«همسرم از جمله مردان با تفکر سنتی بود که همیشه تصور می کرد کار خانه مربوط به زنان است. اکنون در دوره قرنطینه ساعات زیادی در خانه می‌ماند و برخوردش با امورات خانه تغییرات زیادی کرده است. » گزارش اختصاصی یورونیوز به قلم مریم شاهی را بخوانید.
آگهیکمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان اخیرا اعلام کرده است که در دوران قرنطینه، میزان خشونت‌های خانگی علیه زنان و کودکان افزایش یافته است اما گزارش نمی‌شود، این کمیسیون آمار مشخصی از خشونت های خانگی در ایام قرنطینه ارائه نکرده است. در سال گذشته حدود دو هزار و هفتصد و شصت مورد خشونت علیه زنان در این کمیسیون ثبت شده است.
عده ای از زوج های افغانستان به‌خصوص زنان از کاهش خشونت خانگی و بهبود روابطشان در دوره قرنطینه سخن می گویند.
با شیوع کرونا در جهان، دوره قرنطینه در افغانستان دیرتر از بسیاری از کشورهای دیگر جهان آغاز شد و در ماه های اخیر گزارش‌هایی از افزایش طلاق ها و خشونت های خانگی علیه زنان در کشورهای اروپایی منتشر شده است.
شوهرم دیگر مرا نمی زند
گزارشگر یورونیوز برای بررسی میزان خشونت‌های خانگی یک نظرسنجی در گروه زنان در قرنطینه در شبکه اجتماعی فیسبوک انجام داد. در این نظر سنجی بسیاری از زنان از بهبود روابطشان در دوره قرنطینه سخن گفتند. این زنان به قشر متوسط جامعه افغانستان تعلق دارند و دارای سطح سواد دانشگاهی هستند. عده ای نیز می گویند: «بسیاری از زنان خشونت دیده، به‌دلیل فرهنگ سنتی، خشونت خانگی را در زندگیشان کتمان می‌کنند.»
زهرا محمودی، یکی از زنان خانه دار در گفتگو با یورونیوز، درباره کیفیت روابط با همسرش در قبل و بعد از قرنطینه می‌گوید: «همسرم از جمله مردان با تفکر سنتی بود که همیشه تصور می کرد کار خانه مربوط به زنان است. اکنون در دوره قرنطینه ساعات زیادی در خانه می‌ماند و برخوردش با امورات خانه تغییرات زیادی کرده است. در آشپزی، دوخت و دوز و نظافت کمکم می کند.»
وی ادامه می‌دهد: «همسرم جزو مردانی بود که در خانه پدری‌اش عادت داشت که خواهرانش کفش‌هایش را جلوی پایش «جفت» کنند و همیشه تصور می کرد زنان خانه دار صبح تا شام در خانه بیکار هستند و این مردان هستند که بار سنگین زندگی را بر دوش می کشند اما قرنطینه باعث شد از نزدیک ببیند که کارم در خانه زیاد است و خسته می‌شوم و اکنون از من تشکر و قدردانی می کند.»
مریم احمدی، پزشک نیز می گوید که پیش از دوره قرنطینه هرازگاهی شاهد رفتارهای خشن از سوی همسرش بوده است و بارها مورد لت و کوب/ ضرب و جرح قرار گرفته است اما در دوره قرنطینه، رفتار همسرش مهربانتر از گذشته شده است.
به گفته وی، بعد از یک دهه زندگی مشترک و داشتن دو فرزند، همسرش برای اولین بار با وظایف و دغدغه‌های وی در خانه آشنا شده است و قرنطینه، فرصت با هم بودن بیشتر را برای هر دویشان بوجود آورده است و دیگر از خشونت خبری نیست.
کاهش درخواست طلاق
افغانستان از جمله کشورهایی است که بالاترین میزان خشونت خانگی علیه زنان را دارد و بسیاری از موارد خشونت علیه زنان در مراجع رسمی این کشور ثبت نمی‌شود. برخی از دعاوی خشونت خانگی، از طرق غیررسمی و مذهبی حل و فصل می شود.
