لهستان همانند بسیاری از کشورها در شرق اروپا در برابر تهدید‌ی که از ناحیه روسیه احساس می‌کنند با تمرکز بر تقویت آمادگی دفاعی خود، رو راه‌اندازی یک برنامه آموزش نظامی تازه را در دستور کار قرار داده است.
این در حالیست که همزمان با رونمایی از این برنامه آموزشی، نظرسنجی‌های انجام شده ، نگرش‌های متفاوتی را در میان لهستانی‌ها در قبال مشارکت در امور دفاعی نشان می‌دهند.
این طرح که «سنجش آمادگی» (wGotowości) نام دارد روز پنج‌شنبه در یک نشست خبری با حضور ژنرال ویسواف کوکوا، رئیس ستاد کل ارتش لهستان، وادسواف کوسینیاک-کامیچ، معاون نخست‌وزیر و وزیر دفاع و چزاری تومتسیک، معاون وزیر دفاع این کشور رونمایی شد.
رئیس ستاد کل ارتش لهستان در این کنفرانس مطبوعاتی تصریح کرد که طرح یاد شده بر پنج محور اصلی در دو مسیر موازی متمرکز است. او افزود: «هدف نخست، تقویت تاب‌آوری فردی شهروندان و هدف دوم، افزایش آمادگی، توان و مهارت نیروهای ذخیره است.»
ژنرال ویسواف کوکوا تأکید کرد که آموزش‌های مقاومتی در چارچوب این برنامه معادل خدمت سربازی نیست و شهروندان را ملزم به ادای سوگند یا ثبت‌نام در فهرست نیروهای ذخیره نمی‌کند.
وی خاطرنشان کرد: «هدف اساسی از این برنامه ایجاد قدرت بازدارندگی و فراهم کردن شرایطی است که سبب شود هیچ فرد عاقلی تصمیم به حمله به لهستان نگیرد، چون می‌داند با چه ظرفیتی روبه‌رو خواهد شد.»
آموزش‌ها شامل مهارت‌هایی چون کمک‌های اولیه، بقا در شرایط بحرانی، امنیت سایبری و اصول حفظ امنیت فردی است. جلسات آموزشی یک‌روزه بوده و در روزهای تعطیل آخر هفته، در نزدیک‌ترین واحد به محل سکونت داوطلبان برگزار می‌شود.
افراد می‌توانند واحد نظامی محل آموزش خود را انتخاب کنند. از سوی دیگر، وزارت دفاع قصد دارد شرکت‌ها را نیز تشویق کند که کارمندانشان را برای آموزش‌های مشترک به مراکز تعیین شده بفرستند.
به گفته وزیر دفاع لهستان، این برنامه «آمادگی دفاعی» منحصر به فرد و در میان کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو بی‌نظیر است. وی در این خصوص می‌گوید: «هیچ کشور دیگری وجود ندارد که تمام نیروها و منابع خود را به این گستردگی به کار گیرد و به این راحتی با شهروندان ارتباط برقرار کند.»
این طرح بخشی از برنامه جامع‌تر دولت برای تقویت دفاع ملی است. دونالد توسک، نخست‌وزیر لهستان ماه مارس گذشته از برنامه‌ای مشابه خبر داده و گفته بود لهستان تا سال ۲۰۲۷ به ظرفیت آموزش سالانه ۱۰۰ هزار داوطلب نظامی دست خواهد یافت.
شکاف دیدگاه‌ها در میان شهروندان نسبت به مشارکت در دفاع از کشور
از زمان تهاجم همه جانبه روسیه به اوکراین در بیش از سه سال پیش، لهستان در کانون چندین رخداد امنیتی از جمله نقض حریم هوایی این کشور توسط پهپادهای روسی در سپتامبر ۲۰۲۵ قرار گرفت که واکنش ناتو را برانگیخت و بحث‌هایی را در مورد آمادگی دفاعی این کشور به میان کشید.
افکارسنجی‌ها نشان می‌دهند لهستانی‌ها درباره آمادگی برای مقابله با تهدید نظامی دو دسته‌اند. بر اساس نظرسنجی مؤسسه IBRiS که ماه اوت گذشته برای رادیو ZET انجام شد، حدود ۴۴/۸ درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند در صورت وقوع جنگ، داوطلب دفاع از کشور خواهند شد؛ در مقابل، ۴۹/۱ درصد پاسخ منفی داده و ۶/۱ درصد نیز مردد بوده‌اند.
از هر سه زن لهستانی، یک نفر گفته است که آماده دفاع از کشور است، در حالی‌که بیش از نیمی از مردان (۵۴ درصد) چنین نظری داشتند. جوانان کمترین اشتیاق را برای دفاع از کشور نشان داده‌اند به نحوی که در گروه سنی ۱۸ تا ۲۹ سال، ۶۹ درصد افراد مورد سوال قرار گرفته، نسبت به دفاع از کشور بی تفاوت بوده‌اند.
اعتماد اندک شهروندان به ارتش
پروفسور آدام تارنوفسکی، روانشناس دانشگاه نیکولاس کوپرنیک در تورون، این نتایج را از زاویه‌ای مثبت می‌نگرد. او در گفت‌وگو با یورونیوز گفت: «اگرچه این درصد پایین به‌نظر می‌رسد، اما با همین یک‌چهارم از جمعیت کشور، می‌توان ارتشی قابل قبول تشکیل داد.»
او در عین حال کمبود اعتماد عمومی به ارتش را یکی از چالش‌های اصلی می‌داند: «تنها نیمی از مردم ــ کم‌وبیش ــ می‌گویند که ارتش ما قادر به دفاع از کشور است. پس طبیعی است کسانی که چنین اعتمادی ندارند، تمایلی به پیوستن به نیرویی که آن را ناکارآمد می‌دانند نشان ندهند.»
او توضیح می‌دهد: «اگر من به ارتش بروم، دوست دارم مطمئن باشم که به خوبی آموزش دیده و فرماندهی شایسته‌ای بالای سر من خواهم بود.»
او با استناد به پژوهش مرکز نظرسنجی Pollster در اوت ۲۰۲۵ یادآور شد: تنها ۴۱ درصد از لهستانی‌ها باور دارند ارتش توان دفاع از کشورشان را دارد، در حالی که ۴۸ درصد نسبت به این توانایی تردید دارند.
در پاسخ به این پرسش که آیا این بی‌میلی به خدمت نظامی نشانه‌ای از روحیات عصر کنونی است، تارنوفسکی به فضای صلح‌طلبانه پیش از جنگ جهانی دوم اشاره کرد و گفت: «شاید شرایط زمانه متفاوت باشد، اما انسان‌ها همان‌اند و در نهایت واکنشی مشابه نشان می‌دهند؛ همان‌طور که همیشه، کسانی که می‌توانند، یاری خواهند کرد و بقیه نیز به زندگی و کار خود ادامه می‌دهند، که آن هم به‌نوعی اهمیت دارد.»