چرا قیمت گاز طبیعی در اروپا علیرغم سرمای زمستان سقوط می‌کند؛ پشت پرده چه خبر است؟

قیمت گاز طبیعی در اروپا طی روزهای اخیر به‌شدت کاهش یافته است؛ شاخص مرجع هلند، TTF، روز سه‌شنبه به کمتر از ۲۸ یورو به ازای هر مگاوات‌ساعت سقوط کرد ــ سطحی که از آوریل ۲۰۲۴ تاکنون دیده نشده بود.

این کاهش قیمت در حالی رخ می‌دهد که آغاز زمستان در بخش بزرگی از اروپای قاره‌ای نسبتا زودهنگام و سرد بوده است.

از ابتدای ژانویه تاکنون، قیمت گاز در اروپا بیش از ۴۵ درصد کاهش یافته و نسبت به اوج بحران انرژی در سال ۲۰۲۲ نیز بیش از ۹۰ درصد پایین‌تر آمده است.

در نگاه اول، این کاهش تا حدی غیرمنتظره به نظر می‌رسد، زیرا هم دماها رو به کاهش‌اند و هم سطح ذخایر گاز نسبتا پایین مانده است. تا ۳۰ نوامبر، ذخایر گاز اروپا تنها ۷۵ درصد پر بوده که حدود ۱۰ درصد کمتر از میانگین پنج‌ساله است.

در آلمان، بزرگ‌ترین بازار گاز اروپا، سطح ذخایر حتی کمتر است: تنها ۶۷ درصد، یعنی بیش از ۲۰ درصد پایین‌تر از میانگین فصلی.

گاز ایالات متحده بازار اروپا را تغییر می دهد

عامل اصلی کاهش قیمت‌ها را باید در آن‌سوی اقیانوس اطلس جستجو کرد.

ایالات متحده صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) به اروپا را افزایش داده و کاهش عرضه روسیه را جبران کرده و تعادل انرژی جهانی را تغییر داده است.

طبق داده‌های کپلر، محموله های ایالات متحده حدود ۶۵ درصد از واردات LNG اروپا در سال جاری را به خود اختصاص داده اند.

با تقاضای آسیایی نسبتا ضعیف و ظرفیت صادرات ایالات متحده قوی، اروپا به مقصد اصلی LNG آمریکا تبدیل شده است.

این جریان ثابت فشار نزولی بر TTF وارد می کند و اسپرد - یا اختلاف قیمت - بین قیمت گاز طبیعی اروپا و ایالات متحده را محدود می کند.

فاصلهٔ قیمتی میان TTF و هنری‌هاب به‌شدت کاهش یافته است

به‌طور سنتی، گاز آمریکا — که قیمت آن در هنری‌هاب تعیین می‌شود — به دلیل وفور تولید داخلی در آمریکای شمالی، معمولاً با تخفیف نسبت به گاز اروپا (TTF) معامله می‌شد.

با این حال، این فاصله در سال ۲۰۲۵ به‌طور چشمگیری کاهش یافته و از حدود ۱۲ دلار به ازای هر میلیون واحد حرارتی بریتانیا (MMBtu) در ابتدای سال، به تنها ۴٫۸ دلار رسیده است؛ یعنی کمترین سطح از ماه مه ۲۰۲۱ تاکنون.

در حال حاضر، گاز TTF با قیمتی کمی کمتر از ۱۰ دلار به ازای هر MMBtu معامله می‌شود؛ یعنی تنها حدود دو برابر قیمت گاز هنری‌هاب که این هفته به‌طور متوسط ۵٫۰۴۵ دلار بوده است.

برای مقایسه، در اوج بحران انرژی سال ۲۰۲۲، قیمت TTF به ۳۵۰ یورو به ازای هر مگاوات‌ساعت (حدود ۱۰۰ دلار به ازای هر MMBtu) رسید، در حالی که قیمت هنری‌هاب نزدیک ۱۰ دلار بود؛ شکافی بی‌سابقه میان دو سوی اقیانوس اطلس که به حدود ۹۰ دلار به ازای هر MMBtu می‌رسید.

کاهش شکاف قیمت نشان دهنده یک تنظیم مجدد گسترده تر در جریان انرژی جهانی است.

LNG ایالات متحده به دریچه ایمنی اروپا تبدیل شده است و ترس از کمبود را کاهش داده و احساس عادی را به بازارها بازگرداند.

هرچه ایالات متحده بتواند LNG بیشتری صادر کند، فشار قیمت در اروپا را بیشتر کاهش می دهد.

پیش‌بینی‌های بلندمدت برای بازار گاز طبیعی

تحلیلگران بانک گلدمن ساکس پیش‌بینی می‌کنند که روند متعادل‌شدن بازار گاز در طول این دهه ادامه خواهد داشت.

سامانتا دارت، رئیس بخش تحقیقات کالایی این بانک، انتظار دارد افزایش عرضه جهانی — به‌ویژه از سوی ایالات متحده — باعث بالا رفتن سطح ذخیره‌سازی‌ها در اروپا شده و به‌تدریج موجب کاهش قیمت TTF و قیمت گاز در اروپا شود. گلدمن ساکس قیمت TTF را برای سال ۲۰۲۶ حدود ۲۹ یورو به‌ازای هر مگاوات‌ساعت و برای ۲۰۲۷ حدود ۲۰ یورو پیش‌بینی می‌کند.

طبق این تحلیل، در سال‌های ۲۰۲۸ تا ۲۰۲۹، ازدحام ظرفیت ذخیره‌سازی در شمال‌غرب اروپا ممکن است قیمت TTF را تا ۱۲ یورو کاهش دهد؛ سطحی که می‌تواند آربیتراژ صادرات LNG به ایالات متحده را از بین ببرد و حتی منجر به لغو برخی محموله‌های صادراتی گاز آمریکا شود.

این وضعیت به‌نوبه خود می‌تواند قیمت گاز داخلی آمریکا را کاهش دهد، به‌طوری‌که قیمت Henry Hub ممکن است تا ۲٫۷۰ دلار به‌ازای هر MMBtu پایین بیاید.

با این حال، پس از سال ۲۰۳۰، گلدمن ساکس احتمال می‌دهد دوباره بازار جهانی LNG دچار محدودیت عرضه شود؛ عمدتاً به دلیل سیاست‌های کربن‌زدایی چین و افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی در آسیا. در چنین شرایطی، آربیتراژ فراآتلانتیکی دوباره فعال می‌شود و قیمت Henry Hub دوباره بالای ۴ دلار و قیمت TTF بالای ۳۰ یورو به‌ازای هر مگاوات‌ساعت بازخواهد گشت — احتمالا از سال ۲۰۳۳ به بعد.