گل محمد ذکی، یکی از مسئولان در دفتر آیت الله واعظ زاده بهسودی از مراجع تقلید شیعیان افغانستان به یورونیوز می‌گوید: «در ایام قرنطینه، مراجعات برای درخواست طلاق کاهش یافته است. هر چند در گذشته دفتر این مرجع تقلید، تقاضاهای طلاق را استقبال نمی‌کرد و از هموطنان می خواست که برای انجام صیغه طلاق به این دفتر مراجعه نکنند. هدف از این کار کاهش موارد طلاق در جامعه بود. با این حال به طور متوسط در هر ماه ۴ یا ۵ مورد مراجعه برای درخواست طلاق صورت می گرفت اما در ایام قرنطینه که دو ماه جریان داشت فقط سه مورد مراجعه به دفتر این مرجع تقلید انجام شده است.»
به گفته این مسئول، کاهش درخواست‌های طلاق نشان می دهد که خشونت خانگی کاهش یافته است.
در افغانستان، دفاتر مراجع تقلید و مولوی‌ها، مهمترین مراجع برای ثبت ازدواج و طلاق است و تعداد محدودی از مردم افغانستان برای ثبت ازدواج و طلاقهایشان به محاکم قضایی مراجعه می کنند. با این حال آمارهای وزارت عدلیه/ دادگستری افغانستان نشان می دهد که میزان طلاق هر سال رو به افزایش است و یکی از دلایل طلاق، خشونت خانگی علیه زنان است.
توجه بیشتری از زنان دریافت می کنیم
چندی پیش، محمد امین رشادت، استاد دانشگاه، عکسی از خود در حال آشپزی در خانه در صفحه فیسبوکش بارگذاری کرد. او بر خلاف تصورش، تشویق‌های زیادی از سوی دوستان و همکارانش دریافت کرد. او فکر می‌کرد شاید عده‌ای با دید تمسخر به این تصویر نگاه کنند.
دکتر رشادت به یورونیوز می‌گوید: «به طور مشخص، روابط ما در دوره قرنطینه بهتر از قبل شده است. من نزدیک به ۱۰ سال کمتر ظهرها در خانه غذا خوردم، اما قرنطینه باعث شد تا خانمم غذاهای خوب و خوشمزه بپزد و کیک و کلوچه در خانه تهیه می کرد اما من هر وقت فرصت داشته باشم همکاری می کنم در کارهای خانه. در دوره قرنطین دخترم یک تقسیم کار درست کرده بود که من وظیفه خرید از بیرون را داشتم. پسرم ظرف ها را می شست و دخترم با مادرش کمک می کرد. یک ساعت هم دسته جمعی ورزش می کردیم.»
وی ادامه می دهد: «با این حال وقتی کانون خانواده زیاد گرم شود، حتما تنش ها هم افزایش می یابد. طبیعی است حضور تمام وقت مردان در خانه بدون چالش نخواهد بود.»
محمد صابر، هنرمند و استاد دانشگاه نیز به یورونیوز می گوید: «در دوره قرنطینه تفاوت خاصی در روابطم با همسرم بوجود نیامده است و از ابتدا در زندگی مشترکم با همسرم مساله ای به نام کار خانه و بیرون نداشتیم.»
کاهش شکاف ها در خانواده ها
حسن رضایی، جامعه شناس می‌گوید: «در جوامع محافظه کاری چون افغانستان، احساس نزدیکی بیشتر بین زوج‌ها یا مهربانتر شدن مردان با همسرانشان را با نوع تقسیم کاری که وجود دارد و رعایت می شود، می‌توان توجیه کرد. به عبارت دقیق‌تر باید گفت که کاهش مسئولیت مردان در دوره قرنطینه و از نزدیک آشنا شدن به حیطه مسئولیت‌های زنان در خانه باعث شده است تا مردان از نگاه کلیشه‌ای به مسئولیت‌های سنتی زنان فاصله بگیرند و همدلی و مهربانی بیشتری با زنان نشان دهند.»
وی می‌افزاید: «این نوع همراهی‌ها در بین طبقه متوسط جامعه افغانستان که دچار دغدغه‌های شدید برای تامین نان شب یا دغدغه‌های دیگر نیستند، بیشتر به چشم می‌خورد و نمی‌توان به کل جامعه افغانستان اعم از طبقه بی بضاعت اقتصادی تعمیم داد.»
آگهیبرقراری مقررات قرنطینه در افغانستان باعث شد تا اقشار فقیر اقتصادی جامعه افغانستان که بیش از نیمی از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، دچار تنگناهای بی‌شمار مالی شوند و این بر خشونت خانگی تاثیر منفی گذاشته است اما ابعاد این خشونت‌ها پنهان است.