آیا تا اتحاد قبرس شمالی و جنوبی راه درازی باقی است؟

بیش از چهار دهه است که جزیره قبرس به دو بخش قبرس ترک نشین در شمال، و قبرس یونانی نشین در جنوب تقسیم شده است. در ماه ژانویه سال ۲۰۱۷ نشستی در ژنو، مقرر سازمان ملل برای پایان دادن به ۴۳ سال اختلاف بین دو بخش جزیره برگزار شد که برغم تلاش رهبران میانه رو طرفین، بدون نتیجه پایان یافت. هانس ون در برلی، خبرنگار یورونیوز در این گزارش به شمالی ترین و جنوبی ترین بخش جزیره سفر کرده تا ببیند یونانیها و ترکهای جزیره درباره قبرس متحد چه می اندیشند.

بیش از ۴۰ سال است که جزیره قبرس به دو بخش ترک نشین و یونانی نشین تقسیم شده است. تفکیک جزیره به دو بخش، در سال ۱۹۷۴ میلادی رخ داد. رییس جمهوری وقت قبرس به تحریک یونان از قدرت برکنار شد و نظامیان ترکیه در شمال جزیره مستقر شدند که عملا باعث تفکیک قبرس به دو بخش ترک نشین و یونانی نشین شد. تا پیش از آن، قبرس بر اساس مشارکت جوامع ترک و یونانی این جزیره اداره می شد.

بخش ترک نشین قبرس، طرح پیشنهادی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۴ برای حل مناقشات را پذیرفت، اما بخش یونانی نشین این طرح را رد کرد. بخش یونانی نشین قبرس، از سال ۲۰۰۴ به عضویت اتحادیه اروپا درآمده است.

مذاکرات رهبران دو بخش قبرس، در نشستی که در ماه ژانویه امسال برای حل مناقشات برگزار شد، بی نتیجه ماند. وزرای خارجه بریتانیا، یونان و ترکیه هم بعنوان کشورهای ضامن امنیت جزیره پس از اتحاد، در این نشست در ژنو حضور داشتند.

رهبران میانه رو طرفین خواهان مشارکت در قدرت هستند.

«دو بخش قبرس، مثل دو نیمه سیب و پرتغال است»

مورفو در جمهوری ترک قبرس شمالی قرار دارد. در این منطقه تا چشم کار می کند درخت پرتقال است. مذاکره کنندگان یونانی نشین قبرس ادعا می کنند که مورفو به آنها تعلق دارد، اما ترکهای قبرس درباره بازگرداندن این منطقه به دولت قبرس جنوبی تردید دارند.

رمضان کاندولو، صاحب یک باغ پرتقال در این منطقه است. خانواده کاندولو یکی از دهها هزار نفری بودند که بدنبال درگیری های سال ۱۹۷۴ میلادی مجبور به ترک خانه و کاشانه شان شدند.

امروز بسیاری از ترکهای قبرس، مثل خانواده کاندولو تمایلی به وحدت شمال و جنوب جزیره ندارند. در حالیکه تعدادی دیگر از آنها خواستار قبرس واحد هستند.

رمضان کاندولو می گوید: «به نظر من، امکان ندارد بتوان دو بخش قبرس را با هم دوباره متحد کرد. دو بخش قبرس مثل پرتقال و سیب است. نمی توان نصف یک پرتقال را به نصف یک سیب وصل کرد.»

خانواده کاندولو امروز در خانه ای زندگی می کنند که قبلا محل سکونت یونانیهای قبرس بوده است. بدنبال فرار ترکها به شمال جزیره، خانه های خالی با یک سیستم قرعه کشی بین پناهندگان تقسیم شد. رمضان کاندولو می گوید: «این خانه الان متعلق به من است. سند رسمی دارم. یونانیهای قبرس این را به رسمیت نمی شناسند. ۴۳ سال است که در این خانه زندگی می کنم. ۴۳ سال! شوخی نیست! یک عمر است.»

علی کاندولو، پسر رمضان کاندولو می گوید که امکان ندارد دو بخش قبرس دوباره با هم متحد بشوند. او می افزاید: «ما ترک هستیم. آنها یونانی اند. دو مذهب مختلف و دو زبان مختلف داریم. همه چیزمان با آنها فرق دارد. بگذارید سوالی از شما بپرسم: آیا شنیده اید که پس از سال ۱۹۷۴ میلادی مشکلی پیش آمده باشد، که کسانی به جان یکدیگر افتاده باشند، شبیه اتفاقی که در سوریه یا کشورهای دیگر می افتد؟ جواب منفی است و مهمترین دلیلش حضور ارتش ترکیه بود که صلح را برقرار کرد.»

