جایگاه فرمان و سمتِ قانونی تردد در جاده‌ها نه تنها به مسائل مهندسی و ایمنی مربوط می‌شود، بلکه بازتاب‌دهنده سنت‌ها، عادت‌های اجتماعی و تاکتیک‌های نظامی در تاریخ اروپا است.
از ارابه‌ها و سواره‌نظام تا خودروهای مدرن امروز، نحوه قرارگیری راننده در سمت راست یا چپ خودرو با فرهنگ، سیاست و فناوری در ارتباط بوده است.
قبل از اختراع خودرو، جاده‌ها عمدتاً محل عبور ارابه‌ها، اسب‌سواران و کاروان‌ها بودند. در آن دوران، اکثر مردم از دست راست برای شمشیر و ابزار جنگی استفاده می‌کردند. این موضوع تأثیر مستقیمی بر نحوه عبور از مسیرها داشت.
نشستن سمت راست ارابه یا اسب، امکان استفاده بهتر از شمشیر و کنترل دقیق‌تر مسیر را فراهم می‌کرد. همچنین، اگر دو ارابه یا سواره‌نظام روبروی هم حرکت می‌کردند، عبور از سمت چپ جاده به افراد راست‌دست امکان حمله یا دفاع بهتر می‌داد. افزون بر شمشیر، راننده‌ها برای هدایت اسب‌ها از شلاق دست غالب خود (معمولا راست) استفاده می‌کردند. نشستن در سمت راست ارابه، دید کافی به مسیر و همزمان کنترل شلاق را فراهم می‌کرد.
به این ترتیب، در اکثر کشورهای اروپایی سنت تردد در سمت چپ جاده شکل گرفت.
با گذر زمان، برخی کشورهای اروپایی شروع به تغییر قوانین رانندگی کردند. در فرانسه و مناطقی که بعدها تحت نفوذ امپراتوری فرانسه قرار گرفتند، به دستور ناپلئون بناپارت حرکت در سمت راست جاده تثبیت شد.
ناپلئون بناپارت در اواخر قرن هجدهم، در جریان اصلاحات گسترده پس از انقلاب فرانسه، دستور داد حرکت در جاده‌ها از سمت راست انجام شود. این تصمیم چند دلیل اصلی داشت: نخست، ایجاد نظم و کنترل بهتر در ارتش و کاروان‌های نظامی که در سراسر اروپا در حرکت بودند؛ دوم، شکستن سنت‌های اشرافی گذشته، زیرا پیش از انقلاب، اشراف معمولا از سمت چپ جاده حرکت می‌کردند تا برتری خود را نشان دهند و ناپلئون می‌خواست این نماد را از میان بردارد؛ سوم، استانداردسازی جابه‌جایی تردد و تجارت در قلمرو گسترده امپراتوری فرانسه؛ و چهارم، برخلاف برخی روایت‌های عامیانه، هیچ سندی وجود ندارد که ناپلئون به دلیل چپ‌دست بودن چنین تصمیمی گرفته باشد، زیرا شواهد تاریخی نشان می‌دهد این دستور او سیاسی و نظامی بوده، نه ناشی از ویژگی شخصی یا فیزیولوژیک.
اما سنت تردد در سمت چپ جاده‌ها که در اکثر کشورهای اروپایی حکم بود، بعدها روی طراحی خودروها تاثیر گذاشت. اولین خودروهای سواری اروپا، از جمله نمونه‌های کارل بنز در آلمان و دايملر، معمولا با فرمان سمت راست (RHD) تولید می‌شدند تا با عادت‌های جاده‌ای موجود همخوانی داشته باشند و راننده بتواند دید بهتری به مسیر روبرو و عبور از دیگر خودروها داشته باشد.
در پی وقوع انقلاب صنعتی و آغاز تولید انبوه خودرو، نیاز به استانداردسازی رانندگی و الگوهای جاده‌ای بیشتر شد. در ایالات متحده آمریکا، تولید فورد مدل تی (T) در سال ۱۹۰۸ باعث شد رانندگی در سمت راست جاده و خودروهای چپ‌فرمان (LHD) به سرعت رایج شود.
در اروپا، خودروهای اولیه همچنان راست فرمان تولید می‌شدند، اما به تدریج کشورهای قاره‌ای که رانندگی در سمت راست جاده را پذیرفته بودند، به تولید خودروهای چپ فرمان روی آوردند.
با این حال، بریتانیا و ایرلند به دلیل حفظ سنت رانندگی در سمت چپ، به تولید خودروهای راست فرمان ادامه دادند. این سنت در مالت و قبرس نیز که تحت نفوذ بریتانیا بودند، ادامه یافت.
امروزه نیز اکثر کشورهای اروپایی امروزه دارای رانندگی در سمت راست جاده و خودروهای چپ‌فرمان (LHD) هستند ولی بریتانیا (شامل انگلستان، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی)، ایرلند جنوبی، مالت و قبرس همچنان استثنا هستند.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
در سطح جهانی، تعداد کشورهایی که خودروهای راست فرمان در جاده‌ها و خیابان‌های آنها تردد دارند حدود ۳۳ کشور و قلمرو است، از جمله ژاپن، هند، پاکستان، سنگاپور، اندونزی، کنیا، اوگاندا، تانزانیا، استرالیا و آفریقای جنوبی. در مقابل، بیش از ۱۶۰ کشور دیگر، شامل اکثر کشورهای آمریکای شمالی و جنوبی، اروپا، خاورمیانه و چین، خودروهای چپ فرمان در آنها تردد دارند.
حدود ۳ میلیارد نفر در کشورهای راست‌فرمان زندگی می‌کنند و در کشورهای چپ‌فرمان هم بیش از ۵ میلیارد نفر ساکن‌اند.