یک تحقیق درباره پلیاستر بازیافتی نشان میدهد استفاده از مواد «سبز» آلودگی ریزپلاستیک را تشدید میکند.
برخی از غولهای بزرگ صنعت مد در جهان پس از تحقیقاتی درباره آلودگی ریزپلاستیکی به «سبزشویی» متهم شدهاند.
در سالهای اخیر پلیاستر بازیافتی صنعت مد را به شکلی اساسی دگرگون کرده و اغلب به عنوان مادهای ایدهآل برای خریداران دغدغهمند محیطزیست ستوده شده است.
برندهای شناختهشدهای مانند H&M، Adidas، Puma و Patagonia تقریبا تمام مصرف پلیاستر خود را به نام پایداری از بکر به بازیافتی تغییر دادهاند و بسیاری دیگر نیز وعده دادهاند تا سال ۲۰۳۰ به طور کامل گذار کنند.
با این حال پژوهش بنیاد چنجینگ مارکتس که توسط گروه پژوهش ریزپلاستیک در دانشگاه چوکوروا در ترکیه انجام شده میگوید این طرح سبز بزرگ بهشدت نتیجه معکوس داده است.
پلیاستر بازیافتی چگونه آلودگی ریزپلاستیک را بدتر میکند
آمارهای صنعت نشان میدهد ۹۸ درصد پلیاستر بازیافتی از بطریهای پلاستیکی است نه از پسماندهای نساجی.
بسیاری از برندها این کار را «چرخهای بودن» بازاریابی میکنند. برای نمونه، Nike مدعی است استفاده از پلیاستر بازیافتیِ ساختهشده از بطریهای پلاستیکی به «کاهش پسماند» کمک میکند، چون هر سال حدود یک میلیارد بطری را از محلهای دفن زباله و آبراههها منحرف میکند.
Adidas نیز همین خط مشی را تکرار میکند و میگوید استفاده از پلاستیک بازیافتی در محصولاتش بخش مهمی از تلاشهایش برای «پرهیز از پسماند پلاستیکی و متوقف کردن آلودگی اقیانوسهای جهان» است.
با این حال این مطالعه جدید نشان داد پلیاستر بازیافتی در زمان شستوشو به طور میانگین ۵۵ درصد ذرات آلودگی ریزپلاستیکی بیشتری نسبت به پلیاستر بکر ایجاد میکند.
همچنین مشخص شد این ذرات حدود ۲۰ درصد کوچکترند، به این معنا که آسانتر در محیط پخش میشوند و آسیب میزنند.
کدام شرکتهای مد مقصرند؟
این پژوهش بر شماری اندک از پوشاک متعلق به پنج برند بزرگ تمرکز داشت: Adidas، H&M، Nike،Sheinو Zara. این مجموعه شامل تیشرت، تاپ، پیراهن و شلوارک بود.
پژوهشگران دریافتند پوشاک پلیاستری Nike آلایندهترین بود، چه از نوع بکر و چه بازیافتی. پلیاستر بازیافتی این برند به طور میانگین بیش از ۳۰ هزار الیاف به ازای هر گرم نمونه لباس آزاد میکرد که نزدیک به چهار برابر میانگین H&M و بیش از هفت برابر میانگین Zara بود.
همچنین مشخص شد پلیاستر بازیافتی Shein تقریبا به همان اندازه پلیاستر بکرِ این برند ریزپلاستیک آزاد میکند. پژوهشگران مشکوک بودند که برخی از نمونههای بررسیشده شاید به غلط به عنوان بازیافتی برچسب خورده باشند.
این غول فستفشن پیشتر به دلیل تخفیفهای جعلی و ادعاهای گمراهکننده زیستمحیطی با جریمههای سنگینی تا سقف ۴۰ میلیون یورو روبهرو شده است.
«برگانجیرِ پایداری»
اورسکا ترانک از بنیاد چنجینگ مارکتس میگوید: «صنعت مد پلیاستر بازیافتی را به عنوان راهحلی سبز میفروشد، اما یافتههای ما نشان میدهد این کار مشکل آلودگی ریزپلاستیکی را عمیقتر میکند.»
«این یافتهها نشان میدهد پلیاستر بازیافتی همان چیزی است که هست: برگانجیرِ پایداری که وابستگی رو به افزایش مد به مواد مصنوعی را میپوشاند.»
ترانک میگوید «دستکاریهای هوشمندانه در طراحی» کمکی به حل این بحران نمیکند و باید تولید الیاف مصنوعی را کند و سپس متوقف کرد و جلوی تبدیل بطریهای پلاستیکی به لباسهای «یکبارمصرف» را گرفت.
واکنش H&M و Adidas به اتهام «سبزشویی»
یورونیوز گرین پس از انتشار گزارش با هر پنج شرکت نامبرده تماس گرفت. H&M به ما گفت از مطالعاتی که به پیشبرد صنعت مد کمک کند استقبال میکند و تاکید کرد که در نگرانیهای زیستمحیطی مربوط به خردهالیاف سهیم است.
سخنگوی شرکت گفت: «گروه H&M هماکنون با تمرکز بر پژوهش درباره فرایندهای تولیدی که ریزش خردهالیاف را کاهش میدهد و همچنین پارچهها و نخهایی با حداقل ریزش، با این چالش مقابله میکند. همچنین قصد داریم فناوریهای استفاده مجدد و بازیافت را بهبود دهیم و از توسعه فیلترهای ماشین لباسشویی حمایت کنیم.»
او افزود: «پلیاستر در حال حاضر حدود ۲۲ درصد از کل سبد مواد ما را تشکیل میدهد و در عین حال پنبه همچنان پرمصرفترین ماده ماست. صنعت ما برای تضمین کارکرد محصولات، هنوز به مواد مصنوعی نیاز دارد.»
H&M افزود هر نوع فیبری بر محیطزیست اثر میگذارد و به جای توقف کامل استفاده از برخی مواد، به سرمایهگذاری در «راهحلها و نوآوریها» باور دارد.
Adidas از استفاده خود از پلیاستر بازیافتی دفاع کرد و گفت ردپای کربنی آن به طور قابل توجهی کمتر از پلیاستر بکر است.
یک سخنگو به یورونیوز گرین گفت: «اکثریت مطالعات علمی موجود نشان میدهد از نظر ریزش میکروالیاف، تفاوتی میان الیاف بازیافتی و نو وجود ندارد.»
او افزود: «خرد شدن الیاف تحت تاثیر عوامل متعددی است، از جمله مشخصات نخ، فناوری رنگرزی، پوششدهی و ساختار ماده. نوع الیاف فقط یکی از این عوامل است.»
Zara، Shein و Nike فورا به درخواست برای اظهارنظر پاسخ ندادند.