تعیین مرزهای مالکیت ارضی یکی از موضوعات مورد مناقشه بین جمهوری ترک قبرس شمالی و قبرس جنوبی (بخش یونانی نشین) است.

میکائل از یونانی های قبرس است. خانواده اش وقتی او ۱۸ سال داشت، از اینجا فرار کرده اند. پدر میکائل در مورفو باغ پرتقال داشته است. میکائل می خواهد املاک پدرش را پس بگیرد. از نظر او حضور ۳۰ هزار نظامی ترک پذیرفتنی نیست.

طبق توافقات از سال ۲۰۰۳ عبور مرور شهروندان بین قبرس شمالی و قبرس جنوبی با کارت شناسایی امکان پذیر شده است. میکائل هم گاهی برای یادآوری خاطرات کودکی اش به بخش ترک نشین می رود.

او مسجدی را در میدان کوچکی در مورفو نشان می دهد و می گوید مسجد، قبلا کلیسا بوده است. میکائل می گوید که خاطرات زیادی از آن روزها به یاد می آورد، از زمانیکه مردم عید پارک را در این کلیسا جشن می گرفتند.

او می گوید: «چهلچراغ هنوز هم همان است. اما خبری از تزئینات و اثاث کلیسا نیست. در سال ۲۰۰۳ میلادی که به اینجا آمدم، در کلیسا باز بود و من هم داخل شدم. بعد به طبقه اول رفتم و ناقوس کلیسا را دیدم که روی زمین افتاده بود. تعداد زیادی از وسایل کلیسا را هم اینجا پیدا کردم که خراب شده بودند.»

### «همه ما قبرسی هستیم»

لیماسول جنوبی ترین بخش جزیره قبرس به قبرس یونانی نشین تعلق دارد. النا و مادرش را که از مورفو به اینجا آمده اند در لیماسول ملاقات می کنیم. آنها در خانه ای زندگی می کنند که تا قبل از سال ۱۹۷۴محل سکونت خانواده ای از ترکهای قبرس بود.

النا عکسی را نشان می دهد که روی آن به زبان یونانی نوشته شده است: «مورفو خانه من است! من شهر و خانه ام را می خواهم.» او می گوید که این عکس را در صفحه فیسبوکش هم منتشر کرده است. او عکس دیگری را از کودکی اش نشان می دهد و می گوید: «این عکس مال وقتی است که من دختر بچه کوچکی بودم. اینجا بالکن خانه ما در مورفو است. بوی پرتقال را هنوز در مشامم حس می کنم. ما با بوی پرتقال بزرگ شده ایم.»

النا می گوید در صورت اتحاد دو بخش قبرس، با داشتن رییس جمهوری ترک تبار مشکلی ندارد. از نظر او مهم نیست که رییس جمهور مسلمان باشد یا مسیحی، مهم این است که در خدمت منافع عمومی باشد.

او در ادامه می گوید: «آنطور که شنیده ایم دولت آینده قبرس [در صورت تشیکل فدراسیون]، هم یونانیهای قبرسی خواهد داشت و هم ترکهای قبرسی. از نظر من، همه ما قبرسی هستیم. برای من مهم نیست که اسم رئیس جمهور آینده مان “یانیس” یا “نیکوس” باشد، یا “مصطفی” یا “احمد”. تشکیل فدراسیون راه حل فوق العاده ای است.»

ترانه یک قبرس متحد

هاتیسه و لارکوس، زوج موسیقیدانی هستند که در کیتی دهکده ای در جنوب قبرس زندگی می کنند. از نظر آنها مرز و زبان اهمیتی ندارد. این زوج به دو زبان ترکی و یونانی آواز می خوانند. گروه موسیقی آنها به همراه نوازندگانی از شمال و جنوب قبرس «کیپروگانیا» (Kyprogenia) نام دارد.

هاتیسه می گوید: «چیزی که واقعا مرا عصبانی می کند، این است که مردم می خواهند ترک باشند یا یونانی باشند. پدرم وقتی مرد گفت که قبرسی است و همه ما هم، قبرسی هستیم. منشأ ما یکی است.»

لارکوس می گوید: «صحبت از یک فرهنگ است، با برخی مختصات متفاوت: فرهنگ ترکهای قبرس و فرهنگ یونانیهای قبرس. بین غذایی که می خوریم، لباسی که می دوزیم، موسیقی ای که می خوانیم و می نوازیم، تفاوتهایی هست. باید ببخشیم؛ اما نباید فراموش کنیم. زمانه عوض شده است. باید از این فرصت استفاده کنیم و با هم باشیم.»

آریون فرزند هاتیسه و لارکوس است. آیا روزی خواهد رسید که آریون، در یک قبرسِ متحد از خواب بیدار شود؟