یک مطالعه جامع جدید نشان داد که کاهش تدریجی دوز داروهای ضدافسردگی همراه با ادامه رواندرمانی میتواند به پیشگیری از بازگشت دوباره علایم کمک کند.
یک تحلیل جدید نشان میدهد لازم نیست داروهای ضدافسردگی را برای همیشه مصرف کرد.
هر سال شمار فزایندهای از مردم در سراسر اروپا داروهای ضدافسردگی مصرف میکنند تا به درمان علائمِ مرتبط با افسردگی و اضطراب کمک کنند. دستورالعملهای کنونی توصیه میکند پس از رفعِ اولیه علائم، این داروها به مدتِ شش تا نه ماه ادامه یابد اما درمان اغلب بسیار فراتر از این مدت طول میکشد.
افزون بر این، ترس از عودِ بیماری باعث میشود بسیاری از بیماران به مصرفِ این داروها ادامه دهند حتی اگر با عوارضِ طولانیمدتِ آزاردهندهای مانند اختلالِ عملکردِ جنسی یا کندیِ هیجانی، یعنی ناتوانی در تجربهِ کاملِ هیجانهای مثبت و منفی، روبهرو باشند.
برای کمک به بیماران و روانشناسان تا درباره قطعِ داروهای ضدافسردگی تصمیمهای آگاهانه بگیرند، گروهی از پژوهشگران در فرانسه و ایتالیا آنچه به گفته آنها دقیقترین مرورِ این موضوع تا کنون است گردآوری کردند و این هفته آن را در The Lancet Psychiatry journal منتشر کردند.
پس از بررسیِ ۷۶ کارآزماییِ تصادفیسازیشده با بیش از ۱۷ هزار شرکتکننده، آنها دریافتند که کاهشِ تدریجیِ دارو همراه با تداومِ حمایتِ روانشناختی «به نظر میرسد به اندازهِ ادامهِ مصرفِ داروهای ضدافسردگی» برای جلوگیری از بازگشتِ علائم در کوتاهمدت موثر است.
پژوهشگران گفتند این یافتهها میتواند شیوهِ قطعِ داروهای ضدافسردگی را در سراسر جهان تغییر دهد.
جیووانی اوستوتزی، نویسندهِ اصلیِ این مرور و استاد در دانشگاهِ ورونا در ایتالیا، در یک نشستِ خبری گفت: «احتمالا برای اکثریتِ بیماران، قطعِ داروهای ضدافسردگی امکانپذیر است اما باید درباره آن با یک متخصص گفتوگو شود و بهترین راهبردهای ممکن بر اساسِ ویژگیهای فردیِ هر شخص تنظیم شود.»
دو عامل اصلی برای موفقیت
این تحلیل بر آن تمرکز داشت که چگونه میتوان در سالِ نخست پس از قطعِ داروهای ضدافسردگی از عود پیشگیری کرد. به گفتهِ این مرور، عواملِ تعیینکننده شاملِ مدتِ زمانِ کاهشِ دوز و اینکه آیا بیماران در طولِ فرایند حمایتِ روانشناختی دریافت میکنند یا نه بود.
نویسندگان «کاهشِ آهسته» را قطعِ دارو در دورهای بیش از چهار هفته تعریف کردند و «کاهشِ بسیار آهسته» را بیش از ۱۲ هفته.
به برآوردِ آنها، کاهشِ آهستهِ داروهای ضدافسردگی همراه با حمایتِ روانشناختی مانند رواندرمانی، در مقایسه با قطعِ ناگهانی یا کاهشِ دوز در کمتر از چهار هفته، میتواند از عود در یک نفر از هر ۵ بیمار پیشگیری کند.
پژوهشگران گفتند این یافتهها برای بیمارانی که احساس میکنند از افسردگی بهبود یافتهاند و میخواهند زندگیِ بدونِ دارو را امتحان کنند، پنجرهای از امید میگشاید.
دبورا زاکولتی، نویسندهِ همکار از دانشگاهِ ورونا، در بیانیهای گفت: «درمانهای جایگزینِ ایمن مانند حمایتِ روانشناختی، از جمله درمانهای شناختیرفتاری و مبتنی بر ذهنآگاهی، حتی در کوتاهمدت میتواند ابزارِ امیدوارکنندهای باشد.»
با این حال نویسندگان تاکید کردند که این یافتهها به این معنا نیست که داروهای ضدافسردگی غیرضروریاند یا رواندرمانی بهتنهایی کافی است.
در عوض آنها بر اهمیتِ تنظیمِ هر راهبرد بر اساسِ ویژگیهای هر بیمار و توسعهِ رویکردهای رواندرمانیِ مقرونبهصرفه و قابلگسترش تاکید کردند.
محدودیتها و هشدارهای کارشناسان
این مطالعه چند محدودیت دارد؛ بهویژه به دلیلِ شواهدِ ناکافی دربارهِ رواندرمانی که به گفتهِ نویسندگان نیازمندِ پژوهشهای بیشتری است.
آنها همچنین تاکید کردند که شواهد دربارهِ اضطراب ضعیفتر از افسردگی است؛ تنها حدودِ ۲۰ درصد از کارآزماییهای واردشده به مطالعه اضطراب را بررسی کرده بودند، در حالی که حدودِ ۸۰ درصد بر افسردگی تمرکز داشتند.
کارشناسانی که در این مطالعه دخیل نبودند هنگامِ تفسیرِ نتایج توصیه به احتیاط کردند و بر اثربخشیِ اثباتشدهِ داروهای ضدافسردگی و خطرِ واقعیِ عود برای افرادی که پیشتر دورههای افسردگی داشتهاند تاکید کردند.
سمیر جاوهر، دانشیارِ بالینی در حوزهِ اختلالاتِ خلقی و روانپریشی در امپریال کالجِ لندن، گفت: «بر اساسِ دادههایِ طولانیمدتِ مطالعاتِ همگروهی میدانیم که حدودِ ۶۰ تا ۷۰ درصد از افرادی که نخستین دورهِ افسردگی را تجربه میکنند، در گذرِ زمان دچارِ دورهِ دیگری میشوند و کارآزماییهایِ تداومِ خوب نشان میدهد که مصرفِ نگهدارندهِ داروهای ضدافسردگی تقریبا این خطر را نصف میکند.»
او افزود: «بنابراین آن دادهها نشان نمیدهند که حمایتِ روانشناختی میتواند جایگزینِ درمانِ نگهدارنده شود؛ آنها نشان میدهند که کاهشِ تدریجیِ همراه با حمایتِ دقیق برای برخی کارآمد است، در حالی که بسیاری همچنان به درمانِ داروییِ ادامهدار نیاز دارند.»