کمیسیون اروپا در تلاش است تا از توافق تجاری میان اورزولا فن در لاین و دونالد ترامپ دفاع کند؛ توافقی که با انتقادات فزاینده‌ای به دلیل ماهیت نابرابر آن مواجه شده است.
آگهی
این نهاد اروپایی می‌گوید این مصالحه موقت، واقع‌بینانه‌ترین راه برای جلوگیری از جنگ تعرفه‌ای ویرانگر میان دو سوی اقیانوس اطلس بوده است.
ماروش شفچوویچ، کمیسیونر تجاری اتحادیه اروپا، روز دوشنبه ۲۸ ژوئیه (۶ مرداد) در یک نشست خبری گفت: «این به‌وضوح بهترین توافقی بود که می‌توانستیم در شرایط بسیار دشوار به دست بیاوریم.»
طبق مفاد توافق اعلام‌شده، قرار است تعرفه‌ای ۱۵ درصدی به‌طور سراسری بر محصولات اروپایی که به بازار آمریکا صادر می‌شوند اعمال شود. در مقابل، بیشتر کالاهای آمریکایی که به اتحادیه اروپا می‌رسند، یا معاف از تعرفه خواهند بود یا تعرفه‌ای نزدیک به صفر خواهند داشت. کالاهای حساس کشاورزی از جمله گوشت گاو، مرغ و شکر نیز از توافق مستثنی شده‌اند.
این نرخ ۱۵ درصدی پایین‌تر از نرخ ۳۰ درصدی است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در نامه‌ای به اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا در اوایل ماه ژوئیه تهدید به اعمالش کرده بود. همچنین کمتر از نرخ ۲۰ درصدی است که او پیش‌تر در ماه آوریل و در قالب سیاست «تعرفه‌های متقابل» خود اعلام کرده بود.
با این حال، نرخ ۱۵ درصدی فعلی به‌مراتب بالاتر از نرخ متوسط ۴٫۸ درصدی است که پیش از بازگشت ترامپ به کاخ سفید، بر صادرات اتحادیه اروپا به خاک آمریکا اعمال می‌شد.
به گفته شفچوویچ، ترامپ مذاکرات را با بازگذاشتن گزینه تعرفه ۳۰ درصدی آغاز کرد، و این باعث رفت‌وبرگشت‌های زیادی بین دو طرف شد تا در نهایت بر سر رقم ۱۵ درصد به توافق رسیدند؛ رقمی که قرار است «همه‌جانبه» اعمال شود تا از انباشت تعرفه‌های دیگر جلوگیری شود.
او افزود: «واضح است که جهانی که پیش از دوم آوریل وجود داشت دیگر از بین رفته است. باید خود را با این رویکرد جدید وفق دهیم. من معتقدم همکاری راهبردی با شریک راهبردی‌مان، نتیجه‌ای بهتر از جنگ کامل تجاری است.»
توافقی ناعادلانه «میان طاعون و وبا»
با این حال، روایت کمیسیون اروپا نتوانسته نارضایتی‌ها را فروبنشاند. تفاوت آشکار میان تعرفه‌های ۱۵ درصدی بر بیشتر کالاهای اروپایی و تعرفه نزدیک به صفر بر کالاهای آمریکایی، تصویری از توافقی نابرابر و یک‌طرفه ارائه داده است که کاملا به نفع دونالد ترامپ و به زیان اتحادیه اروپاست.
تعهدات اتحادیه اروپا برای سرمایه‌گذاری ۷۰۰ میلیارد دلاری در بخش انرژی آمریکا و ۶۰۰ میلیارد دلاری در اقتصاد آن کشور تا پایان دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ، این برداشت را تشدید کرده است. هرچند این تعهدات جنبه الزام‌آور ندارند.
برند لانگه، نماینده آلمانی و رئیس کمیته تجارت پارلمان اروپا که با شفچوویچ در تماس منظم است، در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «ارزیابی اولیه من رضایت‌بخش نیست. این یک توافق ناعادلانه است. امتیازاتی داده شده که پذیرفتن آن‌ها دشوار است.»
کاتلین فن برمپت، نایب‌رئیس کمیته تجارت نیز هشدار داد که این توافق اتحادیه را به سوخت‌های آمریکایی وابسته‌تر می‌کند و در نهایت به هدف اعلام‌شده «استقلال راهبردی» آسیب می‌زند. او در بیانیه‌ای نوشت: «مشکل اساسی همچنان پابرجاست. تعرفه‌های ترامپ غیرقانونی‌اند و تقریبا تمام قواعد موجود تجاری را نقض می‌کنند. پذیرفتن اینکه محصولات اروپایی مشمول تعرفه وارداتی ۱۵ درصدی شوند، در واقع به معنی تأیید این تعرفه‌های غیرقانونی و زورگویانه است.»
