فریدریش مِرتس در نخستین سفر خود از زمان آغاز مسئولیتش به عنوان صدر اعظم آلمان، وارد اسرائیل شد و اظهار داشت که «اقدامات ارتش اسرائیل در غزه برای برلین چالشهایی ایجاد کرده و دولت آلمان به این مسائل واکنش نشان داده است.» او در عین حال تأکید کرد که «اسرائیل از حق دفاع از خود برخوردار است.»
فریدریش مِرتس، عنوان صدر اعظم آلمان روز شنبه ششم دسامبر (۱۵ آذر ۱۴۰۴) وارد اسرائیل شد. او با اشاره به اینکه جنگ غزه روابط دیرینه و مستحکم دو کشور را تحت تاثیر قرار داده است، تأکید کرد که برلین همچنان حمایت خود از اسرائیل را حفظ میکند.
صدر اعظم آلمان بعدازظهر روز شنبه در بیتالمقدس با اسحاق هرتزوگ، رئیس جمهوری اسرائیل دیدار کرد. وی گفت: «باعث افتخار و واقعا امتیازی بزرگ است که اینجا حضور دارم و بار دیگر تأکید کنم که پایبندی به این کشور، اصل بنیادین و تغییرناپذیر سیاست جمهوری فدرال آلمان بوده و خواهد ماند.»
دیدار با پادشاه اردن و هشدار نسبت به الحاق کرانه باختری
آقای مرتس پیشتر در روز شنبه، در جریان توقفی کوتاه در اردن، با پادشاه این کشور، عبدالله دوم، گفتوگو کرد. او به خبرنگاران گفت که مذاکرات آنها عمدتا بر وضعیت شکننده روند صلح در اسرائیل و سرزمینهای فلسطینی متمرکز بود.
او خواستار افزایش ارسال کمکهای بشردوستانه به غزه و زمین گذاشتن سلاحها از سوی جنگجویان حماس شد و افزود که هر دو کشور اردن و آلمان، همچنان به «راهحل دوکشوری» از راه مذاکره متعهد هستند. آقای مرتس گفت: «در این آینده مشترک، جایی برای تروریسم و یهودستیزی وجود ندارد.»
گزارشهای رسانهای حاکی است که صدر اعظم آلمان نسبت به الحاق کرانه باختری به اسرائیل هشدار داده است آقای مرتس در شهر بندری عقبه در اردن، جایی که با پادشاه عبدالله دوم دیدار کرد، گفت: «ما باید مسیر رسیدن به کشور فلسطین را باز نگه داریم. بنابراین، هیچ گام الحاقی در کرانه باختری نباید برداشته شود.»
اعضای جناح افراطی دولت بنیامین نتانیاهو مدتهاست که خواستار الحاق کرانه باختری هستند، منطقهای که فلسطینیها آن را جزئی از کشور مستقل آینده خود میدانند.
آقای مرتس افزود: «ما میخواهیم به ایجاد پایههای نظم نوینی در سراسر خاورمیانه کمک کنیم.» این باید نظمی باشد که در آن اسرائیلیها، فلسطینیها و همسایگان عرب بتوانند در صلح، آزادی و امنیت پایدار زندگی کنند.
کاخ سلطنتی اردن در بیانیهای اعلام کرد که آقای عبدالله بر «ضرورت پایبندی به اجرای همه مراحل توافق برای پایان جنگ و رساندن کمکهای بشردوستانه به تمامی مناطق نوار غزه» تأکید کرده است. پادشاه اردن همچنین نسبت به «خطر ادامه تشدید تنشهای اسرائیل در کرانه باختری» که اسرائیل از سال ۱۹۶۷ آن را اشغال کرده است، هشدار داد.
اعلام آمادگی مشروط حماس برای کنار گذاشتن سلاح
حماس روز شنبه اعلام کرد که آماده است سلاحهای خود در نوار غزه را به یک مرجع فلسطینیِ که اداره این منطقه را بر عهده گیرد تحویل دهد، مشروط بر آنکه اشغال ارتش اسرائیل پایان یابد.
خلیل الحیه، رئیس تیم مذاکرهکننده حماس و مسئول این جنبش در غزه، اعلام کرد که «حماس آمادگی دارد استقرار نیروهای سازمان ملل را بهعنوان نیروی جداسازی [بین طرفین] بپذیرد.»؛ نیروهایی که مأموریتشان نظارت بر مرزها و تضمین اجرای آتشبس در غزه خواهد بود. با این حال، او تأکید کرد که حماس با استقرار هر نیروی بینالمللی که هدفش خلع سلاح این جنبش باشد، مخالفت میکند.
آقای مرتس قرار است روز یکشنبه در بیتالمقدس ابتدا از یادبود هولوکاست یدوشم دیدن کند و سپس با نخستوزیر بنیامین نتانیاهو دیدار داشته باشد.
