شکنجه گسترده و سیستماتیک در زندانهای سوریه

یکی از ابعاد مخوف و شاید کمتر شناخته شده جنگ و درگیری های سوریه استفاده گسترده از شکنجه است، که چه در زندانهای دولتی و چه از سوی مخالفان دولت اعمال می شود و حتی شامل غیرنظامیان هم می شود. حل و فصل درگیریهای سوریه همچنان چشم اندازی دور به نظر می رسد؛ به این دلیل اینکه مذاکرات صلح مدام به شکست می انجامد و بشار اسد هم که از حمایت روسیه برخوردار است، حاضر نیست از قدرت کناره گیری کند. در نتیجه سایه سیاه جنگ همچنان بر زندگی نیم میلیون نفر از مردم این کشور و میلیونها آواره داخل و خارج کشور سنگینی می کند. گرچه گمان می رود عقب نشینی و شاید شکست گروه موسوم به دولت اسلامی، زندگی روزمره بسیاری از شهروندان سوریه را بهبود ببخشد، اما اخبار مربوط به این کشور همچنان تلخ و ناخوشایند است. یکی از ابعاد دهشتناک این درگیری ها شکنجه هایی است که در زندانهای دولتی و در بازداشتگاههای گروههای مختلف مخالف دولت اعمال می شود و شامل غیرنظامیان اعم از فعال اجتماعی، هنرمند و شهروند عادی می شود . طبق گزارش عفو بین الملل از زمان آغاز جنگ سوریه در سال ۲۰۱۱ تا سال ۲۰۱۵ میلادی ۱۷,۷۲۳ نفر در زندانها در اثر شکنجه جان باختند. ۶۵ نفر از زندانیان سابق که از شکنجه های جان سالم بدر برده اند به عفو بین الملل گفته اند که دستکم مرگ یک نفر در اثر شکنجه و بدرفتاری در زندان بوده اند. عفو بین الملل همچنین گفته که نزدیک به ۲۰ هزار سوری در بازداشتگاههای دولت در اثر شکنجه جان داده و ۷۵ هزار نفر هم مفقود شده اند. شکنجه به شیوه ای روشمند، سیستماتیک و گسترده در زندانهای داخل سوریه وجود دارد. برای کسانی که از شکنجه جان سالم به در برده و از سوریه فرار کرده اند، کورسویی از امید وجود داشته باشد. به کمک مکانیزمی که «صلاحیت قضایی بین المللی» نامیده می شود، قربانیان شکنجه می توانند علیه این جرایم (به مراجع قضایی) به دادگاههای ۲۰ کشور دیگر، از جمله کشور چند کشور اروپایی شکایت کنند؛ بدین معنی که مثلا دادگاهی در آلمان می تواند صلاحیت رسیدگی به این جرایم را در سوریه دارد. تعداد معدودی از قربانیان شکنجه حاضرند به مراجع قانونی شکایت کنند هانس ون دربرلی، خبرنگار یورونیوز در آلمان با چند تن از کسانی که از شکنجه های سوریه جانم سالم به در برده اند صحبت کرده است. تعدادی از آنها به مراجع فقضایی در آلمان مراجعه کرده و خواستار اجرای عدالت و محاکمه شکنجه گران خود هستند. تعدادی از این افراد هم از ترس آزار و اذیت خانواده شان در سوریه، حاضر به افشای هویتشان نیستند. داستانهایی که این زندانیان سابق از بدرفتاری در زندانهای سوریه برای خبرنگار یورونیوز بازگو کرده اند، از دردناکترین و غیرانسانی ترین روشهای شکنجه روحی و جسمی است: آویزان شدن از سقف، تجاوز جنسی، کتک خوردن با نوار آهنین. آیا می توان عاملان شکنجه در سوریه را محکوم کرد؟ ندیم حوری، کارشناس مسائل سوریه و مدیر برنامه مبارزه با تروریسم در دیده بان حقوق بشر است. وی در گفتگو با یورنیوز درباره فراگیر و سیستماتیک بودن شکنجه در زندانهای سوریه می گوید طی ۱۵ سال تجربه در حوزه حقوق بشر در جاهای مختلف دنیا، به ندرت با پدیده شکنجه بشکلی که در سوریه وجود دارد، برخورد کرده است. وی همچنین می گوید که شکنجه بطور کلی یک مکانیسم کنترل و اعمال قدرت است که توسط رژیمهای خودکامه و دیکتاتورها بکار می رود.