«ادارات دولتی هست که نظارت می‌کنند بر اینکه چه نمایشی روی صحنه می‌آورید. تئاتر دولتی ما در واقعیتی موازی زندگی می‌کند که در آن همه چیز زیبا و منزه است.»
آگهیگروههای تئاتر زیرزمینی معمولا در کشورهایی شکل می‌گیرند که سانسور و نظارت دولتی وجود دارد. گروه تئاتر آزادی بلاروس از این قاعده مستثنی نیست. این گروه تئاتری تا مدت‌ها اجازه فعالیت نداشت و به‌صورت زیر زمینی کار می‌کرد. اما به تازگی می‌تواند اجراهای نیمه عمومی داشته باشد و حتی در مراسم رسمی هم شرکت کند.
به نظر می‌رسد که این امر به باز شدن نسبی فضای سیاسی در بلاروس ارتباط داشته باشد. دولت الکساندر لوکاشنکو، رییس جمهوری که از ۲۴ سال پیش بر مسند قدرت است از یک سو به سرکوب مخالفان ادامه می‌دهد و از سوی دیگر از برخی محدودها در جامعه می‌کاهد.
والری گوریا خبرنگار یورونیوز در سفری که به مینسک، پایتخت داشته با گروه تئاتر آزاد بلاروس ملاقات کرده است.
فعالیت گروه «تئاتر آزاد بلاروس» تا کمی پیش در کشور ممنوع بود. امشب شب ویژه‌ای است. تعداد کسانی که در یکی از خیابان‌های آرام و کم رفت و آمد مینسک، پایتخت بلاورس منتظر ورود به یک سالن کوچک هستند، زیاد نیست. آنها برای دیدن نمایش گروه «تئاتر آزاد بلاروس» به اینجا آمده‌اند.
اعضای این گروه تئاتری هم چون بسیاری دیگر از شهروندان بلاروس با سرکوب‌هایی در داخل کشور روبرو بودند. نمایشهای آنها تا مدت‌ها توسط رژیم الکساندر لوکاشنکو ممنوع بود. آنها چندین بار مجبور شده بودند سالن اجرا را عوض کنند تا اینکه به‌تازگی اجراهایشان را در سالنی که قبلا گاراژ بوده انجام می‌دهند.
این گروه تئاتری تقریبا به صورت زیرزمینی کار می‌کند. بنیانگذار این گروه تئاتر در لندن در تبعید به سر می برد و قبل از هر اجرا، از طریق اسکایپ به تماشاچیان خوشامد میگوید.
تابوشکنی فرهنگی و جنسی و سیاسی
نمایشی که ما توانستیم ببینیم درباره معلولان بود. ساشا چیچیکووا، یکی از بازیگران این نمایش سال گذشته به عنوان دختر شایسته جهان در اولین مسابقه دختر شایسته جهان با صندلی چرخدار در ورشو، پایتخت لهستان برگزیده شد. او میگوید: «من می‌خواهم نگاه مردم نسبت به معلولان روی صندلی چرخدار وبه ویژه زنان دارای معلولیت تغییر بدهم.»
هیچ تابویی برای گروه تئاتر آزاد بلاروس وجود ندارد. مسائل اجتماعی، سکس یا حتی سرکوب سیاسی، هر کدام از اینها می‌تواند موضوع نمایشنامه‌ای باشد که به روی صحنه می‌رود.
حرفه اصلی برخی از بازیگران این گروه تئاتر نیست. مثل کیریل کالباسنیکو که خبرنگار است. او میگوید: «ما کار سیاسی انجام می‌دهیم، هوشیاریم و هر اتفاقی را که در کشور می‌افتد نقد می‌کنیم، چیزهایی که به مذاق حکومت خوش نمی‌آید.»
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
«نمایشنامه‌هایی را اجرا می‌کنیم که مردم را وادار به فکر کردن به محیط اطرافشان کنند»
تماشاچیان برای دیدن نمایشهای «گروه تئاتر آزاد بلاروس» مجبور نیستند ورودی بدهند. این گروه تئاتری با کمک‌های مالی مردمی زنده است، این تنها راه عبور از سانسور و نظارت دولتی است.
پاول گورودنیسک موزیسین و بازیگر «گروه تئاتر آزاد بلاروس» میگوید: «اداراتی هست که نظارت می‌کنند بر اینکه چه نمایشی روی صحنه می‌آورید، آیا در نمایش برهنگی هست، یا اینکه حرف های رکیک هست و غیره. تئاتر دولتی ما در واقعیتی موازی زندگی می‌کند که در آن از حرف‌های رکیک خبری نیست! همه چیز زیبا و منزه است. (مثل) چخوف و شکسپیر. ما نمی‌خواهیم بخشی از بازی آنها باشیم و به خاطر سرگرم کردم مردم نمایشنامه روی صحنه ببریم. می‌خواهیم خلاق باشیم و نمایشنامه‌هایی را اجرا کنیم که مردم را وادار کند به دنیا و محیطشان فکر کنند.»
خبرنگار و بازیگر گروه تئاتر آزاد بلاروس: با جوامع آزاد خیلی فاصله داریم
عده‌ای از بازیگران این گروه چند روز بعد از این برنامه، در مراسم جشن یکصدمین اعلام استقلال جمهوری خلق بلاروس که در مرکز شهر مینسک برگزار شد، به‌روی صحنه رفتند. دولت الکساندر لاکاشنکو، رییس جمهور بلاروس، امسال برای نخستین بار به شهروندان اجازه داد تا روز استقلال تشکیل جمهوری خلق بلاروس را جشن بگیرند.
روز ملی رسمی در بلاروس سوم ژوییه، روز رهایی مینسک از نیروهای نازی، جشن گرفته می‌شود. اما از نظر عده زیادی ۲۵ مارس، روز آزادی و نماد واقعی هویت بلاورسی است.
به‌تازگی نشانه‌هایی دیده می‌شود که این کشور که یکی از اقمار اتحاد جماهیر شوروی بود، می‌خواهد به اتحادیه اروپا نزدیکتر شود.
پس از آغاز بحران اوکراین و الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ میلادی، بلاروس شروع به فاصله گرفتن از روسیه کرد و تلاش می‌کند مواضع سیاسی نرم‌تری اتخاذ کند.
حتی کیریل هم خبرنگار است مثل بسیاری از هموطنانش، نسبت به این آزاد‌‌ی‌ها در بلاورس دچار توهم نیست، یعنی فکر نمی‌کند که دیگر جامعه باز شده و آزادی وجود دارد.
او میگوید: «اولین بار بود که گروه تئاتر آزاد بلاروس توانست در برنامه‌ای رسمی تا این حد گسترده شرکت کند. کار ما سانسور نشد. به نظرم گام جدیدی در دنیای سیاست برداشته‌ایم اما شاید هنوز برای قضاوت در این باره زود باشد. شخصا نمی‌خواهم در اینجا تشکیل خانواده بدهم چون هنوز با جوامع آزاد خیلی فاصله داریم. وضعیت ناراحت کننده‌ای است اما تلاش من این است که این وضعیت را تغییر بدهم.»