تبعات اقتصادی کرونا؛ شهروندان افغانستان با کووید-۱۹ چگونه مبارزه می‌کنند؟
نظرها
محمد عاطف آرین / مزارشریف، افغانستان
هر چند وزارت صحت عامه افغانستان برای مبارزه با ویروس کرونا محدودیت‌های ترددی را اعمال کرده است، اما شهروندان این کشور از نداشتن منابع مالی و غذایی شکایت دارند. محمد نسیم علی‌زاده که برای پیدا کردن کار به جاده مخابرات شهر مزارشریف آمده است می‌گوید: «بخاطر قرنطینه و ویروس که می‌گویند؛ کار و بار خواب است. غریبی به مردم نمانده است.»
نخستین مورد مثبت ابتلا به ویروس کرونا در افغانستان، در ولایت هرات در غرب این کشور که در ۵۰۰ مایلی کشور ایران قرار دارد ثبت شد. ایران که همسایه نزدیک افغانستان شمرده می‌شود، نخستین مورد مثبت کرونا در شهر قُم را در تاریخ ۳۰ دلو / بهمن گزارش کرد. گفته می‌شود، افغان‌های ساکن ایران؛ ناقل این ویروس به افغانستان هستند.
اداره ملی کار کنان افغانستان در گزارشی گفته است که «با شیوع ویروس کرونا در این کشور، دو میلیون تن دیگر به شمار بیکاران در افغانستان افزود شده است.» این اداره همچنان گفته‌است، « ۱۵ میلیون شهروند این کشور واجد شرایط کار هستند که از این میان، هشت میلیون آن بیکار و شماری از آن‌ها کارهای فصلی دارند.»
سهراب بهمن سخن‌گوی وزارت اقتصاد افغانستان در گفت‌وگویی به خبرنگار یورونیوز گفت: «رشد اقتصادی افغانستان نظر به سال‌های قبل، ۳ تا ۴ درصد اُفت خواهد کرد.»
او دلیل اُفت اقتصادی را شیوع ویروس کرونا در این کشور عنوان کرد و افزود: «دیدگاهی [برنامه] را که وزارت اقتصاد داشت، که ما یک رشد اقتصادی خوب داشته باشیم برای امسال و سال‌های بعد، متاسفانه آن را تحت فشار قرار داده است.
وی تاکید کرد که «رشد اقتصادی افغانستان اگر با همین منوال ادامه پیدا بکند در سالی که ما قرار داریم احتمالا بین منفی ۳ تا منفی ۴ درصد رشد اقتصادی ما اُفت خواهد کرد».
افغانستان بودجه کافی برای مبارزه با کووید ۱۹ را دارد؟
شمروز خان مسجدی سخن‌گوی وزارت مالیه / دارایی افغانستان در گفت‌وگوی تلفنی به خبرنگار یورونیوز گفته است نظر به هر وقت دیگر، این کشور نیازمند کمک است.
آقای مسجدی افزود: «ما در حالت فعلی از هر وقت دیگر نیازمند کمک‌های بین‌المللی هستیم. کمک‌های خود را می‌خواهیم که ادامه پیدا کند و همرای‌شان (با حامیان) در تماس هستیم و مذاکره می‌کنیم تا کمک‌ها را ادامه دهند.»
تا کنون؛ صد میلیون دلار بانک جهانی، ۴۰ میلیون دلار بانک انکشاف آسیایی، ۱۵ میلیون دلار آمریکا و ۱۱۷ میلیون یورو اتحادیه اروپا برای مبارزه با ویروس کرونا به افغانستان کمک کرده‌اند.
قاسم احمدی، ساکن روستای خواجه سکندر ولسوالی شولگره به خبرنگار یورونیوز گفت: «خبر دارم که در افغانستان خیلی کمک شده، ولی در منطقه ما در این راستا (مبارزه با کرونا)هیچ کمک نشده است».
منیر احمد فرهاد سخن‌گوی مقام ولایت بلخ در مورد اینکه در روستاهای ولایت بلخ چقدر نیازمند وجود دارد؟ می‌گوید: «هنوز مشخص نشده.»
روستا نشین‌ها در افغانستان در کنار اینکه از امکانات بهداشتی درستی برخوردار نیستند، شماری از آن‌ها از داشتن کلنیک صحی، مکتب و آب آشامیدنی صحی نیز محروم‌اند.
در رویای صلح و آرامش
شهروندان افغانستان این‌روزها در کنار اینکه با ویروس کرونا مبارزه می‌کنند؛ شماری از از آن‌ها، گروهی را بنام معماران صلح تأسیس کرده و در ولایات بلخ، کابل، قندهار و هرات در رویای رسیدن به صلح در حالی‌که ماسک‌های‌شان با واژه «صلح» مزین شده، به مردم در مورد ویروس کرونا آگاهی بخشی می‌کنند.
لینا سربلند مسوول گروه معماران صلح در بلخ هدف توزیع ماسک‌هایی که در آن صلح نوشته‌است را کمک به کسانی عنوان می‌کند که توانایی خرید ماسک را ندارند. خانم سربلند می‌گوید: «هدف از توزیع این ماسک‌ها دو مورد است. اول اینکه ماسک‌ها به کسانی داده می‌شود که توان خرید ماسک ندارند و دوم اینکه چون هدف اساسی گروه معماران صلح، رساندن پیام صلح به افغان‌هاست تا ما هم در صلح و آرامش زندگی کنیم و هم جامعه عاری از هر نوع آلودگی داشته باشیم».
