برترین کارشناسان ایمنی غذایی اروپا دست‌به‌دست هم داده‌اند تا با تقلب مبارزه کنند. یورونیوز در مجموعه‌ای ویژه با عنوان «The Food Detectives»، قدم‌به‌قدم با آن‌ها همراه می‌شود. در قسمت چهارم، سراغ گروهی می‌رویم که در اسپانیا جنگی تمام‌عیار علیه عسل تقلبی به راه انداخته‌اند.
عسل، محصولی است که فقط زنبورها می‌توانند آن را بسازند. بااین‌حال، عسلی که در فروشگاه‌ها می‌بینیم، همیشه خالص و واقعی نیست. ممکن است با انواعی از مواد شیرین مانند شربت ذرت یا شربت برنج مخلوط شده باشد. عسل تقلبی لزوماً آثار زیان‌بار بر سلامت ندارد، ولی می‌تواند پیامدهای سنگینی برای معیشت زنبورداران داشته باشد.
خولیو فرناندس لوپس،food detective، زنبوردار و رئیس نشان اصالت منطقه‌ای (IGP) عسل آستوریایی می‌گوید: «این وضعیت برای ما که عاشق کارمان هستیم واقعاً دردناک است؛ چون عسل تقلبی رقابتی ناعادلانه در بازار ایجاد می‌کند و با قیمت‌هایی به فروش می‌رسد که زنبورداری سنتی از پس رقابت با آن برنمی‌آید.»
این مشکلی محدود نیست؛ مسئله‌ای فراگیر است. یک پژوهش که «مرکز تحقیقات مشترک»، بازوی علمی و پژوهشی کمیسیون اروپا، آن را انجام داده، نشان می‌دهد ۴۶درصد از نمونه‌های عسل وارداتی به اتحادیه‌ی اروپا با انواع دیگری از مواد شیرین مخلوط شده‌اند. در اسپانیا، این رقم به ۵۱درصد افزایش یافت.
The Food Detectives روی ساخت یک دوربین فروسرخ قابل‌حمل کار می‌کنند تا بتوانند عسل تقلبی را مستقیماً در محل تولید در زنبورداری شناسایی کنند. آرماندو منندز استرادا،Food detective، که سرپرستی پروژه‌ی آزمایشی در قالبطرح واتسون اتحادیه‌ی اروپارا بر عهده دارد، توضیح می‌دهد که این نوآوری برای مقامات مسئول کنترل کیفیت بسیار مفید خواهد بود، زیرا آن‌ها را از انجام فرایندهای طولانی و پرهزینه‌ی آزمایشگاهی بی‌نیاز می‌کند.
او توضیح می‌دهد: «کاربر این دستگاه، نمونه‌های عسل را مستقیماً در محل برداشت می‌کند، به‌سرعت روی نگهدارنده‌ی مخصوص آماده می‌سازد و سپس آن را روی حسگر قرار می‌دهد. فقط در عرض چند ثانیه می‌توان تشخیص داد که عسل خالص است یا تقلبی.»
این دوربین همچنین مشخص می‌کند زنبورها از شهد کدام گیاه تغذیه کرده‌اند؛ عاملی که بر قیمت عسل تأثیر می‌گذارد. آرماندو منندز تأکید می‌کند این ابزار هم در مبارزه با برچسب‌های جعلی مؤثر است و هم به تولیدکنندگان کمک می‌کند در زمانی کوتاه‌تر مشخص کنند چه نوع برچسبی می‌توانند روی محصول خود بزنند.
عنوان فرعی: فناوری با قابلیت بازتولید
برای دستیابی به شیوه‌ای دقیق‌تر در شناسایی عسل تقلبی، تیم تحقیقاتی مجموعه‌ای از داده‌ها را گردآوری کرد که هم عسل طبیعی تولیدشده در کندو و هم شربت‌های قندی تقلیدی که فرایند تولید طبیعی عسل توسط زنبورها را شبیه‌سازی می‌کنند، در بر می گیرد. تمرکز تحقیقات آن‌ها بر عسل آستوریایی دارای نشان اصالت منطقه‌ای (IGP) است. از آنجا که تاکنون موردی از عسل تقلبی آستوریایی دارای نشان اصالت منطقه‌ای گزارش نشده است، food detective، نوئمی کینتانال، ناچار شد برای انجام آزمایش‌ها خودش نمونه‌ی تقلبی تهیه کند و آن را با شربت‌های قندی مختلف درآمیزد. او اکنون یک پایگاه داده از تقریباً ۱۱۰ نمونه عسل خالص و ۱۲۰ نمونه عسل تقلبی ایجاد کرده است.
پایگاه داده‌ی یادشده به‌طور مستقیم الگوریتم سامانه‌ی «واتسون» را تغذیه می‌کند تا بتواند تفاوت میان نمونه‌ها را تشخیص دهد، عسل‌های تقلبی دارای نشان اصالت منطقه‌ای عسل آستوریایی را شناسایی کند و منشأ گیاهی آن‌ها را تعیین نماید. بعد از تأیید، این ابزار بیش از همه به نهادهای محلی کمک می‌کند تا کیفیت عسل عرضه‌شده در منطقه را بررسی کنند.
بااین‌حال، نوئمی کینتانال تأکید می‌کند که کاربرد این ابزار به این منطقه محدود نیست و می‌توان از آن در مقیاسی گسترده‌تر نیز بهره برد: «این دستگاه که در چارچوب پروژه‌ی واتسون ساخته شده، قابلیت استفاده برای انواع دیگر عسل را نیز دارد و می‌توان با اضافه‌کردن داده‌های بیشتر و تکمیلی، نمونه‌های جدید را هم اندازه‌گیری و تحلیل کرد.»
عنوان فرعی: یورونیوز مجموعه‌ی «The Food Detectives» را تولید می‌کند
مجموعه‌ی The Food Detectives، پژوهش‌های انجام‌شده در قالب پروژه‌ی «واتسون»در اتحادیه‌ی اروپا را دنبال می‌کند؛ پروژه‌ای که با حمایت برنامه‌ی افق اروپا تأمین مالی شده است. یورونیوز به‌همراه ۴۶ شریک اروپایی و غیراروپایی از حوزه‌های صنعت و دانشگاه، در کنسرسیوم پروژه‌ی واتسون حضور دارد. پروژه‌ی واتسون با هدف فراهم‌کردن ابزارهای کارآمدتر برای نهادهای ناظر بر ایمنی مواد غذایی به‌منظور شناسایی و پیشگیری از تقلب غذایی اجرا می‌شود.
پنج‌شنبه ۲۷ نوامبر، ساعت ۱۷:۳۰ به وقت بروکسل، در پخش زنده‌ی «The Food Detectives» از کانال یوتیوب یورونیوز همراه ما باشید.