتیک به‌کار می‌برد.

اما مسکو اکنون بیش از پیش از سویی درگیر جنگ با اوکراین است و از سوی دیگر زیر فشار تحریم‌های غرب قرار دارد.

به گفته تحلیلگران دفاعی، مسکو برخی از پایگاه‌های شنود کلیدی در آمریکای لاتین را از ونزوئلا به نیکاراگوئه منتقل کرده، جایی که دانیل اورتگا، رئیس‌جمهور اقتدارگرای طرفدار روسیه، قدرت خود را تثبیت کرده است.

داگلاس فراح، رئیس شرکت مشاوره امنیت ملی IBI Consultants، گفت: «واقعیت این است که روسیه در قبال ونزوئلا سکوت نسبی اختیار کرده و سرمایه سیاسی بسیار اندکی برای دفاع از مادورو صرف کرده است.»

با این حال، آقای مادورو در حال تقویت قوای دفاعی خود است و به مسکو نیاز دارد.

درخواست از روسیه

بنابر اعلام کرملین، آقای بلاسکز اواسط اکتبر برای دیدار با همتای روس خود به مسکو سفر کرد. به گزارش واشنگتن‌پست بنابر اسناد به دست‌آمده، او قرار بود در این سفر نامه آقای مادورو را هم به ولادیمیر پوتین تحویل دهد.

آقای مادورو در این نامه از روس‌ها خواسته بود، از جمله با بازگرداندن چند فروند سوخو Su-30MK2 که قبلا خریداری شده بود، به خدمت، به توانایی دفاعی ونزوئلا کمک کنند. او همچنین خواستار تعمیر اساسی هشت موتور و پنج رادار در روسیه، تامین ۱۴ مجموعه از آنچه گمان می‌رود موشک‌های روسی باشد و نیز «پشتیبانی لجستیکی» نامشخصی شده بود.

بنابر اسناد داخلی آمریکا، آقای مادورو تاکید کرد که جنگنده‌های روسی سوخو «مهم‌ترین عامل بازدارنده‌ای هستند که دولت ونزوئلا هنگام مواجهه با تهدید جنگ در اختیار دارد.»

او همچنین از روسیه یک «برنامه تامین مالی میان‌مدت سه‌ساله» از طریق روستک، شرکت دولتی صنایع دفاعی روسیه درخواست کرده بود.

بنابر این اسناد، آقای بلاسکز همچنین قرار بود در دیدار با دنیس مانتوروف، معاون اول نخست‌وزیر روسیه نامه دومی را تحویل دهد. در این اسناد مشخص نیست دولت روسیه چگونه پاسخ داده یا اصلا این دیدار انجام شده است یا نه.