جناح چپ رادیکال یا جریان اصلی؟ آرمان‌گرایانه یا معمولی؟ اگر برنامه سیاسی «زُهران مَمْدانی»، شهردار تازه‌منتخب نیویورک به اروپا منتقل شود، در کدام طیف قرار می‌گیرد؟
کمی بعد از آن‌که ممدانی ۳۴ ساله پیروز انتخابات شهرداری نیویورک شد، برخی احزاب چپ افراطی در اروپا پیروزی او را به عنوان طرحی برای برنامه‌های خود در اروپا جشن گرفتند.
حزب چپ آلمان در شبکه ایکس نوشت: «نیویورک باشد یا برلین همه ما اجاره‌های مناسب و زندگی آبرومند برای خانواده و دوستان‌مان می‌خواهیم.»
در فرانسه نیز مانون اوبری، نماینده پارلمان اروپا از حزب چپ افراطی «فرانسه تسلیم‌ناپذیر»، پیروزی ممدانی را «درسی برای چپ‌ها» توصیف کرد و گفت: «پیروزی با تعدیل لیبرالیسم اقتصادی به دست نمی‌آید، بلکه با مبارزه قاطع با آن ممکن است.»
در مقابل برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی گفتند سیاست‌های پیشنهادی او در اروپا چندان چپ‌گرای افراطی حساب نمی‌آید و حتی بسیاری از آنها پیش‌تر در قالب برنامه‌های دولت‌های میانه‌رو یا راست‌میانه در اروپا اجرا شده‌اند.
یک کاربر در شبکه ایکس که پست او بیش از ۶۲۷ هزار بار دیده شده نوشت: «در اروپا، ممدانی سیاستمدار راست‌میانه به حساب می‌آمد.»
تثبیت اجاره‌بها: سیاستی غیرمتداول در اروپا
مهم‌ترین بخش برنامه ممدانی محدود کردن افزایش اجاره حدود دو میلیون واحد مسکونی «دارای کنترل اجاره» در نیویورک است؛ شهری که معمولا یکی از گران‌ترین بازارهای اجاره‌بها در جهان را دارد.
منتقدان می‌گویند چنین سیاستی عرضه مسکن را کاهش می‌دهد. تجربه‌هایی مشابه در اروپا وجود داشته که غالبا با شکست روبه‌رو شده است.
در سال ۲۰۲۰ پارلمان ایالتی برلین متشکل از سوسیال‌دموکرات‌ها، چپ‌ها و سبزها قانونی تصویب کرد که برای هر منطقه سقف اجاره‌بها تعیین و افزایش آن را برای پنج سال ممنوع می‌کرد. اما دیوان عالی آلمان این قانون را مغایر قانون اساسی دانست و لغو کرد.
با این حال، مستاجران در برلین همچنان تحت حمایت قانونی قرار دارند که اجازه نمی‌دهد اجاره واحدهای جدید بیش از ۱۰ درصد بالاتر از میانگین منطقه تعیین شود. با این حال برخی فعالان مدنی می‌گویند این قانون به راحتی دور زده می‌شود و احتمال سوءاستفاده در آن بالاست.
در پاریس نیز قانونی که در سال ۲۰۱۹ تصویب شد و بعدها به شهرهایی مانند مون‌پلیه و لیل گسترش یافت سقف معینی برای اجاره‌بها در مناطق پرتراکم تعیین کرد.
در بریتانیا قانون «حقوق مستاجر» با هدف تقویت امنیت مستاجران تصویب شد. این قانون گرچه به صورت کامل اجاره‌بها را تثبیت نمی‌کنم اما افزایش اجاره‌بها را به یک بار در سال و مطابق نرخ بازار محدود می‌کند.
در مجموع کنترل اجاره در اروپا رایج است اما تثبیت کامل اجاره‌بها چندان معمول نیست.
احزاب چپ افراطی مانند «دی‌لینکه» در آلمان و «پودموس» در اسپانیا به دنبال تثبیت کامل اجاره‌بها هستند؛ سیاست‌هایی حتی فراتر از برنامه ممدانی که فقط شامل «دارای کنترل اجاره» می‌شود. بیشتر دولت‌های اروپا از جمله چه چپ میانه و چه راست میانه ترجیح می‌دهند به جای اینکه اجاره‌بها را تثبیت کنند برای افزایش آن سقفی مشخص تعیین کنند.
خاویر کربونل، تحلیل‌گر مرکز سیاست اروپایی، می‌گوید: «تثبیت کامل اجاره در اغلب شهرهای اروپا اجرا نمی‌شود. این موضوع در برنامه احزاب چپ افراطی یا سبزها طبیعی است اما سیاستی عمومی و فراگیر در اروپا نیست.»
بنابراین، سیاست‌های ممدانی درباره تثبیت اجاره‌بها در اروپا در زمره سیاست‌های جریان اصلی قرار نمی‌گیرد و بیشتر با مطالبات جریان چپ‌افراطی هم‌پوشانی دارد.
مراقبت عمومی از کودک: نزدیک به سیاست‌های چپ میانه اروپا
ممدانی خواستار این که همه کودکان در نیویورک از یک‌ونیم‌ماهگی تا پنج‌سالگی از مراقبت رایگان بهره‌مند شوند؛ طرحی فراتر از برنامه‌های موجود در نیویورک که کودکان سه تا چهار ساله را پوشش می‌دهد.
اجرای چنین طرحی در آمریکا، به‌ویژه در نیویورک تغییر بزرگی محسوب می‌شود؛ جایی که هزینه مراقبت از کودک به صورت آزاد در سال ۲۰۲۴ بین ۱۶۹۰۰ تا ۲۶۰۰۰ دلار در سال برآورد شده است.