در افغانستان، یکی از مسایلی که آرامش شهروندان این کشور را ربوده است، جنگ و ناامنی است. این کشور دهه‌هاست که آرامش و آسایش‌اش را با صدای انفجار و انتحار سر می‌کند. همچنان هفته گذشته کابل شاهد یک حمله تروریستی در زایشگاهی بود.
در بازار کار افغانستان چه می‌گذرد؟
نصیر احمد قاسمی مدیر عامل اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری در ولایت بلخ افغانستان به خبرنگار یورونیوز می‌گوید که قرنطینه در شهر مزار شریف، داد و ستد ۸۰ درصد بازرگان‌های این شهر را متوقف کرده بود.
آقای قاسمی گفت: «۸۰ فیصد "بزنس‌ها" (معاملات تجاری) غیر فعال بود.»
اما شیر احمد سپاهی‌زاده رئیس اداره تجارت و صنعت می‌گوید فعالیت۵۰ درصد شرکت‌ها در شهر مزارشریف «مسدود» است. آماری که تناقض با اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری در ولایت بلخ را نشان می‌دهد. با این وجود، قرنطینه در افغانستان نگرانی وزارت اقتصاد را همچنان برانگیخته است. سخن‌گوی وزارت اقتصاد افغانستان در گفت‌وگویی تلفنی به خبرنگار یورونیوز گفته‌است «اگر وضعیت به‌گونه قرنطینه پیش برود، خانواده‌ها و بازرگان‌ها آسیب جدی خواهند دید.»
آقای بهمن می‌گوید: «خانواده افرادی که وابسته به کار هستند آسیب می‌بینند. دوم، شرکت‌های کوچک و متوسط است، فعالیت‌های این‌ها مخصوصا در بُعد خدمات اگر باشد بیشتر آسیب می‌بیند.»
آقای بهمن، در پرسش به اینکه آیا مالیات شرکت‌های تولیدی‌ای که فعالیت‌شان در روزهای قرنطینه متوقف است، برداشته می‌شود؟ به خبرنگار یورونیوز می‌گوید: «وزارت اقتصاد این کشور، پیشنهاداتی را در کاهش مالیات به کابینه افغانستان فرستاده است.» او اضافه می‌کند: «موضوع مالیات‌شان است، موضوع کمک‌ها در قسمت (پرداخت) بل برق‌شان است که حد اقل با تأخیر یا با یک فیصدی کاهشی، به عنوان پیشنهاد مطرح شده (به کابینه افغانستان) و کمیته اجرائیه حمایت از سکتور خصوصی منتظر کابینه است.»
از آمارها چه خبر؟
با آن‌که شماری از غول‌های اقتصادی و طبی جهان شاهد کاهش ابتلا به بیماری کووید ۱۹ در کشورهای‌شان هستند، اما در افغانستان شمار مبتلایان به این ویروس با گذشت هر روز بیشتر از پیش می‌شود. از میان آماری که وزارت صحت عامه کشور در نشست خبری با رسانه‌ها منتشر کرده است، ۵۰۴ تن از مبتلایان از شهر مزار شریفِ ولایت بلخ، در شمال افغانستان هستند. این در حالیست که شهر مزار شریف برای ده روز (۲۰ – ۳۰ ثور / اردیبهشت ۱۳۹۹) از محدودیت‌های قرنطینه خارج شده است.
منیر احمد فرهاد سخن‌گوی مقام ولایت بلخ به خبرنگار یورونیوز می‌گوید: «نظر به تقاضای مسوولین قرنطین شهر فعلا برداشته شده اما روی شروط.»
او تصریح کرد: «تمام اصناف و اهل کسبه و مردم شهر باید مسایل بهداشتی را که شامل پوشیدن ماسک، پوشیدن دست‌کش، استفاده از مواد ضد عفونی، رعایت فاصله‌های اجتماعی است، رعایت کنند.»
آقای فرهاد در پاسخ به پرسش خبرنگار یورونیوزدرباره اینکه آیا برداشتن قرنطینه از شهر مزار شریف، آمار مبتلاها به ویروس کرونا را در این شهر افزایش می‌دهد؟ گفت: «هر گاه خدای‌ناخواسته، در جریان ده روز اگر ارقام مبتلایان به ویروس کووید ۱۹، بالا برود اداره محلی بلخ با ادارات هم‌کارش که صحت عامه، قومندانی/فرماندهی و امنیت ملی است، مجبور و مکلف هستند که شهر مزارشریف را دوباره صد در صد قرنطین بسازد.»
وزارت صحت عامه افغانستان شمار بهبود یافته‌های ویروس کرونا در این کشور را، ۷۸۴ تن و فوتی‌های آن‌را ۱۷۰ تن گزارش کرده‌است.
۱۰ میلیارد افغانی کاهش با شیوع ویروس کرونا
سخن‌گوی وزارت مالیه / دارایی افغانستان به خبرنگار یورونیوز گفت که «۱۰ میلیارد افغانی (۱۳۰ میلیون و ۷۱۸ هزار و ۹۵۴ دلار» از عواید سالانه این کشور کاهش یافته است.» شمروز خان مسجدی سخن‌گوی این وزارت می‌گوید: «در بخش مالیات عواید کلی ما نظر به سال گذشته در همین زمان، ۱۰ میلیارد افغانی کاهش به میان آمده که این شامل خدمات فیس (هزینه) حکومتی مالیات مستقیم و محصول کمرگی است».