آیا افزایش استفاده از انرژی اتمی می‌تواند مانع از گرمایش فاجعه بار زمین شود؟
نظرها
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای روز دوم نوامبر و در جریان نشست تغییرات آب‌وهوایی گلاسگو بار دیگر بر نقش انرژی هسته‌ای بر کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای، تاکید کرد. موضوع استفاده از این انرژی که سال‌ها با مخالفت جریان‌ها و احزاب سبز در اروپای غربی و آمریکای شمالی روبه‌رو بود، هم‌اکنون به مبحثی مورد اختلاف در همین جریان تبدیل شده است.
موافقان جایگزینی انرژی هسته‌ای با سوخت‌های فسیلی چه می‌گویند؟
شکافت و همچنین همجوشی هسته‌ای، یک منبع عظیم تولید انرژی را در اختیار بشر قرار می‌دهد. در حالیکه مساله گرمایش زمین به یک بحران جدی و در حال وقوع، و نه حتی قریب‌الوقوع، تبدیل شده است، استفاده از انرژی اتمی به جای سوخت‌های فسیلی نظیر زغال سنگ و نفت برای تولید برق، با توجه به تکنولوژی پیشرفته، ارزان و عملا در دسترس آن، اولین آلترناتیو برای گذار از انرژی‌های آلاینده به شمار می‌رود.
هواداران استفاده از انرژی اتمی می‌گویند علاوه بر پاک بودن این منبع نیرو برای طبیعت نسبت به منابع فسیلی، مساله تششعات رادیواکتیو زباله‌های هسته‌ای و همچنین خطر بروز فجایعی نظیر انفجار چرنوبیل یا ویرانی نیروگاه اتمی فوکوشیما در جریان تسونامی ژاپن در سال ۲۰۱۱، کاملا استثنایی و قابل پیشگیری هستند.
نظریات این گروه در دهه‌های گذشته عمدتا به سیاستمداران و دولتمردان راست‌گرا یا میانه‌رو محدود می‌شد، اما در حال حاضر حتی بخشی از سبزهای اروپایی هم دست‌کم خواستار جایگزین کردن انرژی هسته‌ای به جای سوخت‌های فسیلی برای تولید برق، حداقل تا زمان بهبود کارآیی فنآوری‌های استحصال انرژی‌های تجدیدپذیر نظیر نیروگاه‌های خورشیدی یا بادی هستند.
محمد درویش، کارشناس محیط زیست روز چهارشنبه در مصاحبه با نیما قدکپور، خبرنگار یورونیوز درباره امکان جایگزینی انرژی‌های تجدیدپذیر با انرژی هسته‌ای برای پایان دادن به استفاده از سوخت‌های آلاینده گفت: «اگر بنا بر انتخاب باشد خصوصا در اروپا و یا در کشورهایی چون آلمان و فرانسه، که میزان روزهای آفتابی کم است بهتر خواهد بود که از انرژی هسته ای استفاده شود البته با رعایت تمهیدات. اما در کشورهایی مثل ایران، عربستان، امارات متحده عربی که تعداد روزهای آفتابی بیش از ۳۰۰ روز هستند ما به راحتی می توانیم از انرژی خورشیدی و انرژی بادی استفاده کنیم مخصوصا با ارتقا تکنولوژی پنل‌های خورشیدی. می دانید که پنل های خورشیدی در حال حاضر در بهترین حالت تنها تا ۳۰ درصد راندمان و توان تولید انرژی از طریق تابش خورشید را دارند. اگر این راندمان به ۵۰ درصد برسد واقعا یک انقلاب بزرگ در زمین تولید انرژی رخ خواهد داد. همچنین هزینه استحصال انرژی خورشیدی بسیار کم خواهد شد. به نظر چشم انداز بسیار امید بخشی در این زمینه در انتظار ماست.»
بحث استفاده بیشتر از انرژی اتمی یا تلفیق آن با انرژی‌های تجدیدپذیر در کشوری مثل فرانسه که ۷۰ درصد برق خود را در نیروگاه‌های اتمی تولید می‌کند، بسیار داغ و حتی یکی از برنامه‌های اصلی و محل جدال کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری است.
مخالفان استفاده از انرژی اتمی چه می‌گویند؟
مساله‌ایمنی رآکتورها، زباله‌های هسته‌ای و همچنین کارآیی واقعی استفاده بیشتر از انرژی اتمی برای جلوگیری از گرمایش زمین، عمده موارد استدلال‌های مخالفان بهره‌برداری از انرژی اتمی به منظور جلوگیری از وقوع فاجعه گرمایش زمین است.
در دهه‌های قبل و تا همین چند سال‌پیش هوادران جنبش‌ها و شهروندان مخالف ادامه استفاده از انرژی اتمی در فرانسه و آلمان، اتیکت (برچسبی) را با این عبارت روی خودروهای بنزینی/گازوئیلی خود می‌چسباندند: «انرژی هسته‌ای؟ نه، ممنون!» در حال حاضر استفاده از خودروهای بنزینی، گازوئیلی، دست‌کم در میان سبزها، خود نشانه‌ای از بی‌اعتنایی به مساله گرمایش زمین به شمار می‌رود.
سازمان صلح سبز، یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال رادیکال‌ترین سازمان‌های طرفدار محیط زیست می‌گوید جایگزینی انرژی هسته‌ای با سوخت‌های فسیلی، با توجه به ضایعات رادیواکتیو و خطرات بروز فجایعی نظیر چرنوبیل اوکراین یا نیروگاه فوکوشیما، مانند جایگزینی طاعون با وبا است.
یکی دیگر از انتقادهای همین سازمان و بسیاری دیگری از سازمان‌های طرفدار محیط زیست از سیاست ادامه و گسترش کاربرد انرژی هسته‌ای، هزینه هنگفت و سرسام‌آور نوسازی رآکتورها و نیروگاه‌های فرسوده یا ساخت نیروگاه‌های جدید است. این گروه معتقدند این هزینه می‌تواند صرف توسعه پژوهش‌ها و افزایش کارآیی انرژی‌های تجدید پذیر و به‌ویژه پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی شود.
از سوی دیگر مخالفان گسترش استفاده از انرژی اتمی برای جایگزینی آن با سوخت‌های فسیلی می‌گویند در حال حاضر تنها ۱۰ درصد برق جهان با انرژی هسته‌ای تولید می‌شود و گسترش این فنآوری در کوتاه و میان‌مدت به‌هیچ وجه نمی‌تواند جوابی برای بحران زیست محیطی و خطر گرمایش زمین باشد.
حامیان رادیکال محیط زیست، دگرگونی در شیوه زیست جامعه، از جمله پایان دادن فوری استفاده از خودروهای سوختی، جایگزینی دوچرخه و حمل و نقل عمومی به جای استفاده از خودرو، عایق‌بندی رایگان خانه‌ها و محل‌های کار برای به حداقل رساندن هدر رفتن انرژی و پایان دادن به کشاورزی و دامداری صنعتی و تغییر شکل خورد و خوراک را تنها راه‌های مقابله با گرمایش زمین می‌دانند.