ورشو اگر قصد دارد در برابر روسیه بازدارندگی واقعی ایجاد کند، باید هرچه سریعتر مسیر خود را اصلاح کند. آیا تصمیمات جدید حاکمان، امنیت این کشور و بهتبع آن اتحادیه اروپا را تقویت میکند؟
ژنراللئون کومورنیتسکی، از باتجربهترین فرماندهان ارتش لهستان و جانشین پیشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح این کشور در گفتوگویی مفصل تصویری نگرانکننده از وضعیت دفاعی لهستان ترسیم کرده است؛ کشوری که به گفته او، دهههاست در تدوین یک راهبرد منسجم دفاعی و صنعتی ناکام مانده است.
او در عین حال تأکید میکند که اگر ورشو قصد دارد در برابر روسیه بازدارندگی واقعی ایجاد کند، باید هرچه سریعتر مسیر خود را اصلاح کند.
یک موفقیت دیرهنگام یا پروژه ای با تاخیر ۶۰ ساله؟
تحویل خودروی زرهی بورسوک به ارتش لهستان با استقبال زیادی روبهرو شده، اما کومورنیتسکی این خوشبینی را تعدیل میکند و یادآور میشود که ریشههای این پروژه به دهه ۱۹۶۰ بازمیگردد.
او میگوید: «چیزی برای هیجانزدگی وجود ندارد؛ از ایده تا اجرا نزدیک به ۶۰ سال طول کشیده است.»
به گفته او، طرح نوسازی کامل خودروهای رزمی پیادهنظام از اوایل دهه ۱۹۹۰ مطرح بود، اما تصمیمات سیاسی آن دوران ــ که بر پایه خوشبینی نسبت به «چهره دموکراتیک روسیه» اتخاذ شد ــ پروژه را متوقف کرد. این طرح در سال ۱۹۹۸ کنار گذاشته شد و تنها پس از تجاوز روسیه به اوکراین دوباره احیا شد.
با وجود این انتقادها، ژنرال بورسوک را از نظر فنی خودرویی مناسب میداند: «زره مناسب، توپ ۳۰ میلیمتری کارآمد و مشخصات قابل قبول دارد. حتی ارتش بریتانیا نیز به آن علاقه نشان داده است.»
او همچنین قابلیت شناوری این خودرو را ــ که از سوی برخی مورد انتقاد قرار گرفته ــ مزیتی مهم برای افزایش مانورپذیری، عملیات آبی–خاکی و دفاع ساحلی میداند.
استراتژی دفاعی ورشو؛ مشکل اصلی لهستان فقدان راهبرد است
لهستان قرار است از محل برنامه اروپایی SAFE حدود ۴۳.۷ میلیارد یورو وام دفاعی دریافت کند. وزیر دفاع این کشور این سرمایهگذاری را پیوندی میان «امنیت و اقتصاد» توصیف کرده است.
اما کومورنیتسکی هشدار میدهد که مشکل اصلی، نبود تجهیزات نیست، بلکه نبود تفکر راهبردی و برنامهریزی بلندمدت است.
او میگوید: «ما عملا حتی یک راهبرد روشن برای دفاع از کشور نداریم. تصور اینکه منطقه کالینینگراد دیگر تهدیدی نیست، اشتباهی خطرناک است.»
ژنرال از تخریب موانع طبیعی دفاعی، قطع گسترده جنگلها در مناطق مرزی و ساخت موانع بتنی بدون ارزیابی عملیاتی انتقاد میکند و آن را «خطایی راهبردی» میداند.
با این حال ژنرال کومورنیتسکی اشاره میکند که بزرگترین مشکل کمبود تجهیزات نیست، بلکه عدم تفکر استراتژیک و برنامهریزی مداوم است.
ما حتی استراتژیای برای اینکه چگونه از خودمان دفاع کنیم نداریم. امروز هیچ لشکر هشتم دفاع ساحلی وجود ندارد. تصور اینکه منطقه کالینینگراد دیگر تهدیدی نیست، اشتباهی خطرناک است.»
این ژنرال با تجربه از تخریب موانع طبیعی دفاعی، قطع گسترده جنگلها در مناطق مرزی و ساخت موانع بتنی بدون ارزیابی عملیاتی انتقاد میکند و آن را «خطایی راهبردی» میداند.
وابستگی خطرناک به خارج
این ژنرال بازنشسته نسبت به واردات تجهیزات دستدوم خارجی هشدار میدهد و میگوید وابستگی به قطعات و خدمات خارجی، در بلندمدت هزینههای سنگینی به لهستان تحمیل خواهد کرد.
به باور او، طبق ماده ۳ پیمان ناتو، لهستان باید به سمت کفایت دفاعی داخلی حرکت کند: «در زمان جنگ، فرصتی برای انتظار کشتیهای تسلیحاتی از آمریکا یا کره جنوبی وجود نخواهد داشت.»
آمادگی برای جنگ؟
جمعبندی کومورنیتسکی صریح و نگرانکننده است: لهستان برای یک جنگ تمامعیار آماده نیست و اغلب بهصورت واکنشی عمل میکند.
او هشدار میدهد که توان ارتش نه در روز اول، بلکه پس از ماهها جنگ سنجیده میشود و بدون صنعت دفاعی بومی و پایدار، این تداوم ممکن نخواهد بود.
از نگاه کومورنیتسکی، لهستان و اروپا باید از خرید صرف تسلیحات فراتر بروند و به خودکفایی واقعی دفاعی و صنعتی برسند؛ در غیر این صورت، امنیت خود را به تصمیمها و ظرفیتهای دیگران گره خواهند زد.
او در پایان تأکید میکند: «دولت و ارتش خدمتگزار جامعهاند. هدف نهایی امنیت، صلح، توسعه و بقای ملت است؛ و همهچیز باید در خدمت این هدف باشد.»
او در پایان میگوید: «ظرفیت یک ارتش نه در آغاز جنگ، بلکه بعد از یک ماه، بعد از نیم سال، بعد از یک سال اندازه گیری می شود. و اگر ما تاسیسات صنایع دفاعی غربی را امضا کرده و از آن حمایت کنیم، از آنجا که این سلاح ها را خریداری کردیم، مثلا پاتریوت، هیمارس یا آبرامز، بلافاصله از آنها استفاده خواهد شد. برای سرنگون کردن یک موشک مانور یا بالستیک روسیه، باید از سه موشک استفاده کنید که به پرتابگرهای پاتریوت مجهز خواهد شد و یک موشک سه یا چهار میلیون دلار هزینه دارد. ما حدود ۱۰۰۰ فروند از این موشک را در آمریکا سفارش دادیم. امسال آمریکا در مجموع بیش از ۶۰۰ واحد تولید خواهد کرد. و سال آینده آنها قصد دارند حدود هزار تولید کنند. یعنی کل لهستان به آنچه آمریکاییها در یک سال تولید خواهند کرد نیاز دارد. و در اینجا ما باید به اوکراین کمک کنیم، ما باید یک سپر اروپایی بسازیم.»