دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا و آنتونی آلبانیزی، نخست‌وزیر استرالیا، روز دوشنبه در کاخ سفید توافقی درباره مواد معدنی حیاتی امضا کردند.
این توافق در حالی صورت گرفت که آمریکا به منابع غنی عناصر خاکی کمیاب در قاره اقیانوسیه چشم دوخته است. هم‌زمان با آن چین نیز قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای صادرات مواد معدنی حیاتی خود به خارج وضع کرده است.
رهبران دو کشور این توافق را معامله‌ای به ارزش ۸.۵ میلیارد دلار (۷.۳ میلیارد یورو) میان متحدان توصیف کردند. ترامپ با یادآوری این نکته که این توافق طی چندین ماه مذاکره حاصل شده، گفت: «حدود یک سال دیگر، ما آن‌قدر مواد معدنی حیاتی و عناصر خاکی کمیاب خواهیم داشت که نمی‌دانید با آن‌ها چه کنید؛ ارزششان دو دلار خواهد بود!»
آلبانیزی گفت که این توافق روابط میان آمریکا و استرالیا را «به سطحی بالاتر» می‌برد.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
اوایل ماه جاری، پکن اعلام کرد شرکت‌های خارجی برای صادرات آهن‌رباهایی که حتی مقدار ناچیزی مواد خاکی کمیابِ منشأ گرفته از چین یا تولیدشده با فناوری چینی دارند، باید از دولت چین مجوز بگیرند. دولت ترامپ می‌گوید این اقدام به چین قدرت گسترده‌ای بر اقتصاد جهانی می‌دهد، زیرا کنترل زنجیره تأمین فناوری را در دست دارد.
کوین هَستت، رئیس شورای ملی اقتصاد کاخ سفید، در گفت‌وگویی با خبرنگاران پیش از دیدار ترامپ و آلبانیزی گفت: «استرالیا واقعاً کمک بزرگی خواهد بود تا اقتصاد جهانی را کمتر در معرض خطر قرار دهیم و وابستگی به باج‌گیری معدنی چین را کاهش دهیم.»
هستت یادآور شد که استرالیا یکی از بهترین اقتصادهای معدنی جهان را دارد و پالایشگاه‌ها و منابع عظیم عناصر خاکی کمیابش قابل‌ستایش‌اند. در میان مقامات استرالیایی همراه آلبانیزی، وزرایی حضور داشتند که از جمله مسئول پایش حوزه منابع، صنعت و علم هستند.
استرالیا ده‌ها نوع ماده معدنی حیاتی دارد که آمریکا به آن‌ها نیازمند است، زیرا در ساخت همه چیز، از جنگنده و خودروی برقی گرفته تا لپ‌تاپ و تلفن همراه، کاربرد دارند.
فشار برای افزایش معادن
اگر شرکت‌های آمریکایی بتوانند بخشی از تولید معادن استرالیا را تأمین کنند، این توافق می‌تواند فوراً بر عرضه عناصر خاکی کمیاب در ایالات متحده اثر بگذارد؛ هرچند توسعه منابع کافی در خارج از چین برای کاهش سلطه آن کشور ممکن است سال‌ها، یا حتی دهه‌ها طول بکشد.
پینی آلتهاوس، بنیان‌گذار شرکت مواد خاکی کمیاب آمریکا (USA Rare Earth) در سال ۲۰۱۹ و مدیرعامل کنونی شرکت «کوو کپیتال» (Cove Capital) که در قزاقستان و ازبکستان در پی ایجاد معادن جدید است، گفت: «بسیار حیاتی است که قراردادهای خرید از معادن استرالیایی شامل کف قیمت باشند، مشابه وعده‌ای که دولت آمریکا در تابستان امسال به شرکت ام‌پی متریالز داده بود، تا در برابر دست‌کاری قیمتی چین محافظت شود.
چین طی دهه‌ها از تاکتیک عرضه بیش‌ازحد مواد معدنی حیاتی به بازار برای کاهش مصنوعی قیمت‌ها استفاده کرده تا شرکت‌های معدنی سایر کشورها را ورشکسته کند و رقابت را از میان ببرد.
آلتهاوس گفت: «به‌نظر من، حذف این ابزار از دست چین برای دست‌کاری قیمت‌ها، گام نخست و بسیار مهمی است تا استرالیا و غرب بتوانند پروژه‌های استخراج مواد معدنی حیاتی را توسعه دهند و نیازهای زنجیره تأمین خود را برآورده سازند.»