در بسیاری از کشورهای اروپا مراقبت از کودک نه‌تنها رایج بلکه در برخی موارد کاملا رایگان است.
برای نمونه در دانمارک کودک از حدود شش‌ماهگی از حمایت مالی دولت برای خدمات مراقبت بهره‌مند می‌شوند و و سهم والدین از هزینه کل حداکثر حدود ۲۵ درصد است.
در آلمان هم از یک‌سالگی برای کودکان خدمات مراقبت فراهم می‌شود و در برخی ایالت‌ها مانند برلین این خدمات کاملا رایگان است؛ والدین فقط هزینه‌های جانبی مثل غذا، گردش یا برنامه‌های فوق‌برنامه را پرداخت می‌کنند.
در پرتغال طرحی که در سال ۲۰۲۲ به اجرا درآمد، به کودکانی که از یکم سپتامبر ۲۰۲۱ به بعد متولد شده‌اند امکان می‌دهد بدون پرداخت هزینه در مهدکودک ثبت‌نام کنند؛ هرچند کمبود شدید ظرفیت باعث شده بسیاری از والدین نتوانند جایی برای فرزندشان پیدا کنند.
در اروپا چنین سیاست‌هایی محدود به احزاب چپ افراطی نیست و بسیاری از آنها توسط دولت‌های چپ میانه طراحی شده و بعدها توسط ائتلاف‌های راست میانه ادامه یافته است.
بنابراین طرح مراقبت رایگان از کودک زهران ممدانی با جریان چپ میانه اروپا هم‌خوانی دارد. البته ایده مراقبت کاملا رایگان همچنان از سیاست‌های معمول در بعضی نقاط اروپا فراتر می‌رود و سیاستی فراگیر در قاره اروپا نیست.
حمل‌ونقل رایگان: سیاستی نسبتا نادر در اروپا
زهران ممدانی در کارزار انتخاباتی خود حمل‌ونقل رایگان را به یکی از محورهای اصلی تبدیل کرد؛ سیاستی که منتقدان آن را غیرواقع‌بینانه و بسیار پرهزینه می‌دانند.
در اروپا حمل‌ونقل عمومی کاملا رایگان چندان معمول نیست. لوکزامبورگ نخستین کشوری است که در سال ۲۰۲۰ همه خدمات حمل‌ونقل عمومی را برای ساکنان و گردشگران رایگان کرد. مالت نیز در سال ۲۰۲۲ این طرح را برای ساکنان خود اجرا کرد.
در چند شهر فرانسه از جمله دانکرک و مون‌پلیه نیز شهرداران چپ‌میانه مانند طرح حمل‌ونقل رایگان را اجرا کرده‌اند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد با گذشت زمان استفاده از حمل‌ونقل عمومی پس از اجرای این سیاست‌ها افزایش قابل توجهی داشته اما همچنان این تجربه محدود و به صورت محلی باقی مانده‌اند.
بنابراین سیاست‌های حمل‌ونقل ممدانی در اروپا غیرمعمول محسوب می‌شود. هرچند برخی عناصر این طرح در کشورهای کوچک‌تر و چند شهر اروپایی دیده می‌شود اما دولت‌های سوسیال‌دموکرات معمولا ترجیح داده‌اند به‌جای رایگان‌سازی کامل، کرایه‌ها را کاهش دهند یا سفر برای سالمندان و دانشجویان را رایگان کنند.
زهران ممدانی در اروپا در کدام طیف قرار می‌گیرد؟
برخی کاربران آنلاین استدلال می‌کنند چون بخشی از برنامه ممدانی شبیه سیاست‌های رفاهی اروپاست، او در اروپا سیاستمداری راست‌میانه محسوب می‌شود. اما کارشناسانی که «کیوب» با آنها گفت‌وگو کرده این نظر را اغراق‌آمیز می‌دانند.
خاویر کربونل به «کیوب» گفت: «این نظر که ممدانی در اروپا یک چپ‌گرای معتدل است تا حدی درست است.»
به گفته او در حوزه اقتصادی، سیاست‌های ممدانی در برخی کشورها به چپ میانه نزدیک‌تر است تا دیگران: «می‌توان گفت او از نظر اقتصادی به چپ میانه اسپانیا نزدیک‌تر است تا چپ میانه آلمان.»
او افزود: «سیاست‌های ممدانی به میانگین قاره شباهتی ندارد و بیشتر شبیه نمونه‌های استثنایی در اروپا مثل اسپانیا است.»
کربونل تاکید کرد که تثبیت اجاره‌بها حتی در اروپا، سیاستی رایج نیست هرچند احزاب چپ افراطی و سبزها اغلب چنین طرح‌هایی را تبلیغ می‌کنند.
به گفته او ممدانی در حوزه فرهنگی و هویتی بیشتر از اقتصاد در اروپا متمایز به نظر می‌رسد:«در موضوع چندفرهنگی بودن ممدانی بسیار چپ‌تر از اکثریت احزاب چپ اروپاست. او آشکارا روی مسلمان بودن خود و ارزش‌های چندفرهنگی تاکید می‌کند؛ چیزی که در احزاب متعدل چپ اروپا کم‌تر دیده می‌شود.»
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
کربونل همچنین گفت محور اصلی برنامه‌های ممدانی موضوع «قدرت خرید» و افزایش هزینه مسکن، حمل‌ونقل و خدمات پایه برای جوانان است.
در اروپا هم چپ افراطی و هم راست افراطی در کارزارهای انتخاباتی خود بر بحران هزینه‌های زندگی و کمبود مسکن تمرکز کرده‌اند.
کربونل افزود: «برای نمونه بحران مسکن امروز مشکل همه است.»