حزب طرفدار اتحادیه اروپا در مولداری به نام کنش و همبستگی، در انتخابات پارلمانی این کشور به پیروزی رسیده است. اما در جریان این انتخابات، موجی از اطلاعات جعلی و تبلیغات روسیه‌محور در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که همچنان در حال دست‌به‌دست شدن است.
یکی از این ادعاهای دروغین که در ۲۴ سپتامبر، تنها چند روز پیش از برگزاری انتخابات در ۲۸ سپتامبر، در شبکه‌های اجتماعی پخش شد، مدعی بود که فرانسه با مولداوی توافق کرده تا زباله‌های سمی خود را به این کشور منتقل کند.
این شایعه همراه با یک ویدیو منتشر شد که شبیه به یک گزارش تلویزیونی ساخته شده بود و صدای آن توسط هوش مصنوعی تولید شده بود. در این ویدیو ادعا می‌شد که ساندو با انتقال زباله‌های سمی شرکت دولتی فرانسوی معدن پتاس آلزاس (Mines de Potasse d'Alsace) – که با نام «استوکاماین (StocaMine)» شناخته می‌شود – موافقت کرده است.
برخی حساب‌های کاربری که این ویدیو را بازنشر کردند، سابقه انتشار تبلیغات نزدیک به روسیه را دارند. بسیاری از پست‌ها نیز با کپشن مشابهی منتشر شدند که می‌گفت: «در آستانه انتخابات، ساندو بدترین تصمیم خود را گرفت: واردات زباله‌های سمی فرانسه از معدن استوکاماین که می‌تواند رود دنیستر، منبع اصلی آب مولداوی، را آلوده کند.»
یکی از این پست‌های جعلی نزدیک به ۱.۹ میلیون بازدید داشت.
اسناد جعلی و ساختگی
اگرچه حدود ۴۲ هزار تُن زباله سمی در معدن متروکه استوکاماین در منطقه آلزاس فرانسه نگهداری می‌شود، هیچ برنامه‌ای برای انتقال این زباله‌ها وجود ندارد. طبق دستور دولت فرانسه، این پسماند باید برای همیشه در همان معدن زیرزمینی نگهداری شده و با بتن پوشانده شود تا از نشت احتمالی جلوگیری شود.
مدیریت این معدن در گفت‌وگو با تیم راستی‌آزمایی یورونیوز تأیید کرد که دستور جدیدی در سپتامبر ۲۰۲۳ صادر شده است که اجازه نگهداری این زباله‌ها در زیر زمین را برای «مدت نامحدود» تمدید می‌کند.
با این حال، ویدیو ادعا می‌کند که تنها چند روز پس از سفر امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، به کیشیناو در ماه اوت، توافقی میان فرانسه و مولداوی برای انتقال زباله‌ها امضا شده است. به‌عنوان مدرک نیز سندی در ویدیو نشان داده می‌شود که تاریخ ۳۰ اوت ۲۰۲۵ دارد، اما بخش پایینی آن بریده شده و هیچ اشاره‌ای به مولداوی در متن بالایی آن دیده نمی‌شود.
مدیریت معدن تأیید کرده که سند نمایش‌داده‌شده در ویدیو در واقع نسخه جعلی یک سند قدیمی از سال ۲۰۱۶ است که هیچ ارتباطی با مولداوی ندارد.
سوءاستفاده از دغدغه‌های زیست‌محیطی
موضوع دفن زباله‌های سمی در استوکاماین سال‌هاست که با اعتراض‌های علمی و زیست‌محیطی روبه‌رو است. کارشناسان هشدار داده‌اند که این پسماند می‌تواند به رودخانه «راین علیا» که در مرز فرانسه و آلمان قرار دارد نشت کند و منابع آبی اروپا را آلوده سازد.
اما گزارش جعلی با تحریف این نگرانی‌ها مدعی شد که زباله‌ها به مکانی نزدیک رودخانه دنیستر در مولداوی منتقل خواهند شد؛ رودخانه‌ای که یکی از منابع اصلی آب این کشور است.
در این گزارش، راوی حتی مصاحبه‌ای از یک زمین‌شناس سوئیسی به نام مارکوس بوزر (Marcos Buser) را دستکاری کرده تا چنین وانمود شود که او درباره تصمیم ادعایی مولداوی صحبت می‌کند؛ در حالی که این مصاحبه در اصل مربوط به گفت‌وگوی بوزر با شبکه فرانسه ۲۴ بوده است.
جعل هویت روزنامه‌نگاران غربی
در پایان ویدیو، لوگوی رسانه‌ای به نام جی‌بی ریپورتر (GB Reporter) نمایش داده می‌شود و گزارش به خبرنگاری به نام آملیا هیل (Amelia Hill) نسبت داده شده است. اما در واقع هیل خبرنگار روزنامه بریتانیایی گاردین (The Guardian) است و چنین مطلبی ننوشته است.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
بررسی‌ها نشان می‌دهد وب‌سایت جی‌بی ریپورتر محتوای واقعی رسانه‌های معتبر مانند گاردین را تغییر داده، نام خبرنگاران آن‌ها را جعل کرده و در کنار آن اخبار جعلی و دست‌کاری‌شده را منتشر می‌کند؛ رویکردی که به‌گفته کارشناسان، بخشی از راهبرد تبلیغاتی روسیه برای مشروعیت‌بخشی به اطلاعات نادرست است.