نیویورکتایمز یکشنبه گذشته از تلاش ایران برای دستیابی به توانایی پرتاب دوهزار موشک به صورت همزمان به اسرائيل در صورت درگیری مجدد خبر داد. «میدلایست فاروم» روز شنبه طی مقالهای با بررسی این ادعا، نوشت که این بیشتر شبیه «ژستگرفتن قدرت شکستخورده است تا توان نظامی واقعبینانه.»
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بینالمللی بحران در گفتگو با روزنامه «نیویورکتایمز» که روز یکشنبه ۹ نوامبر منتشر شد، گفت که مقامات ایرانی به او گفتهاند کارخانههای موشکی «بهطور شبانهروزی» کار میکنند و «اگر جنگی دیگر رخ دهد، امیدوارند بهجای ۵۰۰ موشکی که طی ۱۲ روز شلیک کردند، ۲۰۰۰ موشک را یکباره شلیک کنند تا پدافند اسرائیل را از کار بیندازند.»
آقای واعظ افزود: «اسرائیل فکر میکند کار ناتمامی دارد و دلیل چندانی هم برای توقف کار نمیبیند، بنابراین ایران در حال دو برابر کردن آمادگی برای دور بعد است.»
اندیشکده محافظهکار آمریکایی «میدلایست فاروم» (Middle East Forum) روز شنبه ۱۵ نوامبر طی مقالهای به قلم «ماردو سوقوم»، تحلیلگر مسائل ایران و خاورمیانه و خبرنگار پیشین «رادیو فردا» نوشت که این اظهارات آقای واعظ به نقل از مقامات ایرانی «به نظر میرسد بیشتر بخشی از یک کارزار روانی باشند تا طرح عملیاتی قابل اعتنا.»
به گفته «میدلایست فاروم»، ایران در جریان حملات موشکی به اسرائيل در سالهای ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ هیچگاه نتوانست در یک عملیات بیش از ۲۰۰ موشک به سوی اسرائيل پرتاب کند. در حملات ماه ژوئن نیز ایران حداکثر ۷۰ موشک به طور همزمان به سوی اسرائيل پرتاب کرد.
این اندیشکده آمریکایی نوشت: «کاهش توانایی ایران در پرتاب موشک در ماه ژوئن قطعا نتیجه برتری هوایی اسرائیل در جریان جنگ ۱۲روزه بود، نه نشانه خویشتنداری ایران.»
بنابر این مقاله، نیروی هوایی اسرائيل در ساعات اول حملات ماه ژوئن پایگاههای موشکی و سکوی پرتاب متحرک را در دستکم ۱۲ نقطه کشور هدف قرار داد و استقرار یا سوختگیری موشکها در فضای باز را برای تهران بسیار پرخطر کرد.
به گفته این اندیشکده، اگرچه جمهوری اسلامی در دو دهه اخیر برای محافظت از زرادخانه موشکی خود در برابر حملات هوایی شبکه گستردهای از تونلهای زیرزمینی را ایجاد کرده است، با این حال، «برخلاف ارتشهای پیشرفته قدرتهایی چون آمریکا، ایران هنوز توانایی پرتاب موشک از داخل سیلوها را ندارد.» در نتیجه، موشکها و پرتابگرهای متحرک ایران باید از پناهگاهها بیرون آورده شوند و فرآیند آمادهسازی طولانی و چندمرحلهای را طی کنند. این موضوع برای ایران به ویژه در مورد موشکهای سوخت مایع، در شرایطی که اسرائيل برتری هوایی را حفظ کرده، مشکلزاست.
بنابر این مقاله، آمادهسازی یک موشک بالستیک با سوخت مایع برای پرتاب، بسیار کندتر، پیچیدهتر و خطرناکتر از آمادهسازی سامانههای سوخت جامد است. بسته به نوع سوخت، نوع پرتابگر و میزان مهارت خدمه، این فرآیند میتواند از چند ده دقیقه تا چند ساعت و در برخی موارد تا یک روز یا بیشتر طول بکشد. در چنین بازه زمانی، رادارها و سامانههای شناسایی هوایی اسرائیل میتوانند عملیات سوختگیری را کشف و حملات پیشدستانه انجام دهند. به همین دلیل هم ایران نتوانست در جنگ ۱۲روزه تعداد موشک بیشتری را همزمان به سوی اسرائيل پرتاب کند. در واقع، تنها مزیت ایران وسعت سرزمینی است که احتمالا اجازه آمادهسازی چند پرتابگر را بدون جلب توجه دشمن فراهم میکند.
به گفته «میدلایست فاروم»، حملات اسرائیل که در آغاز جنگ ۱۲روزه، سامانههای فرماندهی و کنترل ایران را هدف قرار داد، به احتمال زیاد بر آشفتگی اوضاع افزود و دامنه پاسخ موشکی ایران را بیشتر محدود کرد. اسرائيل میتواند همین تاکتیک را در هر رویارویی آینده نیز به کار بندد. در نتیجه، چه از نظر راهبردی و چه تاکتیکی، ابتکار عمل در دست اسرائیل است و میتواند تصمیم بگیرد چه زمانی و در چه شرایطی حمله کند.
بازسازی توان دفاعی
بنابر این مقاله، ایران برای بازسازی شبکه پدافند هوایی خود با موانع بزرگی روبروست. بهرغم گزارشها، نشانهای از قراردادهای بزرگ جدید با روسیه و چین در دست نیست و حتی در صورت چنین خریدهایی، ایران با صرف در اختیار داشتن تجهیزات نمیتواند بر برتری هوایی اسرائیل غلبه کند، زیرا سامانههای پدافند هوایی به شبکه یکپارچه راداری و هماهنگی دقیق الکترونیکی متکی هستند که حفظ آن با توجه به گستردگی سرزمینی ایران و ناهمگونی آن دشوار است.
این مساله هماکنون در روسیه هم قابل رویت است. پدافند هوایی روسیه حتی توان حفاظت کامل از مسکو را در برابر موشکها و پهپادهای اوکراین نداشته است.
در مقابل، شبکه چندلایه پدافند هوایی اسرائيل از کشوری با مساحت ۷۵ برابر کوچکتر از ایران حفاظت میکند که آن هم همچنان قادر به پوشش کامل نیست.
«میدلایست فاروم» نوشت: «جمهوری اسلامی در چند دهه گذشته عملا تنها بر زرادخانه موشکی خود به عنوان اهرم اصلی قدرت تکیه کرده و با آن کوشیده است تصویری از قدرت نظامی به نمایش بگذارد و اهداف دوردست، از جمله اروپا را تهدید کند. اما در سه دور حمله علیه اسرائیل در سالهای ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵، محدودیتهای این بازدارندگی آشکار شد. کارزار موشکی ایران به غیر از آنکه بخشی از ذخایر موشکهای رهگیر اسرائیل و آمریکا را مصرف کند، دستاورد اندکی داشت و شکنندگی پشت این رجزخوانیها را برملا کرد.