هشدار سازمان جهانی بهداشت: اروپا در بخش سلامت هوش مصنوعی را بدون حفاظت کافی از بیماران گسترش می‌دهد

هوش مصنوعی (AI) در حال دگرگون کردن بخش سلامت اروپا است و نوید مراقبت بهتر از بیماران و کاهش فشار بر نیروی کار را می‌دهد، اما بنا بر گزارشی تازه از سازمان جهانی بهداشت (WHO)، این فناوری بدون حفاظت‌های کافی برای بیماران یا کارکنان سلامت به کار گرفته می‌شود.

این تحلیل نشان داد که میزان پذیرش، تنظیم‌گری و تأمین مالی هوش مصنوعی در حوزه سلامت در میان ۵۰ کشورِ اروپا و آسیای مرکزی به‌طور چشمگیری متفاوت است.

نیمی از کشورهای مورد بررسی چت‌بات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی را برای بیماران راه‌اندازی کرده‌اند و ۳۲ کشور از ابزارهای تشخیصی مجهز به هوش مصنوعی، به‌ویژه برای تصویربرداری و تشخیص، استفاده می‌کنند. کشورها همچنین در حال بررسی کاربردهای هوش مصنوعی در غربالگری بیماران، پاتولوژی، سلامت روان، تحلیل داده، امور اداری و برنامه‌ریزی نیروی انسانی هستند.

به‌گفته این گزارش، اسپانیا برای تقویت شناسایی زودهنگامِ بیماری‌ها ابزارهای هوش مصنوعی را آزمایش می‌کند، فنلاند از هوش مصنوعی برای آموزش کارکنان سلامت بهره می‌گیرد و استونی آن را برای تحلیل داده‌ها به کار می‌برد.

با این حال، هرچند ۲۶ کشور اولویت‌های خود برای هوش مصنوعی در سلامت را تعیین کرده‌اند، تنها ۱۴ کشور برای این تلاش‌ها بودجه اختصاص داده‌اند. فقط چهار کشور، یعنی آندورا، فنلاند، اسلواکی و سوئد، دارای راهبرد ملیِ ویژه برای هوش مصنوعی در حوزه سلامت هستند.

دکتر هانس کلوگه، رئیس دفتر اروپای سازمان جهانی بهداشت، هشدار داد که بدون «راهبردهای روشن، حفظ حریم خصوصیِ داده‌ها، موانع قانونی و سرمایه‌گذاری در سوادِ هوش مصنوعی»، این ابزارها ممکن است نابرابری‌های سلامت در اروپا را تشدید کنند.

کلوگه در بیانیه‌ای گفت: «هوش مصنوعی در آستانه دگرگون کردن مراقبت‌های سلامت است، اما این وعده تنها زمانی محقق می‌شود که مردم و بیماران در مرکزِ هر تصمیم باقی بمانند.»

یکی از چالش‌های اصلی این است که ابزارهای هوش مصنوعی بر مجموعه‌داده‌های عظیمی تکیه دارند که ممکن است معیوب، جانبدارانه یا ناقص باشند؛ بنابراین تصمیم‌های این سامانه‌ها می‌تواند بازتاب همان نقص‌ها باشد و به خطاهای پزشکی، مانند تشخیص‌های از دست‌رفته یا درمان‌های نادرست، منجر شود.

گزارش سازمان جهانی بهداشت می‌گوید کشورها باید روشن کنند مسئولیت چنین خطاهای ناشی از هوش مصنوعی بر عهده چه کسی است.

این گزارش توصیه می‌کند اروپا اطمینان حاصل کند راهبردهای هوش مصنوعی با اهداف بهداشت عمومی همسو هستند، کارکنان سلامت را برای استفاده مؤثر از هوش مصنوعی آموزش دهد، قوانین و دستورالعمل‌های اخلاقی پیرامون هوش مصنوعی را تقویت کند و در قبال افکار عمومی درباره نحوه استفاده از هوش مصنوعی در مراقبت‌های سلامت شفافیت را حفظ کند.

دکتر دیوید نووییو اورتیس، که در دفتر اروپای سازمان جهانی بهداشت بر ابتکاراتِ هوش مصنوعی، داده و سلامت دیجیتال کار می‌کند، گفت نبودِ استانداردهای روشن شاید همین حالا هم کارکنان سلامت را نسبت به استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی مردد کرده باشد.

او افزود کشورهای اروپایی باید «اطمینان حاصل کنند سامانه‌های هوش مصنوعی پیش از رسیدن به بیماران از نظر ایمنی، عدالت و اثربخشی در دنیای واقعی آزموده شده‌اند».