با توجه به میراث تاریک جنایتهای صنعتی آلمان نازی علیه یهودیان، رهبران آلمان همواره حمایت قاطع از اسرائیل را رکن ثابت سیاست خارجی خود دانستهاند. با این وجود، آقای مرتس که از ماه مه زمام امور را در دست گرفته، بارها از عملیات نظامی گسترده و بیامان اسرائیل انتقاد کرده است.
آقای مرتس عضو حزب اتحادیه دموکرات مسیحی (CDU) است و سفر او به اسرائیل نسبتا دیرتر از اسلاف خود انجام شد. آنگلا مرکل و اولاف شولتس تنها چند ماه پس از آغاز به کار خود به اسرائیل سفر کردند، اما آقای مرتس هفت ماه برای این سفر صبر کرد.
عملیاتی که بنا بر اعلام وزارت امور بهداشت در قلمرو تحت کنترل حماس، بیش از ۶۹ هزار فلسطینی را به کام مرگ برده و این آمار از سوی سازمان ملل معتبر ارزیابی میشود. آقای مرتس همچنین در ماه اوت تصمیم گرفت محدودیتهایی بر فروش تسلیحاتی که در غزه استفاده میشوند اعمال کند.
آقای مرتس روز شنبه اظهار داشت که «اقدامات ارتش اسرائیل در غزه برای برلین چالشهایی ایجاد کرده و دولت آلمان به این مسائل واکنش نشان داده است.» او در عین حال تأکید کرد که «اسرائیل از حق دفاع از خود برخوردار است.»
معاملات و همکاریهای دفاعی
با اینکه انتقاد علنی مرز از اسرائیل برای یک رهبر آلمانی اقدامی کمسابقه بود، اما در مقایسه با استانداردهای جهانی لحنی محتاطانه داشت. مرز اخیراً در بحبوحه بررسی شبکههای اروپایی درباره احتمال حذف اسرائیل از رقابت سالانه یوروویژن، حمایت بیقیدوشرط خود را از این کشور اعلام کرد و چنین احتمالی را «رسواییآمیز» خواند.
تصمیم روز پنجشنبه برای حضور اسرائیل در رقابت پیشروی یوروویژن با استقبال گستردهای در برلین روبرو شد.
با این حال، مقامات آلمانی اعلام کردهاند که فعلاً قصدی برای دعوت از بنیامین نتانیاهو به برلین ندارند. رهبر اسرائیل با دستور بازداشت به اتهام جنایات جنگی احتمالی در غزه از سوی دادگاه بینالمللی کیفری (ICC) روبرو است. با این حال، مرز اوایل سال جاری وعده داد که از رهبر اسرائیل دعوت خواهد کرد و به او اطلاع داد که بازداشت نخواهد شد.
صدراعظم آلمان پیش از عزیمت از برلین، روز شنبه با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی به صورت تلفنی گفتوگو کرد. سخنگوی آقای مرتس اعلام کرد که صدر اعظم آلمان بر حمایت کشورش از راهحل دوکشوری تأکید کرده و از آقای عباس خواست تا اصلاحات فوری و ضروری در تشکیلات خودگردان را به اجرا بگذارد تا بتواند «نقشی سازنده» در نظام جدید پس از جنگ ایفا کند.
آقای مرتس در این تماس بار دیگر بر حمایت آلمان از طرح صلح دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا تأکید کرد.
آلمان و اتحادیه اروپا طی سالها حمایت گستردهای از تشکیلات خودگردان فلسطین داشتهاند تا ساختارهای اساسی دولت در زمینههای اداری، آموزشی و بهداشتی ایجاد و تقویت شود. اما این کمکها اکنون تحت فشار فزایندهای قرار گرفته است، زیرا هنوز تردیدهایی وجود دارد که آیا تشکیلات خودگردان واقعا برنامههای حمایتی جنجالی خود از زندانیان و خانوادههای ترورشدگان، موسوم به «پرداختها به شهیدان» را متوقف کرده است یا خیر.
کارشناسان اسرائیلی و اتحادیه اروپا بر این اعتقادند که پرداختهای حمایتی همچنان ادامه خواهد داشت. تلآویو رقم این پرداختها را صدها میلیون یورو برآورد میکند و مدارک و یافتههای خود را در این زمینه به اتحادیه اروپا ارائه کرده است.
این مسئله حساسیت ویژهای دارد، زیرا اتحادیه اروپا ۱.۶ میلیارد یورو برای بازسازی غزه اختصاص داده و آلمان نیز در نظر دارد ۳۰ میلیون یوروی دیگر به آن اضافه کند. با این حال، هر دو طرف تأکید دارند که کمکها تحت کنترلهای سختگیرانه قرار دارند و ممکن است به این برنامههای مورد مناقشه اختصاص نیابند.
اتحادیه اروپا هماکنون خواستار روشن شدن کامل موضوع است و کمکهای اضافی خود را به اصلاحات در ساختار اجتماعی فلسطین مشروط کرده است. آلمان نیز تا زمان روشن شدن تمامی مسائل باقیمانده، قصد ندارد پرداختهای منظم را از سر بگیرد.