این توافق نشان می‌دهد که ایالات متحده چگونه از متحدان جهانی خود برای مقابله با چین بهره می‌گیرد، به‌ویژه در شرایطی که پکن سلطه سنتی خود در بازار عناصر خاکی کمیاب را به ابزاری سیاسی تبدیل کرده است. مقامات ارشد دولت ترامپ از تاکتیک‌های چین به‌عنوان زنگ خطری استفاده کرده‌اند تا آمریکا و متحدانش را به همکاری برای کاهش نفوذ پکن ترغیب کنند.
اسکات بِسِنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، هفته گذشته گفت: «چین اقتصادی فرمان‌محور است، اما ما و متحدانمان نه فرمان می‌پذیریم و نه کنترل. آن‌ها اقتصاد دولتی دارند و ما اجازه نخواهیم داد گروهی از بوروکرات‌های پکن زنجیره‌های تأمین جهانی را مدیریت کنند.»
استرالیا نمی‌تواند تمام نیازهای آمریکا را برآورده کند
سطح سرمایه‌گذاری پیش‌بینی‌شده در این توافق نشان می‌دهد که دو کشور تا چه اندازه در حل این مشکل جدی هستند.
گریسلین باسکاران، مدیر برنامه امنیت مواد معدنی حیاتی در مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی در واشنگتن، گفت: «آمریکا و استرالیا طی شش ماه آینده بیش از ۳ میلیارد دلار (۲.۶ میلیارد یورو) در پروژه‌های مشترک مواد معدنی حیاتی سرمایه‌گذاری خواهند کرد. این سرعت تزریق سرمایه تقریباً بی‌سابقه است.»
اما آلتهاوس هشدار داد که استرالیا نمی‌تواند تمام نیازهای ایالات متحده را تأمین کند، بنابراین بسیار حیاتی است که آمریکا همچنان در پروژه‌های بلندمدت استخراج و فرآوری، چه در خاک خود و چه در کشورهای دوست، سرمایه‌گذاری کند.
او افزود آسیای مرکزی می‌تواند یکی از امیدوارکننده‌ترین مناطق برای سرمایه‌گذاری باشد، زیرا این منطقه دارای ذخایر قابل‌توجه عناصر خاکی کمیاب است و اتحاد جماهیر شوروی پیش‌تر بخشی از زیرساخت‌های اولیه را در زمان کنترل خود بر آن منطقه ایجاد کرده بود؛ که می‌تواند سال‌ها از زمان ساخت یک معدن جدید بکاهد.
او گفت: «فراموش نکنید، چین تقریباً ۴۰ سال از ما جلوتر است. ما حداقل دو دهه زمان نیاز داریم تا در تأمین زنجیره تأمین خود به سطح چین برسیم.»
دیدار آلبانیزی درست پیش از نشست برنامه‌ریزی‌شده ترامپ با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، در کره جنوبی در پایان ماه جاری میلادی صورت گرفت.
به فیس‌بوک یورونیوز فارسی بپیوندید
مشارکت امنیتی
موضوع دیگر گفت‌وگوها توافق امنیتی آکوس (AUKUS) بود؛ پیمانی میان استرالیا، آمریکا و بریتانیا که در دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن، رئیس‌جمهور دموکرات ایالات متحده، امضا شد.
ترامپ روز دوشنبه یادآور شد که آکوس «مدتی پیش» ایجاد شد، اما اکنون این توافق «به‌سرعت و به‌خوبی در حال پیشرفت است».
آلبانیزی گفت: «شراکت دفاعی و امنیتی ما با آکوس برای ما بسیار مهم است.»
جان فیلن، وزیر نیروی دریایی آمریکا، اظهار داشت که واشنگتن می‌خواهد چارچوب اصلی آکوس را برای سه کشور امضاکننده بهبود بخشد و برخی «ابهامات» موجود در آن را روشن کند. او گفت: «بنابراین، این باید به نفع همه تمام شود.»
آلبانیزی، که در ماه مه دوباره به نخست وزیری استرالیا انتخاب شد، پس از پیروزی گفت که حزبش با فاصله گرفتن از «ترامپیسم» توانسته اکثریت بیشتری کسب کند.
او در سخنرانی پیروزی خود گفت: «استرالیایی‌ها انتخاب کردند که با چالش‌های جهانی به روش استرالیایی روبه‌رو شوند، یعنی با مراقبت از یکدیگر و ساختن آینده‌ای بهتر.»