عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران روز شنبه از افزایش قابل توجه تجارت میان ایران و افغانسان خبر داد.
آقای عراقچی در گفت‌وگو با خبرآنلاین تاکید کرد که در حال حاضر میزان مبادلات تجاری دو کشور بیشتر از تجارت ایران با تمام کشورهای اروپایی است.
وی افزود که «ایران باید بر توسعه و گسترش روابط تجاری با طالبان تمرکز کند و استان‌های مرزی می‌توانند در این زمینه نقش محوری ایفا کنند.»
وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به نگرانی‌های مربوط به مسائل مرزی نیز اعلام کرد که این موارد در سطح مسئولان محلی قابل حل و فصل است.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که روابط تجاری طالبان با پاکستان قطع شده و آنان برای جبران این خلأ به همکاری با ایران روی آورده‌اند.
مقام‌های افغان می‌گویند افغانستان این روزها بیشتر از مسیرهای تجاری ایران و کشورهای آسیای مرکزی استفاده می‌کند تا وابستگی آن به پاکستان کمتر شود؛ آن هم در شرایطی که تنش‌ها میان کابل و اسلام‌آباد بالا گرفته و مرز مشترک آن‌ها در هفته‌های اخیر بسته بوده است.
مشوق‌های ایران برای کابل
اتکای دیرینه افغانستان به بنادر پاکستان همواره به اسلام‌آباد اهرمی برای فشار بر کابل از جمله بر سر پناه‌گرفتن جنگجویان پاکستانی در آن‌سوی مرز داده است.
اما افغانستان به‌طور فزاینده از مشوق‌هایی که ایران ارائه کرده استفاده می‌کند تا محموله‌های تجاری خود را به بندر چابهار که با حمایت هند توسعه یافته، منتقل کند؛ اقدامی که پاکستان را دور می‌زند و از دردسرهای همیشگی بسته‌شدن مرزها و وقفه‌های ترانزیتی خلاص شود.
عبدالسلام جواد آخوندزاده، سخنگوی وزارت تجارت به رویترز گفت: «در شش ماه گذشته، تجارت ما با ایران به ۱.۶ میلیارد دلار رسیده است؛ رقمی که از ۱.۱ میلیارد دلار مبادله‌شده با پاکستان نیز بیشتر است.»
او افزود: «امکانات بندر چابهار باعث کاهش تاخیرها شده و این اطمینان را به تاجران داده که وقتی مرزها بسته می‌شود، تجارتشان متوقف نخواهند شد.»
مقام‌های افغان می‌گویند مجموعه‌ای از مشوق‌ها، از کاهش تعرفه‌ها و تخفیف در انبارداری گرفته تا تسریع در عملیات بندری، موجب شده محموله‌های بیشتری به سمت جنوب هدایت شود.
به گفته آخوندزاده، سخنگوی وزارت تجارت طالبان، ایران تجهیزات به‌روز و اسکنرهای ایکس‌ری نصب کرده و برای کالاهای افغانستان ۳۰ درصد تخفیف در تعرفه‌های بندری، ۷۵ درصد کاهش هزینه‌های انبارداری و ۵۵ درصد تخفیف در هزینه‌های پهلوگیری ارائه می‌دهد.
مهلت سه‌ماهه
ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی طالبان نیز اعلام کرده است که تاجران سه ماه فرصت دارند قراردادهای خود را در پاکستان تسویه کرده و مسیرهای دیگری را برای تجارت انتخاب کنند.
او با متهم کردن اسلام‌آباد به استفاده از «مسائل تجاری و انسانی به‌عنوان اهرم فشار سیاسی»، افزود که افغانستان پس از پایان این مهلت در مناقشات میانجی‌گری نخواهد کرد و وزارتخانه‌ها موظف شده‌اند به دلیل «کیفیت پایین» واردات، از ترخیص داروهای پاکستانی خودداری کنند.
افغانستان میزان حمل‌ونقل از مسیرهای ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان را افزایش داده؛ مسیرهایی که به گفته مقام‌های کابل، حالا سریع‌تر از مسیر سنتی پاکستان در حال توسعه‌اند.
با وجود این تغییرات، مسیر پاکستان هنوز سریع‌ترین راه رسیدن محموله‌های افغانستان به آب‌های آزاد است و کامیون‌ها سه روزه به بندر کراچی می‌رسند. صادرات پاکستان به افغانستان نیز در سال ۲۰۲۴ حدود ۱.۵ میلیارد دلار بوده است.
پاکستان دلیل بستن گاه‌به‌گاه مرزها را جلوگیری از رفت‌وآمد شبه‌نظامیان می‌داند، اما کابل این موضوع را رد کرده و می‌گوید به هیچ گروهی پناه نداده است.