سیرک سیار افغانستان؛ ۱۷ سال سرگرمی و آموزش برای کودکان
نظرها
گزارش از فریبا پژوه
برگزاری یک «سیرک» شاید یکی از «سورئال‌ترین» اتفاقات در این روزهای افغانستان باشد. کابل در شرایط جنگی و در میانه راه یافتن توافقی برای صلح یا آتش بس قرار دارد. هر لحظه احتمال انفجاری انتحاری در شهرکابل وجود دارد اما همزمان دراین شهر یک سیرک درنقاط مختلف پایتخت برنامه اجرا می‌کند. شاید این سوال بزرگی باشد که در افغانستانی که با مشکلات بیشماری دست و پنجه نرم می‌کند، برگزاری سیرک کودکان چه محلی از اعراب دارد ونمایش سیرک چه توجیهی می تواند داشته باشد؟
پاسخ به این سوال را در کوچه پس کوچه های محله «دهبوری» درغرب شهرکابل می‌توان یافت. در میانه یکی از کوچه‌های خاکی که با نمی از باران گل آلود شده، چند کانتینر فلزی رنگارنگ خودنمایی می‌کنند.
درمیانه کانتینرهای رنگی، دختران و پسران نوجوان در حال تمرین برنامه‌های خود هستند. قرار است چند ساعت بعد برنامه تفریحی-هنری بزرگی را در یکی از پارک های عمومی غرب کابل در منطقه دهبوری برگزار کنند.
کریمه ۱۱ ساله یکی از دختران نوجوانی است که برای این برنامه آماده می‌شود. او با حجاب کامل تمرین می‌کند و چهار توپ کوچک را با دو دستش به هوا پرتاب می‌کند و اجازه نمی‌دهد که توپ‌ها به زمین بیفتند. او بیش از شش ماه است که در برنامه‌های آموزشی این سیرک فعالیت می‌کند.
مطالب یورونیوز را در واتس‌اپ دریافت کنید
کریمه می‌گوید: «من با این فعالی‌های این سیرک در مدرسه آشنا شدم. آنها برای اجرای برنامه به مدرسه ما آمدند و اعلام کردند که ما نیز می‌توانیم برای تمرین و یادگیری به این مرکز برویم. پدر من اول مخالف بود ولی بعد که به اینجا آمد و با فعالیت‌های این مرکز آشنا شد، به من اجازه داد تا برای تمرین و اجرای برنامه بیایم. ما در یک کشور ویران و غم زده زندگی می‌کنیم. من این وضعیت را می‌فهمم و این خیلی دردناک است اما وقتی اینجا می‌آیم بازی می‌کنم. من خیلی خوشحالم.»
پلی برای شادی، از دانمارک تا افغانستان
سیرک MMCC از سال ۲۰۰۲ توسط دیوید ماسون و بریت مولهازن که از دانمارک به افغانستان آمده بودند دقیقا پس از سقوط طالبان آغاز به کار کرد. آنها فعالیت خود را در حالی آغاز کردند که تقریبا هیچ مدرسه و زیرساخت آموزشی در افغانستان وجود نداشت.
به گفته خانم مولهازن در هفده سال گذشته سیرک کودکان افغانستان، بیش از ۲.۷ میلیون کودک را در ۲۵ ولایت افغانستان آموزش داده است. این برنامه‌ها ترکیبی از پیام‌های سرگرم کننده و آموزشی درباره اهمیت سلامت، صلح و بازگشت به مدرسه و همچنین اهمیت آموزش و پرورش بوده که توسط هنرمندان حرفه‌ای افغان و برخی نوجوانان تعلیم دیده شده، به مخاطبین در مدارس، میادین و پارک‌های عمومی شهر ارایه شده است.
او می گوید: «بیش از ۶۰ درصد از جمعیت افغانستان، زیر ۲۵ سال هستند. من فکر می‌کنم کودکی و کودکی کردن اولین نیاز هر کودک افغان است و این همان کاری است که ما انجام می‌دهیم. ما در این سیرک هم به آموزش کودکان و هم به نوع زندگی آنها توجه می‌کنیم. ما حتی سعی کردیم که راه را برای فعالیت‌های فرهنگی مانند موسیقی و آواز که برای دهه‌ها در افغانستان سرکوب یا فراموش شده‌اند باز کنیم.»
وی ادامه می‌دهد: «سالهاست که جنگ در افغانستان ادامه دارد، نسلی که در دوره طالبان و جنگ‌های داخلی کودک و نوجوان بوده‌اند، حالا و در ایام جوانی گاهی حتی سواد خواندن و نوشتن ندارند و با دنیای مدرن دچار مشکل هستند. امیدوارم که جنگ در این کشور هر چه زودتر تمام شود ولی فکر می‌کنم نمی‌توان به بهانه ادامه جنگ، آموزش و تعلیم کودکان که فردای این کشور هستند را فراموش کرد.»
خانم مولهازن که مانند زنان افغان لباس پوشیده اضافه می‌کند: «بعضی‌ها از من سوال می‌کنند که آیا زندگی کردن در افغانستان برای یک شهروند اروپایی خطرناک نیست؟ ولی من فکر می‌کنم این مساله به نوع رفتار افراد بستگی دارد و همچنین به اینکه که شما چرا این جا هستی. من برای کمک به کودکان افغان اینجا هستم. من با افراد محلی کار و زندگی می‌کنم. البته من به خیلی از اماکن نمی روم چون نمی‌خواهم دیگران را به خطر بیندازم ولی من سالهاست اینجا در کابل و در جایی که کار می‌کنم احساس امنیت می‌کنم.»
به جر خانم مولهازن، بقیه کارکنان این سیرک محلی و همه افغان هستند. حمید روحان یکی از مربیان این سیرک تعلیمی است. او می‌گوید که بچه‌ها در افغانستان بدون گذار از دوران کوتاه و شیرین کودکی ناگهان بزرگ می‌شوند و گاهی به جای توپ، تفنگ به دست می‌گیرند. به همین دلیل نقطه تمرکز این سیرک ایجاد فضایی برای بچه‌هاست که کودکی کنند و لبخند بزنند. برخلاف سیرک‌های سنتی در سراسر جهان، این سیرک در برنامه‌های خود از حیوانات استفاده نمی‌کند.
خانم مولهازن در گفت‌وگو با یورونیوز اضافه می‌کند: «ما برای اجرای برنامه‌هایی مانند خیمه شب بازی به کمپ‌های مهاجرین می‌رویم و ۲۲ کمپ را زیر پوشش خود داریم. شرایط مهاجرین و حاشیه‌نشین‌های شهر کابل بسیار دشواراست. از سوی دیگر ما در طی این سال‌ها توانستیم اعتماد خانواده‌ها را جلب کنیم تا به فرزندان خود به‌خصوص به دختران اجازه حضور و تمرین در این سیرک آموزشی را بدهند. ما از حضور دختران در اینجا خوشحالیم وبا توجه به فضای فرهنگی افغانستان، حضور دختران از اهمیت ویژه‌ای برخودار است. در کنار تمرین‌های نمایشی، ما کلاس‌های خیاطی برای دختران و برخی کلاس‌ها کمک آموزشی درسی هم برای همه دانش آموزان برگزار می‌کنیم.»
بچه ها اینجا خوشحال هستند. با رنگ و سایل بازی سرگرم می شوند و هدف ما این است که کودکان فارغ از اینکه در کدام جغرافیا زندگی می‌کنند، از دوران کودکی خود لذت ببرند.