در بورکینافاسو و منطقه ساحل در آفریقا انتشار اطلاعات نادرست و تبلیغات ضدغربی شدت گرفته و برخی تحلیل‌گران و دولت‌ها می‌گویند کمپین‌های طرفدار روسیه در حال تضعیف ثبات در این مناطق هستند.
آگهی
در روزهای اخیر ویدیوهایی که با هوش مصنوعی تولید شده‌اند و ادعا می‌کنند یک زن فرانسوی به اتهام جاسوسی در بورکینافاسو بازداشت شده، به‌سرعت در فضای مجازی پخش شده و موجی از اطلاعات جعلی را به راه انداخته است.
در این ویدیوها ادعا شده که «کلر دوبوا»، زن جوانی که برای یک سازمان غیردولتی فرانسوی کار می‌کند، توسط ابراهیم ترائوره، فرمانده نظامی و رهبر فعلی بورکینافاسو احضار و بازداشت شده است. ترائوره در سپتامبر ۲۰۲۲ طی یک کودتای نظامی به قدرت رسیده است.
در برخی از این محتواها ادعا شده که دوبوا در پوشش فعالیت‌های بشردوستانه در حال جمع‌آوری اطلاعات نظامی برای دولت فرانسه بوده است؛ اما هیچ مدرک معتبری برای اثبات این ادعا وجود ندارد.
ویدیوی اصلی که این روایت را مطرح کرده بود، ابتدا در یوتیوب منتشر شد و در توضیحات آن آمده بود که این یک «داستان تخیلی» است و تمامی وقایع و گفتگوهای آن ساختگی هستند. با این حال، این هشدار از نسخه‌هایی که در شبکه‌هایی مانند تیک‌تاک، فیس‌بوک و شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) بازنشر شده، حذف شده است.
یکی از ویدیوهای منتشرشده در تیک‌تاک بیش از دو میلیون بار دیده شده و در رسانه‌های مورد حمایت دولت روسیه مانند «پراودا» نیز بازتاب یافته است؛ هرچند در ابتدای ویدیوی اصلی به‌صراحت به ساختگی بودن آن اشاره شده بود.
در دسامبر ۲۰۲۴، چهار مامور اطلاعاتی فرانسوی که به اتهام جاسوسی در واگادوگو، پایتخت بورکینافاسو بازداشت شده بودند، پس از یک سال و با میانجی‌گری مراکش آزاد شدند. همچنین در آوریل سال گذشته سه دیپلمات فرانسوی از این کشور اخراج شدند.
با این حال، تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر بازداشت یا متهم شدن کارکنان نهادهای بشردوستانه به جاسوسی منتشر نشده است.
اگرچه مدرکی دال بر نقش مستقیم روسیه در گسترش این خبر جعلی وجود ندارد اما بررسی‌های یوروریفای نشان می‌دهد برخی از اینفلوئنسرهای آفریقایی که این ویدیوها را در تیک‌تاک منتشر کرده‌اند، سابقه تولید محتواهای ضدغربی و ضد اوکراینی دارند که با الگوی تبلیغاتی کرملین همخوانی دارد.
انتشار اطلاعات نادرست
بورکینافاسو، نیجر و مالی (سه کشور منطقه ساحل آفریقا) از مدت‌ها پیش به پایگاه‌های اصلی تبلیغات طرفدار روسیه در آفریقا تبدیل شده‌اند.
در این کشورها که نارضایتی از استعمار گذشته فرانسه رو به افزایش است، روسیه از دولت‌های پساکودتا حمایت کرده و از خلا ایجادشده در روابط این کشورها با غرب بهره‌برداری کرده است.
تبلیغات طرفدار کرملین و ضدغرب اکنون به تقویت جایگاه رهبرانی مانند ابراهیم ترائوره در بورکینافاسو کمک می‌کند. ترائوره که ۳۷ سال دارد، به‌عنوان یکی از نزدیک‌ترین متحدان روسیه در منطقه شناخته می‌شود.
او در سفر اخیر خود به مسکو برای شرکت در مراسم روز پیروزی در ۹ مه، در مصاحبه‌ای با شبکه دولتی راشا تودی گفت: «بزرگ‌ترین حسرت من این است که بخش زیادی از جوانی‌ام را صرف گوش دادن به رادیو فرانسه و فرانس ۲۴ کردم.»
او افزود: «راشا تودی می‌تواند آگاهی جوانان را افزایش دهد تا بفهمند جهان چگونه کار می‌کند و اجازه ندهند دیگران آن را به دست بگیرند.»
اگرچه اطلاعات دقیقی از گستردگی و ساختار شبکه‌های انتشار اطلاعات نادرست طرفدار روسیه در این کشورها در دست نیست، اما گزارشی از «مرکز مطالعات راهبردی آفریقا» در سال ۲۰۲۴ می‌گوید عوامل مرتبط با کرملین نقش محوری در این کمپین‌ها دارند.
طبق این گزارش، این عوامل به برخی اینفلوئنسرهای آفریقایی پول پرداخت می‌کنند تا محتوای تبلیغاتی منتشر کنند. همچنین سفارتخانه‌های روسیه به راه‌اندازی نهادهایی موسوم به «سازمان‌های مردمی» کمک می‌کنند تا در سطح محلی اطلاعات نادرست را تولید و منتشر کنند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در بورکینافاسو، گروه‌هایی مانند «طرح آفریقایی» (African Initiative) که اتحادیه اروپا آن را تحریم کرده با هدف ترویج نگاه طرفدار روسیه فعالیت می‌کنند و همزمان با ارائه کمک‌های بشردوستانه، تلاش دارند «فرهنگ روسی» را نیز در میان جوامع محلی تبلیغ کنند.
براساس یافته‌های نهاد ناظر بر دموکراسی دیجیتال در آفریقا طرح آفریقایی یک نهاد وابسته به دولت روسیه است که نقش «مرکز فرماندهی» عملیات تبلیغاتی و اطلاعات نادرست روسیه (FIMI) در قاره آفریقا را ایفا می‌کند.