بیانیه دارتینگتن خواستار کاهشهای بیسابقه در انتشار گازهای گلخانهای برای جلوگیری از افزایش دمای جهانی فراتر از ۱.۵ درجه سانتیگراد است.
صدها دانشمند یک بیانیه فوری را امضا کردهاند که از رهبران جهان و سیاستگذاران میخواهد «همین حالا و سریع عمل کنند» تا با تغییرات اقلیمی مقابله شود.
بیانیه دارتینگتن هشدار میدهد اگر انتشار گازهای گلخانهای تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سطح ۲۰۱۰ به نصف کاهش نیابد و سپس تا ۲۰۵۰ به صفر خالص برسد، بشریت به «منطقه خطر» رانده خواهد شد.
این بیانیه که با هماهنگی دانشگاه اکستر و WWF بریتانیا تدوین شده، در پی انتشار گزارش «نقاط واژگونی جهانی ۲۰۲۵» منتشر شده است؛ گزارشی که اخیرا هشدار داد زمین به نخستین نقطه واژگونی فاجعهآمیز اقلیمی خود به دلیل «پسرفت بیسابقه» صخرههای مرجانی رسیده است.
تاکنون ۵۸۳ دانشمند و ۵۷۹ حامی دیگر که همگی دارای مدرک دکترا یا بالاتر هستند از آن حمایت کردهاند.
«آینده سیاره در بزنگاه قرار دارد»
بیانیه میگوید: «اگر صبر کنیم، دیر خواهد شد. سیاست و جامعه مدنی باید دست به دست هم بدهند تا از وقوع نقاط واژگونی آسیبزا بیشتر جلوگیری کنند و فرصتهای نقاط واژگونی مثبت را غنیمت بشمرند.»
بیانیه میگوید: «آینده سیاره در بزنگاه قرار دارد. جهت این واژگونی به اقدامات ما اکنون و در سالهای پیشرو بستگی دارد.»
این بیانیه خواستار کاهش «بیسابقه» در سطح جهانیِ انتشار گازهای گلخانهای است؛ اقدامی که بدون گذار سریع از سوختهای فسیلی ناممکن خواهد بود.
به گفته سازمان ملل، سوختهای فسیلی به مراتب بزرگترین عامل تغییرات اقلیمی جهانیاند و حدود ۶۸ درصد از انتشار گازهای گلخانهای جهان و نزدیک به ۹۰ درصد از کل انتشار دیاکسید کربن را به خود اختصاص میدهند.
امید به آیندهای بدون سوخت فسیلی در COP30 ماه گذشته به تعویق افتاد، زمانی که توافق نهایی بحث درباره نقشه راه خروج از سوختهای فسیلی را حذف کرد. با این حال به نظر میرسد کشورهای بلندپروازتر پیگیری نقشه راه پایان دادن به سوختهای فسیلی خارج از روند نشستهای COP را پیش میبرند.
چاهکهای کربن
این بیانیه همچنین خواستار توسعه سریعِ حذف پایدار کربن از جو با حفاظت و احیای چاهکهای طبیعی کربن مانند جنگلهاست.
اگر منابع کربنی دچار تخریب یا جنگلزدایی شوند، میتوانند کربن ذخیرهشده را دوباره به جو رها کنند. این اتفاق پیشتر در بخشهایی از جنگل بارانی آمازون که زمانی از آن با عنوان ریههای زمین یاد میشد رخ داده و در بسیاری از جنگلهای آفریقا و جنوب شرق آسیا نیز دیده شده است.
خاک یکی دیگر از چاهکهای کربن است که در یک مترِ بالایی خود بیش از ۲۸۰۰ گیگاتن کربن ذخیره کرده است. اما با نرخهای فعلی تخریب، خطر آن وجود دارد که مخازن عظیم کربنِ خاک به جو رها شوند؛ سالانه حدود ۴.۸۱ میلیارد تن CO₂، تقریبا معادل انتشار سالانه ایالات متحده.
نقاط واژگونی مثبت
این بیانیه از رهبران جهان میخواهد بر فعالسازی «نقاط واژگونی مثبت» تمرکز کنند؛ نقاطی که میتواند گذار به فناوریها و رفتارهای کمکربن را شتاب دهد و مانع عبور از سقف دمایی ۱.۵ درجه سانتیگرادِ توافق پاریس شود.
بیانیه اضافه میکند: «نمونهاش را میتوان در سقوط قیمت و گسترش سریع برق خورشیدی و ذخیرهسازی باتری دید.»
متن کامل بیانیه دارتینگتن را میتوانید اینجا.