«رد پای احساس وحشتناک ناامیدی و استیصال را می‌توان به‌طور مشخص در رویکردها و خلاءهای سیاسی یونان و اتحادیه اروپا یافت: انسان‌های در آستانه مرگ را در کمپ‌های پرجمعیت و بدون امکانات تلنبار کرده اند.»
کمیته بین‌المللی نجات با انتشار گزارشی اعلام کرد سیاست‌های مهاجرتی اتحادیه اروپا باعث بدتر شدن وضعیت سلامت روانی هزاران پناهجوی گرفتار درجزایر یونان شده است.
آگهیاین گزارش که روز پنجشنبه ۱۷ دسامبر منتشر شد، براساس داده‌های اردوگاه‌های پناهجویان در سه جزیره لسبوس، ساموس و چیوس(هیوس) تنظیم شده است. پژوهش کمیته بین‌المللی نجات نشان می‌دهد که شمار قابل توجهی از پناهجویان به خودکشی فکر می‌کنند و از سال ۲۰۱۸، درگیر افسردگی هستند: دست‌کم یک‌سوم پناهجویان پیش از رسیدن به یونان یا در طول دوران اقامت خود در این کشور تصمیم به خودکشی گرفته‌اند و یک پنچم از پناهجویان این تصمیم را عملی کرده اند.
کمیته بین‌المللی نجات که یک سازمان بشردوستانه فراملی و غیردولتی است می‌گوید علت بروز این بحران سلامت روانی روشن و غیرقابل انکار است: «پنج سال پس از تاسیس کمپ‌های پناهجویان در این جزایر، نزدیک به ۱۵هزار نفر در شرایط غیرانسانی و معمولا خطرناکی گرفتار شده‌اند. آن‌ها به آب کافی، سرویس بهداشتی، سرپناه یا امکانات اولیه نظیر خدمات درمانی، آموزش و کمک‌های حقوقی دسترسی ندارند.»
به توییتر یورونیوز فارسی بپیوندید
بخش دیگری از همین گزارش، شیوع ویروس کرونا را عامل دیگر تشدید مشکلات روانی پناهجویان گرفتار در یونان می‌داند: «از زمان موج اول شیوع ویروس کرونا و در پی اعمال تعطیلی و قرنطینه گسترده در ماه مارس، کمیته بین‌المللی نجات شاهد افزایش ۷۱ درصدی شمار افراد مبتلا به نشانه‌های بیماری‌های روانی بوده است. در همین چارچوب موارد خودآزاری ۶۶ درصد افزایش یافته است. تعطیلی گسترده و قرنطینه باعث شد تا پناهجویان امکان ترک اردوگاه‌ها را نداشته باشند و به مکان‌های کوچک‌تر از حد معمول رانده شوند. مهاجران گرفتار در یونان در این دوران مجبور شدند تا آب و توالت‌های ناکافی را با شمار بیشتری از افراد قسمت کنند. همین مساله باعث شد تا امکان شست‌وشوی مرتب دست‌ها را نداشته باشند و نگرانی‌های آن‌ها از ابتلا به بیماری کووید دوچندان شود.»
دیمیتریا کالوگروپولوس، مدیر دفتر یونان کمیته بین‌المللی نجات می‌گوید: «پناهجویان امسال با بروز آتش‌سوزی‌های ویرانگر در لسبوس و ساموس، شیوع کووید و محدودیت‌های کرونایی و انتقال به کمپ‌های موقتی که هنوز هم شرایط اولیه زندگی شرافتمندانه را ندارند، وضعیت روانی بسیار شکننده‌ای پیدا کردند.»
آقای کالوگروپولوس با اشاره به مشاهدات عینی از وضعیت کمپ‌ها گفت: «روانپزشکان به من گفتند که مردم مجبور بودند در اردوگاه‌های کثیف و خطرناک بمانند. برای دریافت غذا و رفتن به توالت صف بکشند. آن‌ها فضای ناچیزی برای شست‌وشو و حفظ فاصله اجتماعی داشتند.»
در حالیکه اتحادیه اروپا همزمان با بستن مرزهای داخلی برای مبارزه با شیوع ویروس کرونا، تلاش می‌کند اعضای ثروتمدتر را به ارائه کمک‌های مالی و لجستیکی بیشتر به یونان تشویق کند، سیاست‌های مهاجرتی سخت‌گیرانه در ۲۷ کشور عضو و ناتوانی نهادهای اروپایی از دستیابی به یک رویه واحد، ده‌ها هزار پناهجو را در جنوب و شرق اروپا زمین‌گیر کرده است.
مدیر دفتر یونان کمیته بین‌المللی نجات می‌گوید: «سازمان‌های مردم‌نهاد (ان‌جی‌او)ها خلاء حمایت‌های اتحادیه اروپا و دولت یونان را پر کردند. این در حالی است که از ماه نوامبر سال ۲۰۲۰ روانپزشکان دیگر امکان حضور در اردوگاه‌های پناهجویان را ندارند و فشار بر روانپزشکان سازمان‌های مردم‌نهاد بسیار زیاد شده است. با این حال کمک‌های اینچنینی باید تضمین شود تا پناهجویان احساس نکنند به حال خود رها شده اند.»
ایموگن سودبری، مدیر دفتر سیاست‌گذاری و نمایندگی اروپای کمیته بین‌المللی نجات می‌گوید: «داده‌های جدید بدتر شدن شرایط روانی ۱۵ هزار پناهجو گرفتار در مراکز پذیرش جزایر یونان را روشن می‌کند. رد پای احساس وحشتناک ناامیدی و استیصال را می‌توان به‌طور مشخص در رویکردها و خلاءهای سیاسی یونان و اتحادیه اروپا یافت: انسان‌های در آستانه مرگ را در کمپ‌های پرجمعیت و بدون امکانات تلنبار کرده اند. این چهره انسانی ۵ سال سیاست‌گذاری اسکان پناهجویان [در جزایر یونان] است.»
خانم سودبری با اشاره به حق جابه‌جایی و درخواست پناهندگی می‌گوید: «پس از سال‌ها چانه‌زنی و مذاکره، هیچکس در اینکه این وضعیت باید تغییر کند، شکی ندارد. ما به یک سازوکار منصافه و تعریف شده نیاز داریم که در آن اعضای اتحادیه اروپا مسئولیت پذیرش پناهجویان جدید را با یکدیگر تقسیم کنند؛ سازوکاری که حق هر فرد به دسترسی درخواست پناهندگی و شرایط انسانی و شرافتمندانه زندگی در جریان روند پناهجویی را تضمین کند.»
کشورهای عضو اتحادیه اروپا از سال ۲۰۱۳ و همزمان با گسترش ناآرامی‌ها در خاورمیانه، شمال آفریقا و افغانستان با موج بزرگی از پناهجویان روبه‌رو شدند. به جز آلمان، بیشتر کشورهای اروپایی رویکردی سخت‌گیرانه در قبال پذیرش نسل جدید پناهجویان در پی گرفتند. ایتالیا، یونان و کشورهای شرق اروپا در جایگاه دروازه‌های ورودی اروپا، سیاست‌های بروکسل در کمک به پذیرش پناهجویان را ناکافی دانسته و نمی‌پذیرند. در سال‌های اخیر نیروهای راست‌گرا و راست‌گرای افراطی در این کشورها با تکیه بر چالش مهاجرت بر قدرت خود افزوده اند.