چشم‌انداز ورود ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه به قلمرو اتحادیه اروپا احتمالا نگرانی‌هایی را در نشست وزیران امور خارجه این اتحادیه در روز دوشنبه ایجاد کرد. این در حالی است که آقای پوتین به دلیل اتهام جنایات جنگی، تحت تعقیب قرار دارد.
آگهی
اروپایی‌ها همچنان با احتمال برگزاری اجلاس میان دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، در بوداپست کنار نیامده‌اند. این اجلاس نخستین حضور آقای پوتین در خاک اروپا پس از آغاز تهاجم گسترده به اوکراین خواهد بود و این در حالی است که او تحت تحریم است و پیش‌تر حکم جلب او صادر شده است.
وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا روز دوشنبه در لوکزامبورگ گردهم آمدند و تلاش کردند تا میان حمایت از دیپلماسی ترامپ و حفظ اعتبار دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) تعادل برقرار کنند. دیوان کیفری بین‌المللی جایی است که ولادیمیر پوتین به‌دلیل اخراج و انتقال ده‌ها هزار کودک اوکراینی در آن تحت پیگرد قرار گرفته است.
مجارستان تا زمان اجرایی شدن خروج کامل خود از دیوان کیفری بین‌المللی در سال آینده، عضو این نهاد به حساب می‌آید. این کشور پیش‌تر نیز حکم بازداشت نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو را نادیده گرفته بود.
واکنش‌های اروپایی: «اروپا جای جنایتکاران جنگی نیست»
کایا کالاس، مسئول ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعتراف کرد که «دیدن اینکه فردی دارای حکم جلب از دیوان کیفری بین‌المللی وارد یک کشور اروپایی می‌شود، خوشایند نیست.»
او افزود که «سؤال اصلی اینجا است که آیا این اجلاس به نتیجه‌ای خواهد رسید یا خیر. باید دید اوضاع در بوداپست چگونه پیش می‌رود، چرا که ما بارها تاکید کرده‌ایم که روسیه تنها تحت فشار وارد مذاکره می‌شود. امیدواریم رئیس‌جمهوری ترامپ این فشار را اعمال کند.»
کِستوتیس بودریس، وزیر امور خارجه لیتوانی با صراحت بیشتری موضع گرفت و هنگام ورود اعلام کرد: «اروپا جای جنایتکاران جنگی نیست.»
با این حال، آقای بودریس استدلال کرد که تلاش‌های دیپلماتیک ترامپ می‌تواند تا حدی با تلاش‌های دیوان کیفری بین‌المللی برای مقابله با مصونیت از مجازات هم‌راستا باشد. این دیوان فاقد قدرت اجرایی است و صرفا به حسن نیت دولت‌ها برای اجرای احکام بازداشت تکیه دارد.
او گفت: «ما باید به اصول اروپا که همگی بر سر آن توافق کرده‌ایم پایبند بمانیم و تنها جای پوتین در اروپا، دیوان لاهه و در مقابل دادگاه است، نه در هیچ یک از پایتخت‌های ما.»
معافیت موقت از ممنوعیت پرواز هواپیماهای روسی
کشورهای عضو اتحادیه اروپا علاوه بر حکم بازداشت صادرشده از سوی دیوان کیفری بین‌المللی در حال بررسی احتمال اعطای معافیت موقت از ممنوعیت فراگیر پرواز هواپیماهای روسی در حریم هوایی خود هستند. در غیر این صورت، آقای پوتین ناچار خواهد بود مسیر طولانی‌تری را از طریق منطقه بالکان غربی برای ورود به مجارستان طی کند.
ژان-نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه اظهار داشت که ادامه تماس‌های دوجانبه واشنگتن با مسکو «اقدامی مفید» است، اما یادآور شد که حضور آقای پوتین در قلمرو اتحادیه اروپا تابوها را می‌شکند و «تنها در صورتی معنا دارد که منجر به آتش‌بس فوری و بدون قید و شرط شود».
آقای بارو با اشاره به تاثیر تحریم‌های اتحادیه اروپا گفت: «پذیرش اصل آتش‌بس فوری به سود پوتین است، چرا که گذر زمان به زیان او عمل می‌کند.»
