در اتحادیه اروپا، کسب درآمد افرادی که تحصیلات عالی دارند به‌طور متوسط ۳۸ درصد بیشتر از افرادی است که سطح تحصیلات متوسط دارند و ۶۸ درصد بیشتر از افرادی است که سطح تحصیلات پایین دارند. این ارقام در کشورهای مختلف اروپا تفاوت قابل‌توجهی دارد و بسته به کشور تغییر می‌کند.
آگهی
بر اساس گزارش «سرمایه‌گذاری در امر آموزش ۲۰۲۵» کمیسیون اروپا، تنها یک سال تحصیل بیشتر می‌تواند درآمد فرد را در اروپا حدود ۷ درصد افزایش دهد.
بنابراین در هر ۳۶ کشور اروپایی، درآمد فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها همواره بیشتر از افرادی است که سطح تحصیلات متوسط یا پایین دارند.
در اروپا سطح تحصیلات تا چه اندازه بر درآمد تأثیر می‌گذارد؟
بر اساس داده‌های یورواستات، متوسط درآمد خالص در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۴ البته با در نظر گرفتن تعداد خانوار برابر با ۲۱.۶۴۴ یورو بوده است. منظور از این درآمد، کل درآمد خانوار پس از کسر مالیات و سایر کسورات است که می‌تواند آن را خرج یا پس‌انداز کند. این درآمد شامل درآمد حاصل از کار، سرمایه‌گذاری و کمک‌های نقدی است.
درآمد فارغ‌التحصیلان ۳۸ درصد بیشتر از افرادی است که تحصیلات متوسط دارند
در اروپا متوسط درآمد سالانه خالص افراد با سطح تحصیلاتشان تفاوت چشمگیری دارد: ۱۷.۵۱۷ یورو برای افراد با تحصیلات پایین، ۲۱.۴۰۱ یورو برای افراد با تحصیلات متوسط و ۲۹.۴۹۰ یورو برای افراد با تحصیلات بالا. این بدان معناست که در اتحادیه اروپا درآمد فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها ۳۸ درصد بیشتر از افرادی است که تحصیلات متوسط دارند و ۶۸ درصد بیشتر از افرادی است که تحصیلات پایین دارند.
بر اساس استاندارد «رده‌بندی استاندارد بین‌المللی تحصیلات» (ISCED)، تحصیلات در سه سطح دسته‌بندی می‌شود:
پایین (۰–۲): پیش‌دبستانی، دبستان و آموزش متوسطه پایین‌تر
متوسط (۳–۴): آموزش متوسطه بالاتر و تحصیلات پسا متوسطه
بالا (۵–۸): تحصیلات عالی، شامل مدرک‌های دانشگاهی
تفاوت درآمدی بین تحصیلات با مدرک بالا و متوسط از ۶ درصد در ایسلند تا ۶۲ درصد در ترکیه متغیر است. در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا، این تفاوت از ۱۵ درصد در اتریش تا ۵۷ درصد در لیتوانی متغیر است.
تفاوت‌های درآمدی بر اساس تحصیلات در کشورهای اروپایی؛ شرق اروپا در مقابل شمال اروپا
تفاوت درآمد افراد با تحصیلات عالی نسبت به افرادی که تحصیلات متوسط دارند، از یک الگوی منطقه‌ای پیروی می‌کند. این شکاف درآمدی در شرق و بخش‌هایی از جنوب‌شرق اروپا بالاترین میزان را دارد، و در کشورهای شمال اروپا (نوردیک) پایین‌ترین میزان و در غرب اروپا در سطح متوسط قرار دارد.
تفاوت زیاد درآمد افراد با سطح تحصیلات متفاوت علاوه بر ترکیه (۶۲ درصد) و لیتوانی (۵۷ درصد)، در آلبانی (۵۴ درصد)، رومانی (۵۱ درصد)، بلغارستان و مونته‌نگرو (هر کدام ۴۸ درصد)، لتونی (۴۴ درصد) و صربستان (۴۰ درصد) قابل مشاهده است. در این کشورها، داشتن مدرک دانشگاهی باعث افزایش قابل توجه درآمد افراد می‌شود.
در کشورهای اروپای شمالی (نوردیک) و بخش‌هایی از اروپای مرکزی، تفاوت درآمدی افراد بر اساس تحصیلاتشان نسبتاً کم است. این تفاوت در ایسلند ۶ درصد، نروژ ۹ درصد، سوئد ۱۶درصد، دانمارک ۱۹درصد و اتریش ۱۵ درصد است.
در میان پنج اقتصاد بزرگ اروپا، تفاوت درآمد افراد بر اساس متوسط و بالا، متوسط و نزدیک به میانگین منطقه یورو (۳۱ درصد) است.
تفاوت درآمد افراد با تحصیلات بالا و متوسط در ایتالیا و آلمان به ۳۰ درصد می‌رسد، و این در حالی است که بریتانیا تفاوت ۳۳ درصدی و فرانسه و اسپانیا تفاوت ۳۴ درصدی را ثبت کرده‌اند.
سطح تحصیلات بالا در مقابل سطح تحصیلات پایین: تفاوت زیاد درآمدی
در اتحادیه اروپا، با مقایسه درآمد متوسط سالانه خالص افراد، تفاوت درآمد بین افراد با سطح تحصیلات بالا و پایین به ۶۸ درصد می‌رسد، و این در حالی است که تفاوت درآمد بین افراد با سطح تحصیلات بالا و متوسط به ۳۸ درصد می‌رسد.
