فوران احساسات؛ نوای سحرآمیز موسیقی ارکستر فیلارمونیک وین

استقلال، دموکراسی و اعتماد به نفس: برای بیش از ۱۸۰ سال، ارکستر فیلارمونیک وین این مسیر را انتخاب کرده‌است. هیچ رهبر ثابتی ندارد اما با بهترین رهبرهای ارکستر دوران همکاری داشته است. در این قسمت از برنامه موزیکا، بررسی می‌کنیم که این ارکستر واقعا چگونه فعالیت می‌کند و عضوی از این ارکستر افسانه‌ای بودن به چه معناست. همراه با کارین بونلی، نوازنده فلوت ارکستر، نگاهی به زندگی روزانه او می‌اندازیم و می‌بینیم چه چیز باعث شده این سطح از برتری را بصورت همیشگی حفظ کند. با ارکستر فیلارمونیک وین به خارج از اتریش سفر می‌کنیم و هیجان زندگی نوازندگان در تور کنسرت را می‌فهمیم. همچنین، شاهد فوران احساساتی که باعث می‌شود صدای شاخص و منحصر بفرد وینی به سراسر دنیا نفوذ کند هستیم.

چه چیزی لازم است تا نوازنده یکی از بزرگترین ارکسترهای دنیا بشوید؟

نوازندگان ارکستر فیلارمونیک افسانه‌ای وین، زندگی خود را وقف موسیقی کردند. آنها با اجرای بیش از ۳۰۰ اپرا و ۱۰۰ کنسرت در سال، هنر و اشتیاق خود را با مخاطبین در سراسر دنیا تقسیم می‌کنند. 

آنلین لنارتس نوازنده اصلی چنگ ارکستر فیلارمونیک وین می‌گوید: «این که هیچ روزی مثل روز دیگر نیست، هیجان انگیز است چون هیچ روزمرگی‌ای ندارید. ما تقریبا همدیگر را خیلی خوب می‌شناسیم چون مدت زیادی در وین باهم کار کردیم. وقتی سفر می‌کنیم، تقریبا مثل یک خانواده بزرگ هستیم. رفتن به تور کنسرت و به اشتراک گذاشتن موسیقیمان با تمام دنیا، همیشه عالی است.» 

او اضافه می‌کند: «ساز چنگ (Harp) باید در قسمت بار حمل شود به همین خاطر من فقط یک ساعت قبل از کنسرت می‌توانم آن را تحویل بگیرم در حالی که بقیه همکارانم می‌توانند با سازهایشان در اتاق‌های هتل تمرین کنند. این مساله بعضی وقت‌ها در تورها من را با مشکل مواجه می‌کند. نوازندگی مثل ورزش است، هرروز باید تمرین کنید. تقریبا به صورت اتفاقی نوازنده چنگ شدم. نوازندگی را با پیانو شروع کردم و می‌خواستم در یک ارکستر محلی بنوازم. اولین انتخاب من کلارینت یا ابوا بود، می‌توانستم با یک جعبه ساز کوچک سر تمرین بروم. اما رهبر ارکستر واقعا به نوازنده چنگ احتیاج داشت و من فکر کردم باید این کار را انجام دهم.»

کارین بونلی، نوازنده فلوت ارکستر فیلارمونیک وین و مدرس موسیقی، زندگی فعلی خود را رویای کودکیش می‌داند و می‌گوید: «در خانواده من تقریبا همه نوازنده فلوت هستند و این یک میراث خانوادگی است و من همیشه در محاصره صدای این ساز بودم. نوازندگی ارکستر، تجلی رویای کودکیم است. وقتی ۴ ساله بودم جلوی تلویزیون می نشستم و می گفتم: «مامان، روزی آن جا روی صحنه کنسرت خواهم بود» و او می‌گفت: «بله، بله، می‌بینیم.» در ۲۳ سالگی رویایم به حقیقت پیوست و این فوق‌العاده است. بخشی از ارکستر فیلارمونیک وین بودن به این معناست که رویایم را زندگی می‌کنم و می‌توانم همه جنبه‌های نوازندگی را با سازم تجربه کنم.»

او که کمک به هنرجویان جوان برای دستیابی به بیان موسیقیایی خود را وظیفه خود می‌داند، هنرجویان را برای آزمون ورودی به ارکستر آماده می‌کند و می‌گوید: «من هنرجوها را برای آزمون ورود به ارکستر آماده می‌کنم و به این کار از عمق وجود علاقه‌مندم. این آماده سازی بسیار مهم است چون آزمون ورود به ارکستر، دریچه ورود ما به دنیای نوازندگی حرفه‌ای است. این هنرجوها را می‌توان مثل ورزشکاران برتر در نقطه شروع تصور کرد که فقط چند دقیقه وقت دارند تا بهترین عملکرد خود را ارائه دهند. باید از نظر ذهنی و جسمی با شرایط کنار بیایند. هرکسی مسیر خود را می‌رود و شما به عنوان مدرس فقط می‌توانید مثل راهنمای کوهستان باشید. هنرجوها باید خود مسیر را بپیمایند.»

اداره ارکستر

در ارکستر فیلارمونیک وین نوازندگان، رهبر را در فرآیندی دموکراتیک، خود انتخاب می‌کنند. این موضوع در زمان تاسیس ارکستر در سال ۱۸۴۲ کاری نوین بود. آن‌ها تمرین‌ها و کنسرت‌ها را خود برگزار می‌کنند و درآمد حاصل را بین خود تقسیم می‌کنند. دنیل فروشاور، مدیر و ویالنیست اول ارکستر فیلارمونیک وین می‌گوید: «فکر می‌کنم مدیریت ارکستر توسط اعضای آن، مهمترین فضیلت ماست، چون هرکسی می‌تواند انتخاب کند با چه کسی، چه زمانی و کجا بنوازیم و این زیباست. البته با ۱۴۸ عضو، ۳۰۰ نظر دریافت خواهیم کرد و من این چالش را بسیار دوست دارم.»

اپرای وین

نوازندگان ارکستر فیلارمونیک وین در اپرای وین هم می‌نوازند و زمانشان را بین گودال ارکستر و صحنه کنسرت تقسیم می‌کنند. خوان دیگو فلورز، خواننده تنور مشهور بین‌المللی، برتری این ارکستر را ارج می‌نهد و می گوید: «در اپرای وین، ارکستر باید قطعات گوناگونی را بنوازد، پس نوازندگان نیاز دارند بشنوند. باید با حساسیت خواننده‌ها را تعقیب کنند، با او نفس بکشند و با آن‌ها همراه باشند. و این نوازندگان دقیقا می دانند چطور این کار را انجام دهند. یک خواننده نیاز دارد احساس کند ارکستر همراه اوست. صدای موسیقی در صحنه حامی شماست. احساس ارکستر همراه شما می‌شود و آن را حس می‌کنید و این شگفت انگیز است.»