خط مقدم درگیری
نشست روز دوشنبه وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا تنها چند روز پس از آن برگزار شد که دونالد ترامپ با ولادیمیر پوتین تماس تلفنی برقرار کرد و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین را در کاخ سفید به حضور پذیرفت.
پس از دیدار با زلنسکی که بنا بر گزارش فایننشال تایمز و رویترز «تنش‌آمیز» توصیف شده است، ترامپ گفت هر دو طرف باید «در خطوط مقدمی که اکنون هستند، یعنی خطوط نبرد، متوقف شوند.»
او در هواپیمای ریاست جمهوری آمریکا (ایر فورس وان) افزود: «به خانه بروید، کشتار را متوقف کنید و تمامش کنید.»
نگرانی اروپا از میزبانی ویکتور اوربان
در همین حال، نوسانات مداوم در سیاست خارجی واشنگتن بار دیگر این نگرانی را برانگیخته که شاید آینده امنیت اروپا بدون مشارکت مستقیم اروپایی‌ها رقم بخورد.
الینا والتونن، وزیر خارجه فنلاند در واکنش به این موضوع گفت: «باید ببینیم چه اتفاقی می‌افتد، این نشست از چه نوعی است و در نهایت کجا برگزار خواهد شد. اما در پایان، هیچ‌کس نمی‌تواند به جای اروپا درباره مسائلی تصمیم بگیرد که در حیطه اختیارات تصمیم‌گیری خود اروپا قرار دارد.»
با این حال، برخلاف نشست ماه اوت در آلاسکا این بار دست‌کم یک رهبر اروپایی در نشست حضور خواهد داشت: ویکتور اوربان.
نخست‌وزیر مجارستان که بارها مانع شکل‌گیری اجماع اروپایی در حمایت از اوکراین شده، این‌بار میزبان نشست بوداپست است؛ موضوعی که نگرانی‌ها نسبت به نتایج احتمالی این دیدار را افزایش داده است.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
لارس لوکه راسموسن، وزیر امور خارجه دانمارک در تلاش برای کاهش این نگرانی‌ها گفت: «بوداپست تنها میزبان نشست خواهد بود و نقشی در تعیین دستورکار آن ندارد.»
آقای راسموسن به خبرنگاران گفت: «جز تاکید بر اینکه ما در کنار اوکراین ایستاده‌ایم و از پیشنهاد رئیس جمهوری آمریکا برای برقراری آتش‌بس در خطوط مقدم درگیری حمایت می‌کنیم، کار دیگری از دست من برنمی‌آید. بیش از این کاری نمی‌توان کرد.»
او افزود: «و اگر اجلاس بوداپست درباره همین موضوع باشد کاملا قابل قبول است.»
ابتکاری بی‌سابقه برای مانده‌های نقدی روسیه و بسته تحریمی جدید
خوسه مانوئل آلبارس، وزیر خارجه اسپانیا، با بیان پیامی مشابه از کشورهای اروپایی خواست تا به جای انتظار از دیگران، به این بیاندیشند که چگونه می‌توانند حمایت از اوکراین را تقویت کرده و از حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور دفاع کنند.
او گفت: «این همان کاری است که باید امروز انجام دهیم، نه اینکه بیش از حد بپرسیم دیگران چه خواهند کرد.»
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
بروکسل در حال کار بر روی ابتکاری بی‌سابقه است تا از مانده‌های نقدی دارایی‌های مسدودشده روسیه برای اعطای وامی به ارزش ۱۴۰ میلیارد یورو به اوکراین استفاده کند؛ وامی که هدف آن تامین نیازهای مالی و نظامی این کشور در بلندمدت است.
به‌طور هم‌زمان نوزدهمین بسته تحریم‌ها علیه کرملین تقریبا آماده اجراست و تنها اسلواکی به دلایلی نامرتبط، هنوز مخالفت آن است.
علاوه بر این، اتحادیه اروپا در حال بررسی طرح‌های تازه‌ای برای مداخله در کشتی‌های متعلق به «ناوگان سایه» روسیه است؛ کشتی‌هایی که گمان می‌رود در انجام اقدامات خرابکارانه علیه زیرساخت‌های حیاتی نقش داشته باشند.