نگاهی گذرا به انتخابات سراسری ترکیه

آگهی

انتخابات سراسری در ترکیه روز یکشنبه برگزار می شود. انتخاباتی سرنوشت ساز که نه تنها می تواند مبادلات قدرت را در پارلمان و در نتیجه در دولت این کشور تحت تاثیر قرار دهد بلکه ممکن است ساختار سیاسی ترکیه را نیز به کلی دگرگون کند.

حزب عدالت و توسعه که سیزده سال است قوای مقننه و مجریه را در اختیار دارد، برای نخستین بار بدون رهبر خود، رجب طیب اردوغان به عنوان نامزد، وارد کارزار انتخاباتی شده است، کارزاری که به باور کارشناسان بازیگران اصلی آن نه هواداران حزب حاکم بلکه کردهای ترکیه و میزان رای آنها به نامزدهای کُرد خواهند بود.

نظام انتخاباتی در ترکیه

نخست وزیر در نظام پارلمانی ترکیه مهمترین سمت اجرایی کشور است. رئیس جمهوری مقامی نمادین دارد. نخست وزیر که برای چهار سال انتخاب می شود، رهبر حزبی است که اکثر ۵۵۰ کرسی پارلمان را بدست آورده است.

در انتخابات سراسری روز یکشنبه، ۲۰ حزب سیاسی و بیش از ۱۵۰ نامزد مستقل برای کسب کرسی های پارلمان تلاش خواهند کرد. وانگهی، تعداد کمی از آنها به هدف خود خواهند رسید زیرا برای حضور در پارلمان باید دست کم ۱۰ درصد آراء را بدست آورد و در غیر این صورت آرای نامزدانِ ناکام بین احزاب پیروز یعنی آنهایی که بیش از ۱۰ درصد رای داشته اند، تقسیم می شود. این نظام سیاسی بعد از کودتای نظامی سال ۱۹۸۰ میلادی بنا نهاده شد.

بخت های اصلی پیروزی

بر اساس تازه ترین نظرسنجی ها، تنها سه حزب بزرگ قادر خواهند بود کرسی های خود را در پارلمان حفظ کنند: حزب عدالت و توسعه به رهبری احمد داووداغلو نخست وزیر کنونی، حزب جمهوریخواه خلق که مهمترین حزب مخالف دولت و از جریان چپ میانه است و رهبری آن را کمال قلیچ دار اغلو به عهده دارد و حزب راست افراطی «حرکت ملی».
احتمال می رود که حزب عدالت و توسعه حدود ۴۰ درصد آراء را از آن خود کند و حزب جمهوریخواه خلق و حزب حرکت ملی به ترتیب ۳۰ و ۱۶ درصد از آراء را بدست آورند.
در این میان، حزب دموکراتیک خلق ها که از حمایت کردهای ترکیه برخوردار است می تواند شگفتی ساز شود؛ نظرسنجی ها حاکی از آن است که این حزب می تواند از مرز ۱۰ درصد رای بگذرد و در این صورت نقش قابل توجهی در موازنه قدرت ایفا خواهد کرد.

چالش های اصلی انتخابات

هرچند مطابق قانون اساسی ترکیه رئیس جمهوری نباید حزبی و جناحی رفتار کند، رجب طیب اردوغان اعلام کرده است که مانند روسای جمهوری پیشین عمل نخواهد کرد و عملا نیز با حضور در برنامه های تلویزیونی و میتینگ های انتخاباتی نقش کلیدی در کارزار انتخاباتی ایفا کرده است. او خواهان تغییر نظام سیاسی کشور به نظام ریاستی است و امیدوار است که حزب عدالت و توسعه به اندازه کافی رای بیاورد تا بتواند قانون اساسی و نظام پارلمانی کشور را تغییر دهد. برای این منظور حزب عدالت و توسعه باید یا دست کم ۳۳۰ کسری بدست آورد و در نتیجه تغییر قانون اساسی را به همه پرسی بگذارد یا ۳۶۷ رای کسب کند و بدون برگزاری همه پرسی تغییرات لازم را اعمال کند.

وانگهی، همه چیز به عملکرد حزب دموکراتیک خلق ها در انتخابات پیشروی منوط است؛ اگر حزب حامی کردها بیش از ۱۰ درصد رای بیاورد راهی پارلمان می شود و می تواند به وزنه ای قابل توجه در سیاست داخلی ترکیه تبدیل شود و طرح های ادوغان را نقش بر آب کند. در غیر این صورت به احتمال قوی بیشتر رای های این حزب بویژه در مناطق کردنشین به حزب عدالت و توسعه خواهد رسید و به تشکیل یک دولتِ پرقدرت کمک خواهد کرد.

نامزدان کُرد، تا پیش از این انتخابات، بصورت مستقل در انتخابات شرکت می کردند اما این بار برای نخستین بار زیر پرچم یک حزب واحد وارد کارزار انتخاباتی شده اند. تصمیمی شجاعانه و البته خطرناک چراکه در صورت شکستِ حزب در انتخابات، ممکن است روند مذاکرات و گفتگوهای صلح با کردها با چالش های جدی مواجه شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انتخابات سراسری ترکیه به صفحه ویژه یورونیوز بروید.
یورونیوز فارسی ، روز یکشنبه، انتخابات ترکیه را به طور زنده و مستقیم پوشش خواهد داد. .