«به رودخانه انداختن افغان‌ها به دست مرزبانان ایرانی»؛ شواهد چه می‌گویند؟
نظرها
طرح «اتهام شکنجه و به رودخانه انداختن مهاجران افغان» به دست مرزبانان ایرانی با هدف غرق کردن آنها، همچنان موضوع تکذیب و تایید مقامات ایران و افغانستان است.
با این حال در لابه‌لای موضع‌گیری‌ها، ویدیوی منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی از اجساد پس از حادثه و مصاحبه‌های شاهدان می توان اطلاعاتی را ردیابی کرد، اطلاعاتی که اگرچه در نگاه اول ظاهرا به نفع مواضع دولت افغانستان است اما پاسخ صریحی به تکذیب یا تایید ادعای «به رودخانه افکندن شهروندان افغانستان» نمی‌دهد.
در تازه‌ترین موضع‌گیری مقامات افغانستان، امرالله صالح، معاون اول رئیس جمهوری افغانستان با انتشار توئیتی شکوه آمیز با اشاره به شعر «بنی آدم اعضای یکدیگرند» نوشته است: «سعدی در گور می تپد... و وقتی مبحث مرز، قدرت، نژاد و منافع در میان می آید مصداقش را کمرنگ و بی ربط می کند. درد ما مشترک نیست.»
محمد حنیف اتمر، سرپرست وزارت خارجه افغانستان نیز با انتشار توئیتی به همراه عکس‌های از جنازه‌های چند نفر از غرق شدگان و همچنین شاهدان این ماجرا، نوشته است: « ظلم و وحشتی که باعث شکنجه و شهادت مردم مظلوم ما در مرز افغانستان و ایران گردیده، خاطر ملت ما را به شدت اندوهگین ساخته است. این غم، غم مشترک ماست. به هموطنان خویش اطمینان می دهیم که تا رسیدن به حق و عدالت این جنایت نابخشودنی را با تمام امکانات دیپلماسی کشور پیگیری خواهیم کرد.»
واکنش دو تن از مقامات بلند پایه افغانستان نشان می دهد که از نظر آنها به رودخانه انداختن مهاجران افغان به دست مرزبانان ایرانی، واقعیتی است که رخ داده است و قابل انکار نیست.
با این حال به گزارش ایرنا، مرزبانی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران «ادعاهای مبنی بر بازداشت و شکنجه مهاجران غیر قانونی افغان در مرز ایران و افغانستان از سوی مرزبانان ایرانی را به شدت تکذیب کرد.»
مرزبانی ناجا گفته است که که کلیپ به رودخانه انداختن مهاجران افغان «از سوی کانال و شبکه‌های معاند و ضد انقلاب» منتشر شده و تاکید کرده است که «چنین موضوعی در مرزهای مشترک ایران و افغانستان رخ نداده و صحت ندارد.»
ویدیویی که بر روی شبکه‌های اجتماعی از این حادثه منتشر شده است نشان می دهد که چند مهاجر افغان در کنار چند جنازه حضور دارند و فردی دوربین را به سمت تپه ها می گیرد و مدعی می شود که «برجک‌های دیده بانی» ایران را در ویدیو ثبت کرده است.
بررسی صحت و سقم خبر به رودخانه انداختن مهاجران افغان در بخش‌هایی به نشان دادن صحت و سقم ویدیوی منتشر شده بستگی دارد و تکذیب ایران بدون آنکه صحت این ویدیو را رد کند نمی تواند چندان مورد استناد قرار گیرد.
از سوی دیگر تاکنون هیچ یکی از مقامات ایرانی نتوانسته‌اند ثابت کنند که این ویدیو جعلی است و یا در مرز با ایران گرفته نشده است و یا قبلا در شبکه‌های اینترنتی منتشر شده و بنابراین ویدیوی جدیدی نیست.
ورود مقامات بلند پایه افغانستان به این موضوع و پافشاری آنها درباره رخ دادن این حادثه نشان می دهد احتمالا مقامات افغانستان از صحت وقوع کلیت این موضوع اطمینان دارند.
از سوی دیگر سابقه مقامات ایران در تکذیب حوادث و رخدادهای سالهای اخیر از جمله شلیک موشک به هواپیمای مسافربری اوکراینی و تکذیب صد در صد عدم شلیک موشک به هواپیما و سپس پذیرش مسئولیت از سوی سپاه پاسداران، مقامات ایرانی را بیش از گذشته در مظان اتهام قرار داده و موضع آنها را تضعیف کرده است.
با این حال بررسی اسناد بیشتر در این زمینه وابسته به تشکیل هیات ویژه‌ای از سوی کابل و تهران است، خواسته‌ای که سرپرست وزارت خارجه افغانستان در جلسه روز چهارشنبه مجلس نمایندگان افغانستان به آن اشاره کرده است.
محمد حنیف اتمر، سرپرست وزارت خارجه به نمایندگان مجلس قول داده است که از تمام راههای دیپماتیک موضوع را مورد بررسی قرار دهد. اتمر گفته است که پس از «بحث‌های تند با مقام‌های ایرانی» آنها پذیرفته اند برای بررسی این موضوع هیات مشترک کابل و تهران تشکیل شود.
در واکنش به این ماجرا، وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا گفته است که «رفتار بی‌رحمانه ایران با مهاجران افغان وحشتناک است.» آلیس ویلز، معاون وزارت خارجه آمریکا می گوید که دولت آمریکا از تحقیقات کامل در این زمینه پشتیبانی می کند تا مقصران پاسخگو شوند.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا نیز در واکنشی گفته است که از دیدن گزارشاتی مبنی بر سوء استفاده، شکنجه و غرق کردن مهاجران افغان توسط مرزبانان ایرانی «شوکه» شده است.
در پی اظهار نظر مقامات آمریکایی، وزارت خارجه ایران روز چهارشنبه در اظهار نظری گفت که «ادعاهای رژیم آمریکا علیه ایران درباره افغانستان طنز تلخ است.» عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین گفته است که ادعای غرق کردن افغان‌ها در مرز را «قویا تکذیب» می کنیم.
نمایندگی اتحادیه اروپا در افغانستان نیز با انتشار توئیتی با اشاره به این حادثه گفته است که این اتحادیه از تحقیقات در این زمینه حمایت می کند و خواستار شفافیت کامل در این زمینه است.
مقامات افغانستان می گویند که هفته گذشته بیش از ۵۰ کارگر افغان در مرز با ایران و هنگامی که می خواسته‌اند وارد ایران شوند از سوی مرزبانان ایرانی شکنجه و به رودخانه انداخته شده اند که تاکنون جسد ۱۶ تن از آنها پیدا شده است، ۱۶ تن نجات پیدا کرده‌اند و بیش از ۲۰ تن ناپدید هستند.