او افزود: «هرچند فرار از تعرفه ۳۰ درصدی ممکن است مایه آسودگی خاطر باشد، اما این توافق همچنان انتخابی است میان طاعون و وبا.»
والری هایر، رئیس گروه لیبرال «نوسازی اروپا» گفت این توافق به «عدم تعادل گسترده» میان دو طرف منجر خواهد شد. تری رینتکه، رئیس سبزها در پارلمان اروپا نیز کمیسیون را به دلیل «تسلیم شدن در برابر تهدیدها و زورگویی‌های ترامپ» مورد انتقاد شدید قرار داد. او گفت: «این شیوه انجام تجارت نیست.»
حتی حزب فن در لاین، یعنی «حزب مردم اروپا» (EPP) هم از نتیجه ناراضی بود و تعرفه ۱۵ درصدی را «نقض آشکار اصول سازمان تجارت جهانی و ضربه‌ای جدی به رقابت‌پذیری صنعت اروپا» خواند.
واکنش رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا
رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز واکنش‌هایی خنثی یا سرد داشتند. آن‌ها در عین حال که توافق را موجب «ثبات» دانستند، اما از تداوم تعرفه‌ها ابراز تأسف کردند.
بارت دی وور، نخست‌وزیر بلژیک گفت: «این لحظه‌ای برای آسودگی است، نه برای جشن گرفتن. تعرفه‌ها در چند حوزه افزایش یافته و برخی پرسش‌های کلیدی بی‌پاسخ مانده‌اند.»
دیک اسخوف،نخست‌وزیر هلند گفت: «اصلا بهتر بود تعرفه‌ای وجود نداشته باشد.»
مایکل مارتین، نخست‌وزیر ایرلند که اقتصاد کشورش شدیدا به بازار آمریکا وابسته است، پیش‌بینی کرد که تجارت «گران‌تر و چالش‌برانگیزتر» خواهد شد.
پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا گفت: «در هر صورت من از این توافق حمایت می‌کنم، اما بدون هیچ‌گونه شور و اشتیاقی.»
نخست‌وزیر فرانسه توافق را «روزی تاریک» و نشانه‌ای از «تسلیم» توصیف کرد.
اروپای نگران از بازگشت ترامپ
این واکنش‌ها گویای حس ناامیدی و سرخوردگی است که از زمان آغاز دور دوم ریاست جمهوری ترامپ، بر فضای اتحادیه اروپا حاکم شده است. جمهوری‌خواهی که تنها با هدف پیشبرد سیاست «نخست آمریکا»، دهه‌ها اصول بنیادین روابط فراآتلانتیکی را از تجارت و فناوری گرفته تا اقلیم و دفاع زیر پا گذاشته است.
در نشست خبری، شفچوویچ تصریح کرد که ژئوپولیتیک نیز در این مصالحه نقش داشته است. او گفت: «موضوع فقط تجارت نیست. مسئله امنیت، اوکراین و بی‌ثباتی‌های ژئوپلیتیکی فعلی هم مطرح است. من باور دارم از اینجا به بعد، فقط می‌توانیم رو به بهتر شدن حرکت کنیم.»
اما در محافل خصوصی، مقام‌های کمیسیون اذعان دارند که تعرفه ۱۵ درصدی «خوب نیست» و امیدوارند دولت آمریکا آن را به عنوان سقف نهایی در نظر بگیرد تا از تشدید درگیری‌های تجاری جلوگیری شود.
با این حال، پیتر چِیس، پژوهشگر ارشد در بنیاد مارشال آلمان هشدار داد که بروکسل نباید به وعده‌های دونالد ترامپ دل خوش کند، زیرا رفتار او بسیار پیش‌بینی‌ناپذیر است. او گفت: «متأسفانه رئیس کمیسیون و کسانی که گمان می‌کنند با این امتیازدهی‌ها ثباتی برای کسب‌وکارهای اروپایی خریده‌اند، شاید به‌زودی بفهمند مردی که برای به‌دست آوردن اهرم فشار، تعهدات آمریکا تحت قوانین بین‌المللی را پاره کرد، احتمالا همین توافق را هم پاره خواهد کرد.»