در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا، تفاوت درآمدی میان افراد با سطح تحصیلات پایین و بالا از ۲۹ درصد در دانمارک تا ۱۷۸ درصد در بلغارستان متغیر است. وقتی همه ۳۶ کشور اروپایی در نظر گرفته شوند، کمترین تفاوت‌ها در ایسلند (۱۴ درصد) و نروژ (۲۴ درصد) مشاهده می‌شود.
زمانی‌که این مقایسه را به سطح تحصیلات بالا در مقابل سطح تحصیلات پایین تغییر می‌دهیم، الگوی کلی منطقه‌ای تفاوت درآمدی تقریباً همان است.
میزان درآمد فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها در ۷ کشور اروپایی دست‌کم دو برابر افراد با تحصیلات پایین است: بلغارستان (+۱۷۸ درصد)، رومانی (+۱۴۸ درصد)، صربستان (+۱۱۴ درصد)، ترکیه (+۱۱۱ درصد)، آلبانی (+۱۰۸ درصد)، مقدونیه شمالی (+۱۰۶ درصد) و مونته‌نگرو (+۱۰۰ درصد).
این کشورها معمولاً پایین‌ترین حداقل دستمزدها در اروپا را به نام خود ثبت کرده‌اند.
تفاوت درآمدی در ۸ کشور کمتر از ۵۰ درصد است: ایسلند (۱۴ درصد)، نروژ (۲۴ درصد)، دانمارک (۲۹ درصد)، فنلاند (۳۶ درصد)، هلند (۴۱ درصد)، سوئد و اسلوونی (هر کدام ۴۸ درصد) و اتریش (۴۹ درصد).
تفاوت‌های زیاد در کشورهای با درآمد پایین
به‌طور کلی، کشورهایی که درآمد کمتری دارند، معمولاً تفاوت درآمدی زیادی میان افراد با سطح تحصیلات بالا، متوسط و پایین وجود دارد.
ده کشور اروپایی که شهروندانشان پایین‌ترین درآمد متوسط سالانه خالص را دارند عبارت‌اند از: آلبانی (۴.۳۴۸ یورو)، مقدونیه شمالی (۴.۹۱۹ یورو)، مونته‌نگرو (۶.۴۲۹ یورو)، ترکیه (۷.۵۴۲ یورو)، صربستان (۸.۵۹۸ یورو)، مجارستان (۱۱.۵۸۰ یورو)، اسلواکی (۱۱.۷۵۲ یورو)، رومانی (۱۲.۴۶۳ یورو)، بلغارستان (۱۲.۵۶۹ یورو) و یونان (۱۴.۱۶۶ یورو).
متوسط درآمد بر اساس سطح تحصیلات در سال ۲۰۲۴
تفاوت‌های موجود در سیستم‌های مالیاتی و انتقالی در کشورهای مختلف یکی از دلایلی است که باعث می‌شود تفاوت درآمد خالص بین افراد با تحصیلات عالی و افرادی که تحصیلات متوسط یا پایین دارند، متفاوت باشد.
دکتر گابریل زاجور، کارشناس آژانس حقوق بنیادین، با تأکید بر نقش «طراحی سیستم مالیات و مزایا»، گفت که این ارقام به درآمدها پس از مالیات و کمک‌های دولتی اشاره دارند.
یکی از گزارش‌های پیشین ما با عنوان «کارگران کدام کشورها بالاترین و پایین‌ترین مالیات را می‌پردازند؟» نشان می‌دهد که نرخ‌های مالیات بر درآمد افراد در سراسر اروپا تفاوت چشمگیری دارند، به‌طوری که بالاترین نرخ‌ها در کشورهای شمال اروپا (نوردیک) و پایین‌ترین در شرق اروپا مشاهده می‌شود.
ساختار بازار کار یکی دیگر از عوامل مؤثر بر این موضوع است. بنا به گزارش سازمان توسعه و همکاری اقتصادی، عواملی مانند قدرت اتحادیه‌های کارگری، نوع قراردادها و کیفیت محیط‌های کاری نقش قابل‌توجهی در این موضوع دارند.
زاجور همچنین به مذاکره‌های جمعی کارگران، استانداردهای حداقلی قوی، مزایای قابل توجه و سیاست‌های فعال بازار کار در کشورهای شمال اروپا (نوردیک)، هلند و اتریش اشاره کرد.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
او گفت افزایش اندک درآمد افرادی که تحصیلات عالی دارند، شکست آموزش عالی نیست، بلکه نشان‌دهنده موفقیت سیاست‌های اجتماعی است.
زاجور گفت در آلمان، اتریش و سوئیس، سیستم‌های آموزش عالی و فنی–حرفه‌ای می‌توانند افراد با تحصیلات پایین را به سمت مشاغل پربازده و با درآمد مناسب هدایت کنند.
او گفت: «درآمد افراد با تحصیلات متوسط افزایش می‌یابد و شکاف با فارغ‌التحصیلان دانشگاهی کاهش می‌یابد، بدون آنکه نیاز به توزیع مجدد شدید درآمد باشد.»
زاجور گفت در کشورهایی که درآمد افراد با تحصیلات عالی به‌طور قابل‌توجهی بیشتر از دیگران است، عواملی مانند شبکه‌های حمایتی ضعیف‌تر، شکاف‌های بزرگ‌تر بهره‌وری بین بخش‌ها، گستردگی فعالیت‌های غیررسمی و شیوع بالاتر شرکت‌های کوچک مؤثر هستند.