ایران با یکی از شدیدترین و طولانی‌ترین دوره‌های خشکسالی دهه‌های اخیر خود دست و پنجه نرم می‌کند. کاهش شدید بارندگی در سال آبی جاری، افت بی‌سابقه ذخایر سدها و اتکای فزاینده به منابع آب زیرزمینی، کشور و به‌ویژه کلان‌شهر تهران را در آستانه بحرانی جدی قرار داده است.
مقامات ارشد کشور، از جمله رئیس‌جمهوری، هشدارهای جدی در این زمینه صادر کرده و خواستار مدیریت مصرف و همراهی مردم برای عبور از این دوره شدید بحرانی شده‌اند.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری ایران در همین خصوص به تازگی در سخنانی ضمن هشدار نسبت به بحران بی‌سابقه خشکسالی و احتمال جیره‌بندی آب در پایتخت ایران اعلام کرده است که در صورت ادامه شرایط کنونی و نبود بارندگی باید تهران را تخلیه کرد.
وی که در نشستی با عنوان «توسعه عدالت آموزشی» در سنندج سخن می‌گفت، تصریح کرد: «هم‌اکنون ایران با بحران‌های طبیعی همچون کمبود بارش و منابع آبی روبه‌رو است و این بحران‌ها می‌تواند پیامدهای جدی برای تأمین منابع آب و گاز داشته باشد.»
رئیس جمهوری ایران با تاکید براینکه کشور نیاز به مدیریت بهتر در این حوزه‌ها دارد، افزود: «اگر باران نبارد، احتمالاً از آذرماه باید در تهران آب جیره‌بندی شود؛ اگر باز هم نبارد، دیگر آب نداریم و باید تهران را خالی کنیم.»
این سخنان در حالی ایراد می‌شود که تهران در یکی از خشک‌ترین دوره‌های پنجاه سال اخیر قرار دارد و وضعیت منابع آبی کشور در حالت بحرانی و کم‌سابقه‌ای است.
پایتخت ایران ششمین دوره خشکسالی متوالی را پشت سر می‌گذارد و از همین رو با کاهش ذخایر سد‌های استان به زیر ۵ درصد، وضعیت آبی تهران قرمز و بسیار نگران‌‌کننده گزارش شده است.
به گفته مدیر کل سازمان آبفای استان تهران «در سال آبی گذشته و جاری، تنها ۱۵۹ میلی‌متر بارندگی در تهران ثبت شده که در یک قرن اخیر بی‌سابقه بوده است، همچنین در مهر و آبان امسال حتی یک میلی‌متر باران نیز در تهران نباریده، در حالی که میانگین بلندمدت بارش در این دوره حدود ۳۰ میلی‌متر بوده است.»
محسن اردکانی در این خصوص گفته است: «بر اساس دستور استاندار محترم، دستگاه‌های اجرایی موظف شده‌اند مصرف آب خود را ۲۵ درصد کاهش دهند. تاکنون ۸۵ درصد دستگاه‌ها این مصوبه را رعایت کرده‌اند و با بقیه نیز در صورت عدم همکاری، برخورد و قطع انشعاب صورت خواهد گرفت.»
وی می‌افزاید: «تمام استثناهایی که ممکن است در یک اقلیم برای تأمین آب رخ دهد، امسال در تهران اتفاق افتاده است. با این حال، تلاش کرده‌ایم با بهره‌گیری از منابع زیرزمینی و چاه‌های اقماری، پایداری شبکه را حفظ کنیم.»
مدیر کل سازمان آبفای استان تهران سپس مقابله با خشکسالی در شرایط کنونی را غیرممکن خوانده و گفته است که باید با این شرایط سازگار شد. وی از «کاهش مصرف، استفاده از تجهیزات کاهنده و مدیریت منابع زیرزمینی» به عنوان تنها راه عبور از این شرایط یاد کرده است.
بحران خشکسالی ناشی از کمبود بارش سبب شده است تا بسیاری از استان‌ها در فلات مرکزی و مناطق همجوار زاگرس، خشک‌ترین دوره ۴۰ سال گذشته خود را سپری کنند.
شرایط بحرانی در حوضه‌های آبریز نیز گزارش شده است؛ به نحوی که هر ۹ حوضه آبریز اصلی ایران با افت شدید بارش روبرو بوده‌اند. در حوضه دریای خزر که شامل رودخانه‌های سفیدرود، گرگان‌رود و مرداب انزلی است، میانگین بارش بین ۴۷ تا ۵۰ درصد کمتر از دوره بلندمدت ثبت شده است.
در حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان، جایی که رودخانه‌های جراحی، زهره، مند، کاریان و خنج جریان دارند، میزان بارش نسبت به دوره‌های پیشین ۴۸ تا ۶۰ درصد کاهش یافته و استان‌های بوشهر، فارس و هرمزگان امسال کم‌بارش‌ترین نقاط کشور بوده‌اند.
خشک شدن تالاب‌ها از دیگر تبعات بحران خشکسالی در ایران است؛ در تابستان گذشته، ۹ دریاچه و تالاب بزرگ ایران از جمله ارومیه، بختگان، پریشان، جازموریان، گاوخونی و هامون به طور کامل یا به صورت جزئی خشک شده‌اند.