یک موز چسب‌خورده به دیوار موزه، اثری مفهومی به نام «کمدین» از هنرمند ایتالیایی مائوریتزیو کاتلان، بار دیگر توسط یکی از بازدیدکنندگان خورده شد. این اولین‌بار نیست و به‌نظر می‌رسد آخرین بار هم نخواهد بود.
آگهی
این اتفاق دوباره تکرار شد. فردی وارد موزه شد، موز چسبیده به دیوار را دید و تصمیم گرفت آن را بخورد.
این‌بار مکان وقوع، مرکز پمپیدو در شهر متس واقع در شرق فرانسه بود؛ جایی که این اثر جنجالی از ماه مه تاکنون در قالب یک نمایشگاه بزرگ به مناسبت پانزدهمین سالگرد تأسیس موزه به نمایش درآمده است.
طبق بیانیه‌ای از سوی موزه در روز جمعه، یکی از بازدیدکنندگان موز را از روی دیوار جدا کرد و آن را خورد، پیش از آنکه نیروهای امنیتی «به‌سرعت و با آرامش» وارد عمل شوند.
این گالری واکنش چندان نگران‌کننده‌ای نشان نداد و اعلام کرد: «اثر هنری تنها چند دقیقه بعد دوباره نصب شد.» در ادامه بیانیه تأکید شده که موز جزئی فاسدشدنی از این اثر است و «طبق دستورالعمل‌های هنرمند، به‌طور منظم تعویض می‌شود.»
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
آقای کاتلان نیز که همواره از طنز خشک و کنایه‌آمیز در آثارش بهره می‌گیرد، در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه اظهار داشت که از اینکه بازدیدکننده آن‌طور که باید «متعهد» نبوده، ناامید شده است.
او گفت: «به‌جای اینکه موز را با پوست و چسبش بخورد، فقط بخش میوه‌ای آن را مصرف کرد.» او اضافه کرد که بازدیدکننده «میان خود موز و اثر هنری تمایزی قائل نشده بود.»
این دست‌کم چهارمین باری است که «کمدین» از زمان اولین نمایش عمومی‌اش در آرت بازل میامی در سال ۲۰۱۹ خورده می‌شود؛ جایی که توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد و واکنش‌هایی از تحسین تا تمسخر به همراه داشت.
خورده‌شده‌ترین اثر هنری ۳۰ سال گذشته
نسخه اصلی این اثر توسط گالری پِروتن به قیمت ۱۲۰ هزار دلار (حدود ۱۰۳ هزار یورو) فروخته شد و مدت کوتاهی پس از آن، دیوید داتونا، هنرمند پرفورمنس، آن را از دیوار جدا کرد و خورد؛ با این توجیه ساده که «گرسنه بودم.»
از آن زمان تاکنون، «کمدین» به یکی از بحث‌برانگیزترین و خورده‌شده‌ترین اثر مفهومی سال‌های اخیر تبدیل شده است.
در سال ۲۰۲۳، یکی از دانشجویان دانشگاه ملی سئول نیز در جریان برگزاری نمایشگاهی از کاتلان در موزه لیئوم، موز را خورد و او هم دلیلش را «گرسنگی» عنوان کرد.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در سال ۲۰۲۴، جاستین سون، کارآفرین حوزه فناوری از چین، نسخه‌ای از این اثر را در حراج ساتبیز به قیمت ۶.۲۴ میلیون دلار (۵.۳ میلیون یورو) خریداری کرد و تنها ۹ روز بعد در یک کنفرانس خبری، موز را خورد.
با وجود خوردنی بودنِ ظاهری این اثر، هر فروش شامل گواهی اصالت و دستورالعمل دقیق تعویض موز است؛ به این معنا که آنچه روی دیوار دیده می‌شود، هیچ‌گاه موز اصلی نیست، بلکه بخشی از چرخه زنده و مداوم اثر هنری محسوب می‌شود.
مرکز فرهنگی پمپیدو در شهر متس در بیانیه خود با کنایه نوشت: «تا این لحظه، شاید این موز خورده‌شده‌ترین اثر هنری ۳۰ سال گذشته باشد.»
تاکنون هیچ شکایت پلیسی در این رابطه ثبت نشده و ممنوعیتی نیز اعلام نشده است. فعلا، موز جدید دوباره روی دیوار نصب شده و به‌نظر می‌رسد فقط باید منتظر ماند تا نفر بعدی سراغش برود.