"در اوکراین تفکر ضد خارجی بیشتر ریشه دوانده تا نژادگرایی"

در روزهای اخیر، مطبوعات اروپایی بار‌ها هشدار داده‌اند که رفتن به جام ملت‌های اروپا خطرناک است و بعضی از هواداران اوکراینی خشونت طلب و نژادپرست هستند. آیا این سخنان درست است؟ برای پاسخ به این پرسش به شهر لویو در اوکراین رفتیم.

لویو، شهری زیبا در غرب اوکراین سال ها به معماری منحصر به فرد و میکده‌های کم نظیریش معروف است، اما چند صباحی ست که هوادران متعصب باشگاه محلی کارپاتی به یکی دیگر از نماده های معروفیت این شهر بدل شده‌اند.

هر چند تعریف تعصبات آن‌ها سخت است، تعریفی که ‌گاه در مرز مبهم میان میهن پرستی افراطی و نژادپرستی و نفرت از بیگانه گم می‌شود.

برای درک بیشتر نظرات آنها، به سراغ رئیس یکی از اتحادیه‌های هواداران باشگاه کارپاتی شهر لویو رفتیم. وقتی نظر او را درمورد جنجال‌های اخیر مطبوعات اروپایی جویا شدیم، او با اذعان به اینکه رفتار نژادپرستانه در ورزشگاه مشکل و معضل جدیست، افزود که خبرنگاران اروپایی مقداری در این مورد اغراق کرده‌اند:

«رفتار نژادپرستانه در تمامی ورزشگاه‌های جهان وجود دارد. لویو استثنا نیست. دلیل اصلی آن هم این است که بعضی از جوانان تعریف میهن پرستی و نژادپرستی را با هم مخلوط می‌کنند. به هر حال در اوکراین تعداد بسیار محدوی از هواداران تنها با حرکت دست و سلام ویژه است که معروف شده‌اند، اما در اروپا وضعیت بسیار بد‌تر است. آن‌ها بسیار خشن هستند و بار‌ها مرتکب خلاف شده‌اند.»

یک هوادار باشگاه کارپاتی با تاکید بر اینکه اخبار منتشر شده در مورد هواداران افراطی اوکراین نادرست است می‌گوید: «تابستان‌ها هوادران فوتبال از تمام اروپا برای تماشای دیدارهای دوستانه به لویو می‌آیند. من بخشی از خبرهای منتشر شده در مطبوعات بریتانایی را برای دوستان بریتانیایی ام که اوکراین را می‌شناسند فرستادم و همه آن‌ها به خنده به من گفتند: ‘ظاهرا اوکراین خیلی خطرناک شده’!»

اما ماکسیم بوتکویچ از فعالان حقوق بشری معتقد است که خارجی‌ها بویژه آنهایی که از کشورهای آفریقایی به اوکراین می‌آیند،‌ گاه به ‌گاه، دُچار دردسر می‌شوند: «اخیرا به شهر در اوکراین رفته بودم که دانشجویان خارجی‌ها زیادی دارد. یکی از آن‌ها گفت اولین واژه‌ای که یاد گرفته «میمون» بود چرا که بسیاری میمون خطابش می‌کردند.»

بوتکویچ بر این باور است که رفتارنژادپرستانه در اوکراین از مرز توهین تجاوز نمی‌کند و رفتار خشونت بار و برخورد و درگیری بابت مسائل نژادی ناچیز است. هر چند باید اشاره کرد که هیچگاه آمار رسمی دولتی در این زمینه منتشر نشده است.

خانم مریدولا قوش، دبیرکل موسسه توسعه و پیشرفت اروپای شرقی و از فعلان حقوق بشری معتقد است که انگِ رفتار نژادپرستانه به اوکراینی‌ها زدند خیلی درست نیست چرا که اوکراین در مقایسه با دیگر کشورهای اروپایی، هیچگاه کشور مهاجران و یا مهاجر پذیر نبوده است.

خانم قوش بر این باور است که در اوکراین تفکر ضد خارجی بیشتر ریشه دوانده است تا تفکر نژادگرایانه: «زمانی که از دنیای اطراف خود بی‌خبرید، نگاه ضدخارجی قوت می‌گیرد. در این حالت، ظاهر ناآشنای دیگری، مثلا آنهایی که از کشورهای افریقایی می‌آیند، احساسات شما را بر می‌ انگیزند؛ ‌گاه شگفت زده می‌شوید و‌ گاه برایتان سئوال ایجاد می‌شود. پیش می‌آید و سئوال می‌کنید. ‌گاه نگاه نرمی دارید و ‌گاه خشمگینانه رفتار می‌کنید، و این بستگی به فرهنگ و آگاهی هر شخص دارد.»

گایتانا خواننده مشهور و محبوب اوکراینی است که تنها پنج سال آغازین زندگیش را در زادگاهش، جمهوری کنگو، سپری کرده است. او امسال نماینده اوکراین در مسابقات آواز یوروویژن بود.

او می گوید: «یکی از دلایل اینکه رفتنم به یوروویژن اثبات این حقیقت بود که خوشبختی در زندگی برای همه ممکن است، من حاصل یک ازدواج مختلط هستم، هم ریشه در آفریقا دارم و هم در اوکراین، و کلی هوادار دارم و این ثابت می‌کند که نژادپرستی آنقدر هم که می‌گویند در اوکراین وجود ندارد. حرفم را باور کنید و با خیالی راحت برای جام ملت‌های اروپا به اوکراین بیایید.»

در شهر لویو، با سه دانشجو از کشور آفریقای جنوبی روبرو می شویم، آنها نیز همین احساس را دارند. یکی از آنها می گوید: «تا این لحظه که هیچ اتفاق بدی روی نداده است. مردم اینجا بسیار مهربان هستند و اتهامات مطبوعات اروپایی و بریتانیایی پایه و اساسی ندارند. من اینجا در لویو هستم و پلیس همه جا هست و جای نگرانی نیست. همه چیز عالی ست.»