یک مقاله منتشر شده در مجله Communications Medicine حاکی از آن است که بین اختلالات میدان مغناطیسی زمین ناشی از طوفانهای خورشیدی و افزایش تعداد حملات قلبی، به ویژه در میان زنان، ارتباطی وجود دارد.
پژوهشگران، پس از تجزیه و تحلیل دادههای شبکه بهداشت عمومی سائو خوزه دوس کامپوس در ایالت سائو پائولوی برزیل به این نتیجه رسیدند. آنها برای این تحقیق، دادههای مربوطه در دوره زمانی سالهای ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۵میلادی را بررسی کردند که به عنوان یکی از دورههای فعالیت شدید خورشیدی شناخته میشود.
این تجزیه و تحلیل با تمرکز بر پذیرش بیماران در بیمارستانها به دلیل سکته قلبی انجام شده و دادههای آن شامل اطلاعاتی از ۸۷۱ مرد و ۴۶۹ زن بوده است. پژوهشگران در این تجزیه و تحلیل آماری، دادههای شاخص سیارهای (Kp-Index)، شاخصی از تغییرات در میدان ژئومغناطیسی زمین را نیز گنجاندند.
لوئیز فیلیپه کامپوس د رزنده، محقق موسسه ملی تحقیقات فضایی برزیل (INPE) و نویسنده اصلی مقاله میگوید: «ما روزهای مورد تجزیه و تحلیل را به سه گروه آرام، متوسط یا آشفته طبقهبندی کردیم و دادههای سلامت نیز بر اساس جنسیت و گروه سنی (تا ۳۰ سال؛ بین ۳۱ تا ۶۰ سال؛ بالای ۶۰ سال) تقسیمبندی شدند. شایان ذکر است که تعداد حملات قلبی در بین مردان، صرف نظر از شرایط ژئومغناطیسی، تقریبا دو برابر بیشتر است.»
او میافزاید: «وقتی به میزان نسبی فراوانی موارد نگاه کردیم، متوجه شدیم که برای زنان، این میزان در شرایط ژئومغناطیسی آشفته در مقایسه با شرایط آرام به طور قابل توجهی بیشتر است. در گروه سنی ۳۱ تا ۶۰ سال، این میزان تا سه برابر بیشتر است. بنابراین، نتایج ما نشان داد که زنان بیشتر مستعد ابتلا به پیامدهای اختلالات ژئومغناطیسی هستند.»
اختلالات ژئومغناطیسی، ناشی از تاثیر بادهای خورشیدی بر مگنتوسفر هستند. مگنتوسفر بیرونیترین ناحیه جو است که در آن باد خورشیدی با میدان مغناطیسی زمین برخورد میکند. اثرات این اختلالات بر ارتباطات ماهوارهای و سیستمهای موقعیتیابی جهانی (GPS) به خوبی شناخته شده است.
با این وجود، این پژوهشگر میگوید: «هدف ایجاد نگرانی در میان جمعیت، به ویژه در میان زنان نیست. محدودیتهایی وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند: این یک مطالعه شهودی است که در یک شهر واحد انجام شده و از حجم نمونهای استفاده میکند که هنوز برای پاسخ به بسیاری از سوالات پزشکی ایدهآل نیست. با این حال، ما معتقدیم که این یافتهها میتواند یک نتیجه تجربی برای فرضیهای باشد که نباید در تحقیقات علمی نادیده گرفته شود.»
به نظر میرسد این اولین یا حداقل یکی از معدود مطالعاتی است که نشان میدهد زنان بیشتر در معرض اختلالات ژئومغناطیسی هستند. این مقاله علل این پدیده را بررسی نکرده است و رزنده میگوید: «ما هیچ دلیل قابل توجهی برای این موضوع پیدا نکردیم. این سوالی برای مطالعات آینده است.»
پیشبینی و پیشگیری
خورشید چرخههایی از افزایش و کاهش فعالیت مغناطیسی را طی میکند که به طور متوسط ۱۱ سال طول میکشد. تخمین زده میشود که مرحله «حداکثر فعالیت خورشیدی» بین اواخر سال ۲۰۲۴ و اوایل سال ۲۰۲۵ روی داده باشد. این دوره، دورهای از چرخه با بالاترین فعالیت مغناطیسی است.
به گفته کارشناسان، سال ۲۰۲۵ میلادی نیز سالی با فعالیت بالای خورشیدی بوده است. با این حال، شایان ذکر است که تاثیر اختلالات بر همه جای زمین یکسان نیست و در میدان مغناطیسی زمین به صورت پراکنده روی میدهد.
رزنده میگوید: «دانشمندان در سراسر جهان در تلاش بودهاند تا وقوع اختلالات ژئومغناطیسی را پیشبینی کنند، اما دقت این کار هنوز خوب نیست. وقتی این نوع فناوریها پیشرفتهتر شود و اگر تاثیر اختلالات مغناطیسی بر قلب نیز تایید شود، آنگاه میتوانیم استراتژیهای پیشگیری را از دیدگاه سلامت عمومی، به ویژه برای افرادی که از قبل از مشکلات قلبی رنج میبرند، در نظر بگیریم.»